Το τέλος των αυταπατών στα ελληνοτουρκικά – Ευκαιρία για απεγκλωβισμό

Η Άγκυρα έχει περάσει στη φάση υλοποίησης των σχεδίων της “Γαλάζιας Πατρίδας” και απειλεί ευθέως την εθνική κυριαρχία της Ελλάδας. Αποφασισμένη να δημιουργήσει τετελεσμένα, μεταφέρει διλήμματα στην ελληνική πλευρά. Η συγκυρία, ωστόσο, προσφέρει στην Αθήνα ευκαιρία απεγκλωβισμού, από την αναβλητικότητα και τον δισταγμό, στην άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Ελλάδα και Κύπρος, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, έχουν κυριαρχικά δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες, στις οποίες η Τουρκία διεκδικεί εκμετάλλευση. Μετά την εισβολή και κατοχή της βόρειας Κύπρου, το 2011 η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία με το παράνομο καθεστώς στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, με την οποία οριοθέτησε χωρικά ύδατα και υφαλοκρηπίδα. Οι εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ είναι γνωστές, παράνομες και εξαιρετικά οδυνηρές για τον Ελληνισμό.

Παράλληλα, με προκλητικές ενέργειες, η Άγκυρα διεκδικεί συνδιαχείριση στο Αιγαίο, ενώ με την υπογραφή του τουρκολυβικού μνημονίου, επιχειρεί όχι μόνο την υφαρπαγή της ελληνικής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και αλλαγή στο καθεστώς του Αιγαίου. Η καταγγελία στον ΟΗΕ της παράνομης οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, ήταν απαραίτητη κίνηση, αλλά όχι ικανή να σταματήσει την Τουρκία.

Οι αυτονόητες δηλώσεις της ελληνικής πλευράς, ότι το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης δεν παράγει νόμιμα αποτελέσματα αποδείχτηκαν ανεπαρκείς για να αποτρέψουν τα επόμενα βήματα του Ερντογάν. Εξίσου αναποτελεσματικά αποδεικνύονται τα κατά καιρούς ελληνικά διαβήματα προς την Άγκυρα. Με τη δημοσίευση στην δική της Εφημερίδα της Κυβερνήσεως αιτήσεων για χορήγηση αδειών έρευνας και εκμετάλλευσης σε περιοχές ελληνικής υφαλοκρηπίδας, η Τουρκία σφετερίζεται –με νομική πράξη εσωτερικού δικαίου– κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας.

Διπλός ο στόχος της Τουρκίας

Η διενέργεια σεισμικών ερευνών επί του βυθού, σε μια θαλάσσια ζώνη που εκτείνεται ανατολικά της Ρόδου, Κάσου, Καρπάθου, μέχρι την Κρήτη, σε απόσταση πέρα των 6 μιλίων από τα νησιά, ισοδυναμεί με δημιουργία τετελεσμένων. Αναγνωρίζει δηλαδή στα ελληνικά νησιά, χωρικά ύδατα 6 ναυτικών μιλίων, ως μοναδικό δικαίωμα. Η κίνηση, επιδιώκει την υφαρπαγή ολόκληρης της ελληνικής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο.

Παράλληλα, σκοπεύει να αξιοποιήσει τα τετελεσμένα, για την επέκταση της τουρκικής κυριαρχίας στο Αιγαίο. Διότι ο περιορισμός των δικαιωμάτων των νησιών, σε χωρικά ύδατα 6  ναυτικών μιλίων, υπονομεύει το καθεστώς του Αιγαίου και τα δικαιώματα που απορρέουν από το Δίκαιο της θάλασσας για τα ελληνικά νησιά. Ουσιαστικά μοιράζει την υφαλοκρηπίδα με βάση τις μικρασιατικές ακτές και της ακτές της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας έστειλε αποτρεπτικό μήνυμα, δηλώνοντας ότι «η Ελλάδα παραμένει απολύτως προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει και αυτή την πρόκληση, εφόσον η Τουρκία αποφασίσει τελικά να την υλοποιήσει». Ωστόσο γνωρίζει, ότι το διάβημα δεν αρκεί. Για τον λόγο αυτό, δηλώνει πως παρακολουθεί στενά κάθε ενέργεια της Τουρκίας και ότι έχει καταρτισθεί σχέδιο διπλωματικής δράσης.

Η επιβεβλημένη κίνηση

Όλοι όμως γνωρίζουν, ότι όλα αυτά, αν και αναγκαία, θα αποδειχθούν ανίκανα να ανακόψουν τις τουρκικές κινήσεις. Η αποφυγή άσκησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων για μεγάλο διάστημα έχει αποθρασύνει την Τουρκία και μπορεί να οδηγήσει σε απώλειες δια της διολισθήσεως. Διότι στο γεωπολιτικό τοπίο, ο OHE είναι το πλαίσιο διαμόρφωσης συμβιβασμών των μεγάλων παικτών και σημείο αναφοράς για επιβολή λύσεων. Εκεί, όμως, δεν είναι κατατεθειμένη η γεωγραφική οριοθέτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, ενώ είναι κατατεθειμένη η παράνομη οριοθέτηση της Τουρκίας.

