Το ψευδοκράτος θέλει έμμεση αναγνώριση για να επιτρέπει πρόσβαση στους ΟΗΕέδες

Το κατοχικό καθεστώς επαναφέρει, με περισσότερη ένταση, την αξίωσή του να προχωρήσουν τα Ηνωμένα Έθνη στη σύναψη χωριστής συμφωνίας για το καθεστώς των δυνάμεων της Ειρηνευτικής Δύναμης, που δραστηριοποιούνται στα κατεχόμενα. Το ψευδοκράτος ζητά από τα Ηνωμένα Έθνη να προχωρήσουν στη σύναψη συμφωνίας για το καθεστώς των δυνάμεων της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, που θα “φιλοξενούνται” στα κατεχόμενα, επικαλούμενο τη διεθνή πρακτική (SOFA-A status of forces agreement).

Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, η τουρκική πλευρά επικαλείται και το γεγονός ότι ζητείται η συγκατάθεσή της για τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου για το Κυπριακό, θεωρώντας αυτό ως προηγούμενο. Είναι προφανές ότι “επενδύει” στο γεγονός ότι μπορεί να περιορίσει τις κινήσεις της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και να δυσκολέψει το έργο της. Κάτι, που όπως συναφώς αναφέρουν ενημερωμένες πηγές το πράττει ήδη. Ζητείται δε από τις δυνάμεις του ΟΗΕ να ζητούν άδεια για τη διακίνησή τους στα κατεχόμενα.

Οι πληροφορίες αναφέρουν πως μεταξύ άλλων η κατοχική Τουρκία, στα πλαίσια της τακτικής της να πιέσει την Ειρηνευτική Δύναμη, δημιουργεί ασφυκτικό κλοιό γύρω από τη δραστηριότητά της στα κατεχόμενα. Πρώτο, πιέζει για να εγκαταλείψει η ΟΥΝΦΙΚΥΠ το στρατόπεδο “Στεφανίκ” στον Καράολο, στην περιοχή της Αμμοχώστου, για να αξιοποιηθεί η γη για “σκοπούς ανάπτυξης”. Το στρατόπεδο αυτό χρησιμοποιείται από το σλοβακικό απόσπασμα.

Πιέζουν τη Δύναμη να εγκαταλειφθεί το στρατόπεδο στη Λεύκα, το οποίο χρησιμοποιείται από το απόσπασμα των Αργεντινών. Εάν η ΟΥΝΦΙΚΥΠ δεν αντέξει τις πιέσεις και εγκαταλείψει τα στρατόπεδα, τότε δεν θα μπορεί να λειτουργήσει, να εκπληρώσει την αποστολή της στην περιοχή. Μέχρι στιγμής φαίνεται πως είναι αποφασισμένη να μην υποχωρήσει. Δεύτερο, επιχειρείται η εκδίωξη του ενός ειρηνευτή στα Στροβίλια, ο οποίος πραγματοποιεί τρεις περιπολίες την ημέρα συνοδευόμενος από δύο Τούρκους στρατιώτες.

Ο στόχος του ψευδοκράτους

Επικαλούνται ήδη τη συντήρηση κτηρίου-παρατηρητηρίου, για προσωρινή απομάκρυνση του ειρηνευτή, που στη συνέχεια θα γίνει μόνιμη. Τρίτο, η προσπάθεια της Ειρηνευτικής Δύναμης να συντηρήσει παλιά παρατηρητήρια, που βρίσκονται στην περίκλειστη περιοχή της κατεχόμενης Αμμοχώστου, προσέκρουσε στην άρνηση των κατοχικών δυνάμεων. Εμπόδισαν κάθε ενέργεια του ΟΗΕ προς αυτή την κατεύθυνση και τα έργα δεν άρχισαν. Το επιχείρημα των Τούρκων ήταν πως η ΟΥΝΦΙΚΥΠ δεν δικαιούται να πράξει τούτο, ενώ ήταν σαφές πως εκείνο που εμπόδισαν ήταν τη μελλοντική επάνδρωση των παρατηρητηρίων από τη Δύναμη.

