Τουρκικοί λεονταρισμοί στο Καρπάθιο – Τι συνέβη στην Κάσο

Το έργο αυτό, Great Sea Interconnector (GSI), παλαιότερα γνωστό ως EuroAsia Interconnector, είναι ένα σημαντικό Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) της ΕΕ που γεφυρώνει την Ασία με την Ευρώπη με το οποίο διασυνδέονται τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Το καλώδιο αυτό θα είναι το μακρύτερο υποθαλάσσιο καλώδιο στον κόσμο με μήκος 1.208 χλμ, 310 χλμ από το Ισραήλ έως τη Κύπρο και 898 χλμ από την Κύπρο στην Ελλάδα.

Είναι ένα μεγάλης στρατηγικής σημασίας έργο τόσο για την ΕΕ όσο για την Ελλάδα και φυσικά την Κύπρο, την οποία θα βγάλει με βιώσιμους όρους, από την ενεργειακή της απομόνωση. Με το Great Sea Interconnector η Κύπρος θα ενταχθεί στην ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ανοίγοντας τον δρόμο για τη συμμετοχή στην παραγωγή, προμήθεια και εμπόριο της ηλεκτρικής ενέργειας και θα επηρεάσει, προς όφελος των καταναλωτών, τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας της Κύπρου. Επίσης, μέσω του συστήματος αυτού, η παραγόμενη στην Κύπρο ενέργεια ΑΠΕ (κυρίως φ/β) θα διοχετεύεται προς ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες η ενέργεια είναι ακριβότερη.

Το Great Sea Interconnector

Η χρηματοδότησή του Great Sea Interconnector γίνεται, όπως όλων των έργων του ΑΔΜΗΕ, με κεφάλαια από την ΕΕ. Υπάρχει ήδη ευρωπαϊκή επιχορήγηση ύψους 657 εκατ. για το σκέλος της διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου, με δανειακούς πόρους από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, καθώς και με συμμετοχή ελληνικών τραπεζών. Η ΡΑΕΚ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου) είχε συμφωνήσει στις 25/1/2023 σε μικρή επιβάρυνση των καταναλωτών και με βάση αυτή ο ΑΔΜΗΕ τον Οκτώβριο 2023, έλαβε την επενδυτική απόφαση να γίνει ο φορέας υλοποίησης του έργου. Όμως, στις 22 Ιουλίου, η ΡΑΕΚ ενημέρωσε τον ΑΔΜΗΕ πως θεωρεί το έργο μη βιώσιμο και δεν θα ανταποκριθεί. Η χρέωση αυτή για τον Κύπριο καταναλωτή θα ήταν 0,6 λεπτά ανά KWh, κόστος που προβλέπεται να αποσβεστεί από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας.

Σύμφωνα με δήλωση του επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ, Μάνου Μανουσάκη, θα δημιουργηθεί ένα έλλειμα πάνω από 100 εκατ., ενώ ταυτόχρονα τίθεται και θέμα εμπιστοσύνης στις διοικητικές αποφάσεις. Ο ΑΔΜΗΕ έχει την οικονομική ευρωστία να κατασκευάσει το  Great Sea Interconnector αλλά υπό τα δεδομένα που δημιουργεί η κυπριακή απόφαση, κανένας επενδυτής δεν θα γινόταν μέτοχος. Για τον λόγο αυτό κάλεσε την Λευκωσία να αναθεωρήσει την απόφασή της. Αν δεν το κάνει το Great Sea Interconnector θα σταματήσει και θα χαθεί η ευκαιρία να μειωθεί το υψηλό κόστος ενέργειας που πληρώνουν σήμερα οι Κύπριοι καταναλωτές. Το θέμα αυτό αναμένεται να ξεκαθαρίσει στις 12 Αυγούστου στην τηλεδιάσκεψη των εμπλεκομένων φορέων με την ΕΕ.

