Το “σαβουάρ βιβρ” της Λευκωσίας στις συνομιλίες για το Κυπριακό

Πριν ακόμη σβήσουν οι προβολείς από τη συνάντηση γνωριμίας, του προέδρου Αναστασιάδη με τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, η Άγκυρα έσπευσε να εκδώσει νέα παράτυπη NAVTEX για σεισμικές έρευνες του “Μπαρμπάρος” στα θαλασσοτεμάχια 5 και 6 της κυπριακής ΑΟΖ. Έτσι λειτουργεί διαχρονικά η κατοχική δύναμη. Είτε σε περιόδους που βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία ή καταβάλλεται προσπάθεια να αρχίσει, είτε σε φάσεις αδιεξόδου, κάνει κινήσεις επιβολής τετελεσμένων. Δεν είναι θέμα προσέγγισης και νοοτροπίας μόνο. Είναι και τακτικής.

Ενισχύει με αυτό τον τρόπο τη διαπραγματευτική της δύναμη. Αυτό επιδιώκεται να γίνει και στις 15 Νοεμβρίου όταν ο Ερντογάν θα μεταβεί στην περίκλειστη περιοχή της κατεχόμενης Αμμοχώστου. Η κατοχική δύναμη επιδιώκει την επιβολή τετελεσμένων, υλοποιεί τον επεκτατικό της σχεδιασμό και επιχειρεί να διαμορφώσει ατζέντα στις συνομιλίες.

Για τη Λευκωσία αυτή η τακτική είναι ξένη. Επιλέγει το “σαβουάρ βιβρ” στις συνομιλίες, για να μην εκτεθεί, παρεξηγηθεί, για να είναι το “καλό παιδί”. Δεν ασχολείται με κινήσεις που θα δημιουργήσουν πίεση στην τουρκική πλευρά ή και τετελεσμένα. Σε ό,τι αφορά τη συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον αρχηγό του κατοχικού καθεστώτος, αυτό που προφανώς επιβεβαιώθηκε είναι, όπως έχει αναφερθεί, ότι τους χωρίζουν μεγάλες διαφορές. Από τη συνάντηση, κυρίως από το ανακοινωθέν, προκύπτουν κάποια ζητήματα, που φαίνεται να έχουν χαθεί στην… μετάφραση.

Στο ανακοινωθέν γίνεται αναφορά σε ηγέτες των δυο κοινοτήτων, σε ηγέτη των Ελληνοκυπρίων και ηγέτη των Τουρκοκυπρίων. Μια διατύπωση, που έχει χρόνια να περιληφθεί σε ανακοίνωση των Ηνωμένων Εθνών (από την περίοδο του Ταλάτ “περάσαμε” στις “δύο πλευρές”). Το πώς ερμηνεύουν οι Τούρκοι το “πλευρές” και γιατί επέμεναν σε αυτό τα τελευταία χρόνια, είναι ενδεικτικό των προθέσεων τους σε ό,τι αφορά την αναγνώριση δύο οντοτήτων.

Γιατί, όμως, περιλήφθηκε τώρα σε αυτό το ανακοινωθέν η αναφορά στις κοινότητες; Ένα ενδεχόμενο, είναι πως το λεκτικό αυτό, το οποίο τόσα χρόνια το ξέχασαν όλοι, συνιστά νομιμοποίηση εκείνου, που η Λευκωσία δεν αποδεχόνταν ως αφήγημα σε σχέση με τις Πενταμερείς Διασκέψεις. Ό,τι, δηλαδή, δεν εκπροσωπείται η Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά συμμετέχουν οι δυο κοινότητες.

“Σαβουάρ βιβρ” και διασκέψεις

Συνεπώς, τόσο στις δυο προηγούμενες Διασκέψεις, που πραγματοποιήθηκαν όσο και σε αυτή, που ενδεχομένως, να συγκληθεί, ο πρόεδρος Αναστασιάδης θα παραστεί ως αρχηγός κοινότητας. Το θέμα αυτό το ξεκαθαρίζει το ανακοινωθέν. Λεπτομέρεια; Σημειολογία; Είναι ουσία, καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία είναι συμβαλλόμενο μέρος. Η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς, όπως τη διατύπωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, το Δεκέμβριο του 2016, ήταν πως στη Διάσκεψη θα εκπροσωπείται η Κυπριακή Δημοκρατία, ως συμβαλλόμενο μέρος, διά του ιδίου και η ελληνοκυπριακή πλευρά ως ενδιαφερόμενο μέρος (θα παρίσταται με δυο ιδιότητες σύμφωνα με την ερμηνεία που δόθηκε).

Το άλλο συμβαλλόμενο μέρος, σύμφωνα με τη Λευκωσία, όπως διατυπώθηκε τότε, θα είναι οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις ενώ η τουρκοκυπριακή πλευρά θα είναι εκεί ως ενδιαφερόμενο μέρος. Σημειώνεται συναφώς ότι η πραγματοποίηση της πρώτης Διάσκεψης (Ιανουάριος 2017, Γενεύη), συμφωνήθηκε στο δείπνο Αναστασιάδη και Ακιντζί στην παρουσία του ΟΗΕ (1 Δεκεμβρίου 2016).

Τότε δεν είχε ξεκαθαρίσει το θέμα του καθεστώτος των συμμετασχόντων. Κι αυτό παρόλο που οποιαδήποτε συμφωνία θα ήταν στον αέρα, χωρίς την παρουσία/εμπλοκή της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως ενός από τα συμβαλλόμενα μέρη του 1960. Ήταν γι’ αυτό που, τότε, ζητήθηκαν γνωματεύσεις από ειδικούς. Είχε στείλει και η ελληνική κυβέρνηση τη δική της (γνωμάτευση Ροζάκη).

Τρία και πλέον χρόνια μετά, επιβεβαιώνεται πως η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα είναι παρούσα σε Διάσκεψη, που θα κρίνει το μέλλον της. Όπως δεν ήταν στις δυο προηγούμενες Διασκέψεις. Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως οι θέσεις που έθεσε ο Ερσίν Τατάρ στη συνάντηση γνωριμίας με τον πρόεδρο Αναστασιάδη, θα τεθούν και σε μια άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, που θα συγκαλέσει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ (δυο κράτη κλπ).

Κι αυτό γιατί όταν και οι δύο δήλωναν στο ανακοινωθέν πως ανταποκρίνονται θετικά στην πρόθεση του Γενικού Γραμματέα να διερευνήσει το ενδεχόμενο για σύγκληση Πενταμερούς Διάσκεψης, ήταν γνωστό τι κατέθεσε ο κατοχικός ηγέτης στη συνάντηση. Επέμεινε να τεθούν κι άλλες μορφές λύσης στις συνομιλίες. Κι αυτό προφανώς και θα κάνει στη Διάσκεψη.