Υπενθυμίζεται συναφώς ότι η τουρκική πλευρά είχε καταθέσει στα Ηνωμένα Έθνη, σχετικό με αυτή τη σκόπευσή της, έγγραφο στις 31 Ιανουαρίου 2019 με επεξηγηματική επιστολή του εκπροσώπου του ψευδοκράτους. Στο έγγραφο, που είχε μορφή σημείων-συζήτησης, σημειώνεται πως «η τουρκοκυπριακή πλευρά έχει επανειλημμένα καταγράψει την ανάγκη να συνομολογηθεί μια επίσημη συμφωνία/πλαίσιο, που να ρυθμίζει και να ορίζει τη σχέση μεταξύ της UNFICYP και των “Αρχών” μας. Αυτό θα μπορούσε να έχει τη μορφή SOFA ή άλλης αμοιβαία αποδεκτής μορφής, εφόσον επιτευχθεί με τη συναίνεση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και των “τουρκοκυπριακών αρμόδιων αρχών”» (Talking points on the extension of the mandate of UNFICYP by the Security Council -January 2019).

Προκύπτει από το έγγραφο ότι στόχος είναι η αναβάθμιση του ψευδοκράτους ως χωριστής οντότητας. Επιχειρείται να καταστεί το κατοχικό καθεστώς επίσημος συνομιλητής διεθνών οργανισμών, όπως είναι ο ΟΗΕ. Κι αυτό η Άγκυρα θεωρεί πως μπορεί να γίνει εάν η τουρκοκυπριακή πλευρά δίνει τη συγκατάθεσή της για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Σε σχέση με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, το κατοχικό καθεστώς ζητά την αλλαγή της αποστολής της και να μετατραπεί από στρατιωτική σε αστυνομική.

Η τουρκική πλευρά δεν θεωρεί πως η στρατιωτική παρουσία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ είναι απαραίτητη και πως η απομάκρυνση της στρατιωτικής Δύναμης «θα χρησιμεύσει επίσης ως καλό παράδειγμα ενός στρατιωτικού μέτρου εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), για το οποίο ο ΟΗΕ αποδίδει ύψιστη σημασία και προτεραιότητα. Αυτό θα ήταν επίσης σύμφωνο με τον προβλεπόμενο ρόλο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στο πλαίσιο του σχεδιασμού της μετεξέλιξής του μετά από μια διευθέτηση του Κυπριακού».

Ξεκάθαρη η στάση ΟΗΕ

Στις αξιώσεις της κατοχικής Τουρκίας τα Ηνωμένα Έθνη είναι ξεκάθαρα. Δεν καλύπτεται νομικά η τουρκική απαίτηση και στη γραμματεία του Διεθνούς Οργανισμού στη Νέα Υόρκη θεωρούν πως είναι εκτός συζήτησης. Προφανώς και αυτή η θέση έχει διαβιβασθεί στην τουρκική πλευρά. Γιατί, όμως, επιμένει η Άγκυρα; Είναι σαφές πως η τουρκική επιμονή συνδέεται με την τακτική της ότι με την πίεση, τα προβλήματα στη διακίνηση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στα κατεχόμενα, θα κερδίσει μέρος των αξιώσεών της η Άγκυρα ή θα ικανοποιηθεί σε άλλη απαίτησή της.

Στο μεταξύ, στις 3 Ιανουαρίου αναμένεται ότι θα κυκλοφορήσει η έκθεση του γενικού γραμματέα για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Σημειώνεται συναφώς ότι το προσχέδιο της έκθεσης ετοίμασε η Ελίζαμπεθ Σπέχαρ πριν από την αναχώρησή της από την Κύπρο. Για την έκθεση και την κατάσταση στο νησί θα ενημερώσει το Συμβούλιο Ασφαλείας του Διεθνούς Οργανισμού στις 17 Ιανουαρίου, ο νέος αντιπρόσωπος του ΟΗΕ στην Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ, ενώ το ψήφισμα για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, υπολογίζεται ότι θα υιοθετηθεί δέκα ημέρες μετά.