Είναι επομένως θέμα ζωτικής σημασίας, παράλληλα με την διεθνοποίηση του ζητήματος, να προβεί η κυβέρνηση στην άσκηση κάποιων από τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, που αμφισβητούν οι τουρκικές ενέργειες. Η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, η ανακήρυξη ΑΟΖ, η οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Κύπρο και με την Αίγυπτο, θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια απάντηση που ακυρώνει διπλωματικά σε μεγάλο βαθμό τα τουρκικά σχέδια.

Είναι δηλαδή απαραίτητη και για την διπλωματική υποστήριξη των εθνικών δικαίων, η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Ουσιαστικά, η Τουρκία χρησιμοποιεί τη συμφωνία με την Τρίπολη σαν μοχλό πίεσης για να σύρει την Ελλάδα σε διαπραγματεύσεις, από τις οποίες μόνο αυτή έχει να κερδίσει. Το κόστος αποτροπής του διλήμματος, που σήμερα θέτει στην Ελλάδα με τη σχεδιαζόμενη διεξαγωγή ερευνών στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, θα είναι το ίδιο και μετά από την αύξηση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.

Την στιγμή αυτή, ΕΕ και ΗΠΑ δηλώνουν ότι η τουρκολιβυκή συμφωνία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και δεν μπορεί να επηρεάσει τα δικαιώματα που έχουν τρίτες χώρες. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαρακτηρίζει «προκλητικό και αντιπαραγωγικό» το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. O εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ ζήτησε από την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου. Κάλεσε μάλιστα την Τουρκία να σταματήσει τις γεωτρήσεις στις περιοχές όπου υπάρχει ΑΟΖ ή χωρικά ύδατα της Κύπρου και της Ελλάδας.

Η γεωπολιτική συγκυρία στα ελληνοτουρκικά

Η ελληνική διπλωματία γνωρίζει πως οι νέες γεωπολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ, είναι προσανατολισμένες στην Μεσόγειο. Σκοπεύουν να καλύψουν το κενό που δημιούργησε η στροφή των ΗΠΑ προς Ασία-Ειρηνικό. Για τη βελτίωση της στρατιωτικής της ισχύος και επομένως την ενίσχυση της διπλωματικής της επιρροής, η ΕΕ έχει προτείνει ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας και μια ευρωπαϊκή Ειρηνευτική Διευκόλυνση για στρατιωτική δράση.

Στο κοινό ανακοινωθέν του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου 2020, που υπέγραψε ο Έλληνας Πρωθυπουργός, υπογραμμίζεται η ανάγκη στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ. H νέα γεωπολιτική ατζέντα, η χρηματοδότηση της οποίας είναι υπό διαπραγμάτευση, στις παρούσες συνθήκες, εξυπηρετεί την ελληνική πολιτική ασφάλειας. Την ίδια στιγμή, η στρατηγική υπομονή έναντι των τουρκικών προκλήσεων έχει κατά κοινή ομολογία εξαντληθεί.

Η μέχρι σήμερα λογική ότι η Αθήνα δεν πρέπει να παρασυρθεί από τις προκλήσεις της Τουρκίας ακυρώνει πλήρως την αποτροπή. Αυτό έχει γίνει αντιληπτό από όλους τους διεθνείς παίκτες. Γι’ αυτό οι ΗΠΑ, που συνήθως συνιστούν στρατηγική υπομονή στην Ελλάδα, επαναλαμβάνουν τα αυτονόητα, δηλαδή ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα. Μήνυμα στην Άγκυρα να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου έστειλαν και οι υπουργοί Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Μεσογειακής Ομάδας MED 7, με την συμμετοχή της Γαλλίας. Η διεθνής κοινότητα συντάσσεται με την ελληνική θέση στο ζήτημα που δημιουργεί η Τουρκία.

Η άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων

Γνωρίζοντας λοιπόν την νέα γεωπολιτική ατζέντα, αλλά και το γεγονός ότι η Τουρκία θα παραμείνει πολύτιμη για την Δύση, η αποτροπή της τουρκικής στρατηγικής είναι σκόπιμο να γίνει αυτή τη στιγμή, με ταυτόχρονη άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας. Η οριοθέτηση ΑΟΖ με την Κύπρο και την Αίγυπτο, δεν είναι επιθετική ενέργεια. Ακυρώνει στην πράξη το τουρκολιβυκό σύμφωνο και ενισχύει την διπλωματική προάσπιση της εθνικής κυριαρχίας.

Η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια θα είναι καίριο πλήγμα στον κύριο στόχο της Τουρκίας που είναι το Αιγαίο, με τις ίδιες απαιτήσεις αμυντικής ετοιμότητας. Η στιγμή είναι κομβική για τον Ελληνισμό και την εθνική κυριαρχία. Σχέση καλής γειτονίας με την Τουρκία μπορεί να υπάρξει μόνο με βάση τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και των συνθηκών που καθορίζουν το νομικό καθεστώς της περιοχής.

Έτσι κι αλλιώς, ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος, στέλνοντας μήνυμα αποτροπής στην Τουρκία, δήλωσε ότι αν χρειαστεί, η Ελλάδα «θα δείξει τα δόντια της». Αν χρειαστεί, ας γίνει με ταυτόχρονη εξουδετέρωση του απαράδεκτου τουρκικού casus belli στο Αιγαίο. Άλλωστε, ποια άλλη συγκυρία περιμένει η κυβέρνηση για να ασκηθούν επιτέλους τα νόμιμα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα;