Το “ισοδύναμο τετελεσμένο” ως αποτροπή – Οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου

Λίγα 24ωρα πριν να τον υποδεχθούν στα ευρωπαϊκά σαλόνια της ΕΕ, στη σύνοδο της Πράγας, ο Ερντογάν χρησιμοποίησε το χαρτί του τουρκολιβυκού μνημονίου για να ενισχύσει και να διευρύνει τα μέτωπα της έντασης. Συντηρώντας το θέμα της αποστρατικοποίησης των νησιών, της Aνατολικής Μεσογείου (κυπριακή ΑΟΖ), χρειάστηκε και το… όπλο της Λιβύης.

Την ώρα, που ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, πήγε στην Άγκυρα και συνάντησε τον εξ απορρήτων του Τούρκου προέδρου Ιμπραχήμ Καλίν, μεγάλη αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μετέβη στην Τρίπολη της Λιβύης. Υπογράφηκε, στα πλαίσια του τουρκολιβυκού μνημονίου, συμφωνία για έρευνες και γεωτρήσεις σε θάλασσα και ξηρά, με την εμπλοκή της τουρκικής εταιρείας πετρελαίων ΤΡΑΟ.

Παρακολουθώντας τις τουρκικές ενέργειες θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει πως έχει ένα συγκεκριμένο μοντέλο, το οποίο ακολουθεί και εφαρμόζει σε όλες τις περιπτώσεις. Πρότυπο, το οποίο σε κάποιο βαθμό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και… πετυχημένο είναι αυτό της Κύπρου. Από τις συμφωνίες οριοθέτησης με το Ψευδοκράτος, τα συμβόλαια του κατοχικού καθεστώτος με την ΤΡΑΟ, μέχρι και τις έρευνες και τις γεωτρήσεις που έγιναν και θα γίνουν στην κυπριακή ΑΟΖ, αποτελούν μοντέλο, που “μεταφέρεται” και σε άλλες περιπτώσεις.

Τί μπορεί να σημαίνει αυτή η εξέλιξη, με την Τουρκία και το καθεστώς της Τρίπολης; Τα επόμενα βήματα θα δείξουν εάν η Άγκυρα θα κρατήσει το χαρτί αυτό εκβιαστικά για να έχει την Αθήνα στην πρίζα, ή θα προχωρήσει σε ενέργειες. Δηλαδή, να προχωρήσει η κατοχική Τουρκία και να ξεκινήσει έρευνες σε περιοχές, που βρίσκονται εντός της ελληνικής θαλάσσιας περιοχής. Να ξεκινήσει έρευνες και στη συνέχεια γεωτρήσεις σε περιοχές που καλύπτουν και την τμηματική οριοθέτηση που έγινε μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου (γι’ αυτό και ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας μεταβαίνει στο Κάιρο την Κυριακή για συνομιλίες με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σούκρι).

Το “ισοδύναμο τετελεσμένο”

Η επίσκεψη στην Τρίπολη και οι υπογραφές, εντάσσονται στον ευρύτερο σχεδιασμό της Άγκυρας στην περιοχή. Εντάσσονται στα πλαίσια της επεκτατικής πολιτικής της κατοχικής δύναμης, με τη “Γαλάζια Πατρίδα” και τους κατασκευασμένους χάρτες της τουρκικής μεγαλομανίας. Η Άγκυρα χρησιμοποιεί το καθεστώς της Τρίπολης, που ειρήσθω εν παρόδω αμφισβητείται η νομιμότητά του εκ των έσω, από το Κοινοβούλιο, για να εκπληρώσει τα σχέδιά της. Χρησιμοποίησε το καθεστώς, σε μια χώρα που βιώνει συνθήκες χάους, για την προώθηση της επεκτατικής πολιτικής.

Είναι σαφές πως με τη νέα αυτή εξέλιξη, η κατοχική δύναμη τεντώνει περισσότερο το σχοινί και δεν την απασχολεί κατά πόσο θα κοπεί. Η Αθήνα επικαλείται (και σωστά) το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Το ζητούμενο είναι πώς αντιμετωπίζεται η κατοχική Τουρκία. Η αποτροπή περνά μέσα από διάφορες κινήσεις. Η αποτροπή πιθανού κτυπήματος από την Τουρκία ή εξαναγκασμού της Ελλάδος να πράξει τούτο, περνά μέσα και από τη λογική του “ισοδύναμου τετελεσμένου” και μέσω της δημιουργίας φόβου στην Τουρκία ότι θα έχει σημαντικό κόστος αν επιτεθεί κατά της ελληνικής πλευράς.

Πέραν από τη στρατιωτική ισχύ, που είναι απαραίτητη και σημαντική και λειτουργεί αποτρεπτικά, υπάρχουν κι άλλες κινήσεις να γίνουν. Όπως για παράδειγμα, να τολμήσει η Αθήνα να καλέσει τη Λευκωσία για συνομιλίες για οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ των δύο κρατών. Μετά το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το 2019, η Αθήνα προχώρησε σε συμφωνία με το Κάιρο (2020), αν και αυτή η επιλογή της τμηματικής οριοθέτησης μεταξύ 27ου και 28ου μεσημβρινού, άφησε την περιοχή ανατολικότερα ανοικτή στην Τουρκία για τις παράλογες αξιώσεις της. Διά της παραλείψεως έγινε κι αυτό!

Η οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Ελλάδος, για να προχωρήσει χρειάζεται πολιτική απόφαση και αποφασιστικότητα να προστατευτούν τα συμφέροντά τους. Να τολμήσουν χρειάζεται. Έχοντας σχέδιο, πολιτική και όχι όπλο το θεαθήναι.