Είναι σαφές πως τόσο από την έκθεση όσο και από το ψήφισμα τα Ηνωμένα Έθνη θα δείξουν τις προθέσεις τους, αναφορικά και με τον τρόπο λειτουργίας της Δύναμης. Σημειώνεται πως μπορεί να μην συμφωνούν με την τουρκική απαίτηση για τη σύναψη χωριστής συμφωνίας ΟΗΕ-κατοχικού καθεστώτος, αλλά όπως είναι γνωστό υποστηρίζουν τη δημιουργία μηχανισμού επίλυσης προβλημάτων μεταξύ των “δύο πλευρών”. Μια πρόταση, που δεν έχει εγκαταλειφθεί από τον ΟΗΕ αν και έχει υποδειχθεί από τη Λευκωσία, πως μια τέτοια φόρμουλα εμπεριέχει κινδύνους αναβάθμισης του κατοχικού καθεστώτος.

Σύσκεψη για την Αμμόχωστο

Πρόκειται για μια προσέγγιση, που παραπέμπει σε συνεργασία “δύο οντοτήτων”. Κινείται, δηλαδή, στην τουρκική λογική. Το θέμα της Αμμοχώστου σε σχέση με το ενδεχόμενο 5ης Διακρατικής Προσφυγής, συζητήθηκε σε σύσκεψη την περασμένη εβδομάδα, υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Στη σύσκεψη συμμετείχαν ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο γενικός εισαγγελέας και μέλη της διαπραγματευτικής ομάδας. Συζητήθηκαν διάφορα σενάρια, αλλά και οι δυνατότητες που υπάρχουν αναφορικά με νομικά μέτρα κατά της κατοχικής Τουρκίας. Η προσφυγή είχε αποφασισθεί, ωστόσο, εξετάζονται οι δυνατότητες και η αποτελεσματικότητα ενόψει του γεγονότος ότι πρόκειται για χρονοβόρα διαδικασία.

Η προσοχή της Λευκωσίας είναι στραμμένη και στις τουρκικές ενέργειες στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ ενόψει και της επανέναρξης των γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ. Σε διπλωματικό επίπεδο, η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει τις προσπάθειες να αποκρούσει τις τουρκικές μεθοδεύσεις, κάνοντας εισηγήσεις. Σε επιστολή του Μονίμου Αντιπροσώπου της Κύπρου στα Ηνωμένα Έθνη, πρέσβη Ανδρέα Χατζηχρυσάνθου, ημερομηνίας 14 Δεκεμβρίου 2021, καταγγέλλεται η τουρκική επιθετικότητα και επεκτατικότητα στην κυπριακή ΑΟΖ.

Η επιστολή του Κύπριου πρέσβη αποτελεί απάντηση σε εκείνη που έστειλε ο Τούρκος Μόνιμος Αντιπρόσωπος, Φ. Σινιρίογλου, με ημερομηνία 18 Νοεμβρίου 2021. Καταγράφεται δε εκ νέου η πρόταση της Λευκωσίας για οριοθέτηση θαλάσσιων συνόρων: «Η Κύπρος επαναλαμβάνει εκ μέρους της για άλλη μια φορά την πρόσκλησή της προς την Τουρκία να αρχίσει διαπραγματεύσεις για τον σκοπό αυτό, ή εναλλακτικά, να καταλήξει σε ειδική συμφωνία (compromis) για την από κοινού υποβολή του θέματος στο Διεθνές Δικαστήριο για τον καθορισμό οριστικού θαλάσσιου ορίου οριοθετώντας την υφαλοκρηπίδα/Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη Κύπρου και Τουρκίας, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας».