Το ρευστό γεωπολιτικό τοπίο και οι παράπλευρες απώλειες

Τα μηνύματα από την Τουρκία προς Αθήνα και Λευκωσία, και μέσω αυτών και σε τρίτους, επαναλαμβάνονται συνεχώς και έχουν ως στόχο ή να ακυρώσουν το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ή να συμμετάσχει σε αυτό η Άγκυρα, αντλώντας οφέλη και φυσικό πλούτο. Ποιο από τα δυο θα επικρατήσει είναι σήμερα το ζητούμενο, ενώ ανοικτό παραμένει και ένα τρίτο ενδεχόμενο. Να μην καταστούν εφικτές οι επιδιώξεις του καθεστώτος Ερντογάν. Να μείνει, δηλαδή, εκτός παιχνιδιού.

Αυτό το τρίτο ενδεχόμενο θα είναι καταστροφικό για την Τουρκία και γι΄αυτό και θέλει διακαώς να το αποφύγει. Σε αυτή τη φάση, πρώτο δεδομένο είναι πως σε εξέλιξη βρίσκεται η γεώτρηση της ExxonMobil στον στόχο «Δελφύνη» στο  θαλασσοτεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ. Τους επόμενους μήνες θα προχωρήσουν η γαλλική Total και η ιταλική ENI (που θα κινηθούν ως φαίνεται μαζί).

Έναντι αυτών των εξελίξεων, η Τουρκία επιλέγει την τακτική του εκφοβισμού, με στόχο την αποτροπή. Ως αναμενόταν, οι απειλές δεν στρέφονται κατά των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά εναντίον της Ελλάδος και της Κύπρου. Κυρίως, στρέφονται κατά της Κύπρου, που θεωρείται ο πιο αδύναμος κρίκος. Οι Τούρκοι θεωρούν πως είναι απροστάτευτη.

Ο Ιμπραχίμ Καλίν, ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, ανέφερε μετά από πρόσφατη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ότι «μέχρι σήμερα δεν επιτρέψαμε και δεν θα επιτρέψουμε βορείως, νοτίως, ανατολικά και δυτικά της Κύπρου τη δημιουργία ντε φάκτο κατάστασης η οποία παραβιάζει τα δικαιώματά μας που πηγάζουν από το Διεθνές Δίκαιο». Ο Τούρκος αξιωματούχος πρόσθεσε ότι «στόχος μας είναι να μετατρέψουμε την Ανατολική Μεσόγειο σε θάλασσα ειρήνης», αν και τη χαρακτήρισε μία περιοχή με έντονη κινητικότητα.

Διπλοπόρτι η Άγκυρα

Το σκηνικό αλλάζει συνεχώς. Οι σχέσεις των ΗΠΑ και της Τουρκίας φαίνεται να ξεπαγώνουν. Το φλερτ της επανασυγκόλλησης των σχέσεών τους περνά σε αυτή τη φάση από τη Συρία, αλλά κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει με τους S-400. Επί τούτου, η Άγκυρα επιχειρεί να το παίξει διπλοπόρτι.

Οι S-400, σύμφωνα με τον Ιμπραχίμ Καλίν, αναμένονται να παραδοθούν γύρω στον Δεκέμβρη του 2019. «Εμείς δεν τους βλέπουμε ως εναλλακτικό πρόγραμμα, αλλά ως μία παράλληλη διαδικασία. Η Τουρκία είναι μία μεγάλη χώρα, τα σύνορά μας είναι τεράστια. Με τους S-400 μόνο, δεν καλυπτόμαστε. Από άποψη αναγκών ασφαλείας, μπορούμε να πάρουμε και τους Patriot και να τους χρησιμοποιήσουμε», δήλωσε.

Αυτό το σενάριο δεν ενοχλεί τους Ρώσους. Το θέμα είναι πώς θα αντιδράσουν οι Αμερικανοί. Ελλάδα και Κύπρος δεν μπορούν να παραμένουν θεατές στο θέατρο του παραλόγου που βρίσκεται σε εξέλιξη. Έχουν εργαλεία να αξιοποιήσουν και να αποτελέσουν μέρος του παιχνιδιού και όχι παράπλευρη απώλεια από ενδεχόμενες νέες συνεργασίες ή και από επαναθέρμανση παλαιότερων.