Το ταμπού της διζωνικής-δικοινοτικής

του Κώστα Βενιζέλου

Ο θόρυβος που έχει ξεσπάσει προεκλογικά για τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία αποτελεί τη μεγαλύτερη απόδειξη πως, 43 χρόνια μετά την εισβολή, το Κυπριακό τυγχάνει διαχείρισης με πρόδηλη απουσία στρατηγικής και οράματος. Υπάρχει, ασφαλώς, η στρατηγική των συνθημάτων και μιας ρητορικής χωρίς περιεχόμενο. Κοντολογίς, κούφια λόγια.

Εάν τα πράγματα είχαν διαφορετικά από αυτό που περιγράφεται, δεν θα παρουσιαζόταν αυτή η εικόνα: να είναι δηλαδή ψηλά στις αντιπαραθέσεις στον προεκλογικό το ερώτημα ποιος είναι υπέρ και ποιος εναντίον της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Το χειρότερο είναι πως το περιεχόμενο αυτής της μορφής λύσης παραμένει θολό, γιατί κάποιους συμφέρει αυτό το ομιχλώδες τοπίο.

Σαράντα τρία χρόνια μετά, πίσω από την ταμπέλα Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία έχουν συσσωρευτεί πολλές πρόνοιες, και προπαντός όλες οι υποχωρήσεις στις οποίες έχει προβεί η ελληνική πλευρά στην Κύπρο για να διευκολύνει τη διαδικασία! Πέραν από το ιστορικό του θέματος, που αφορά στο πότε πρωτοεμφανίστηκε ως ιδέα η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, ποιος την επινόησε και ποιος την αποδέχθηκε, θα πρέπει επιτέλους να φθάσουμε στο διά ταύτα:

• Το πρώτο και βασικό ερώτημα είναι κατά πόσο αυτό που συζητιέται σήμερα μπορεί να εφαρμοστεί και να είναι λειτουργικό.
• Το δεύτερο ερώτημα είναι εάν υπάρχει κάποιος που μπορεί να περιγράψει με ακρίβεια αυτό του μοντέλο. Εάν αποδεχθούμε πως ουσιαστικά αυτό το μοντέλο υιοθετούσε το σχέδιο Ανάν και πως αυτή είναι η διζωνική, τότε έχει απορριφθεί συντριπτικά από τους πολίτες. Εάν πρόκειται για κάτι διαφορετικό, τότε να γνωρίζουμε συγκεκριμένα περί τίνος πρόκειται.

Υπενθυμίζεται πως στο σχέδιο Ανάν δεν προβλεπόταν απλώς διοικητικός διαχωρισμός των ζωνών, αλλά ο διαχωρισμός των πολιτών σε εθνική-φυλετική βάση.  Προβλεπόταν, δε, και ο διαχωρισμός των ιδιοκτησιών, με τρόπο ώστε να διαμορφωθούν μόνιμα πλειοψηφίες πληθυσμού και περιουσιών αντίστοιχα στα δύο συνιστώντα κράτη.

Κρίσιμες παράμετροι

Είναι σαφές πως έχει δημιουργηθεί ένα ταμπού γύρω από τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Είναι όπως το απαγορευμένο φρούτο, που δεν μπορεί κανείς να το αγγίξει. Την ίδια ώρα, εάν κάποιος από τους υποστηρικτές της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας κληθεί να την περιγράψει, θα αναφερθεί σε ένα γενικό πλαίσιο, που παραπέμπει σε κανονική ομοσπονδία και όχι στο υπό συζήτηση μόρφωμα. Άγνοια ή εσκεμμένη παραπλάνηση;

Είναι προφανές πως το θέμα της διζωνικής ή οποιωνδήποτε άλλων υποχωρήσεων πρέπει να κρίνεται και να αξιολογείται στη βάση τριών κριτηρίων:

• Πρώτον, εάν εξυπηρετεί τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του Ελληνισμού στην Κύπρο.
• Δεύτερον, εάν μπορεί να εφαρμοστεί και να είναι βιώσιμο.
• Τρίτον, εάν είναι εναρμονισμένο πλήρως με το κοινοτικό κεκτημένο και τους κανόνες λειτουργίας της ΕΕ.

Πολιτική τόλμη

Εάν όλα γύρω μας αλλάζουν (πολιτικά, γεωπολιτικά κ.ά.) μπορεί το ζήτημα αυτό να παραμείνει το ίδιο; Υπάρχει η δυνατότητα απεμπλοκής από τη διζωνική; Υπάρχει πολιτική ηγεσία που θα αποδεσμευτεί; Η εύκολη απάντηση είναι πως εάν «τολμήσουμε» να συζητήσουμε αποδέσμευση, θα αντιδράσει η διεθνής κοινότητα. Να αντιδράσει, γιατί; Επειδή η μόνη έγνοια που έχει είναι εάν στην Κύπρο θα εφαρμοστεί η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, διαφορετικά θα καταστραφεί το σύμπαν;

Η προσπάθεια απεγκλωβισμού από τις υποχωρήσεις, που οδηγούν σε μη βιώσιμο μοντέλο, προϋποθέτει πολιτική βούληση και τόλμη. Μπορούμε, βέβαια, να συζητούμε για άλλα 43 χρόνια, επειδή δεν μπορούμε να αγγίξουμε το «θείο δώρο». Η διαχείριση του εθνικού θέματος δεν μπορεί να γίνει με φοβικά σύνδρομα και αδυναμία αξιολόγησης νέων δεδομένων στην περιοχή αλλά και ευρύτερα.