Οι δύο ελληνικές NAVTEX

Στα μέσα Ιουνίου, ο ανάδοχος των καλωδιακών τμημάτων (γαλλική Nexans) έλαβε από την Επιτροπή Χορήγησης Αδειών Ερευνών Θαλάσσης (ΕΧΑΕΘ) το πράσινο φως για να ξεκινήσει η χαρτογράφηση του βυθού, προκειμένου να επιλεγεί η βέλτιστη διαδρομή του υποθαλάσσιου καλωδίου. Οι έρευνες ξεκίνησαν στις 17 Ιουλίου από το ιταλικό πλοίο “Ievoli Relume”. Για να μην υπάρξουν επιδράσεις στην ναυσιπλοΐα εκδόθηκαν από την Ελληνική Υδρογραφική Υπηρεσία δύο NAVTEX. Η πρώτη, 693/24, αφορούσε το διάστημα 17-20 Ιουλίου και η δεύτερη, 718/24 το διάστημα 23-24 Ιουλίου.

Μία μέρα μετά την πρώτη NAVTEX, η Τουρκία εξέδωσε δική της, την 0671/24, με την οποία δήλωσε πως μέρος των ερευνών αφορά περιοχή τουρκικής υφαλοκρηπίδας, παραπέμποντας μάλιστα στην επιστολή που είχε αποστείλει η Τουρκία στον ΟΗΕ στις 18 Μαρτίου 2020, με την οποία μονομερώς και αυθαίρετα δήλωνε τα εξωτερικά όρια της τουρκικής ΑΟΖ. Με την αναγγελία αυτή, ουσιαστικά για πρώτη φορά αποτυπώθηκε επισήμως από την Τουρκία η διεκδίκηση της “Γαλάζιας Πατρίδας” με αναφορά στην τουρκική υφαλοκρηπίδα, η οποία κατά την Άγκυρα εκτείνεται μέχρι τα όρια των χωρικών υδάτων των ελληνικών νησιών στην περιοχή!

Επίσης ενημέρωναν ότι όλες οι ερευνητικές δραστηριότητες σε περιοχή τουρκικής θαλάσσιας δικαιοδοσίας, πρέπει να συντονίζονται από τις αρμόδιες τουρκικές Αρχές. Μετά τη δεύτερη ελληνική NAVTEX, η Άγκυρα έστειλε στην περιοχή εργασιών δύο φρεγάτες (TCG Gökova, F-496 και TCG Göksu, F-497) και την κορβέτα TCG Beykoz (F-503). Η ελληνική απάντηση ήταν αρχικά η αποστολή της κανονιοφόρου “Αήττητος” που εκτελούσε περιπολία στο ΝΑ Αιγαίο και στη συνέχεια της φρεγάτας “Νικηφόρος Φωκάς”.

 

Η Τουρκία, συνέχισε την κλιμάκωση και στις 22 Ιουλίου ενίσχυσε την δύναμή της με δύο πυραυλακάτους. Παράλληλα, όλο το διάστημα αυτό πετούσε στον εναέριο χώρο του ΝΑ Αιγαίου ένα τουρκικό μη επανδρωμένο Medium Altitude–Long Endurance τύπου Aksungur, για επιτήρηση και πιθανό εντοπισμό υποβρυχίων. Φαίνεται φοβούνται πολύ τα υποβρύχια μας και τα έψαχναν. Η Ελλάδα δεν θέλησε κλιμάκωση και έστειλε στις 23 Ιουλίου ένα περιπολικό ανοιχτής θαλάσσης του Λιμενικού.

Η εκτόνωση

Από την τουρκική πλευρά δεν έγινε κάποια προσπάθεια παρεμπόδισης των εργασιών του ιταλικού πλοίου με τα πλοία τους να είναι σε απόσταση πάνω από 1,5 ναυτικό μίλι. Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, μόλις ολοκλήρωσε τις εργασίες του το ιταλικό πλοίο πήγε στο Ηράκλειο για ανεφοδιασμό και ανανέωση πληρώματος. Η ελληνική πλευρά προσπάθησε να υποβαθμίσει το συμβάν και η κατάσταση εκτονώθηκε.

Με τις ενέργειες αυτές, η Τουρκία επιχείρησε να εκμεταλλευθεί την ευκαιρία, προκειμένου να αμφισβητήσει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, να ακυρώσει στην πράξη την οριοθετημένη (με Αίγυπτο) ελληνική ΑΟΖ και να προβάλει το παράνομο Τουρκολυβικό Μνημόνιο. Με τις ενέργειες της έδειξε σε όλους πως θα αντιδρά σε κάθε ενεργειακό έργο στην Ανατολική Μεσόγειο που δεν την συμπεριλαμβάνει. Θέλει να έχει λόγο σε όλα τα ενεργειακά έργα. Great Sea Interconnector

Η Τουρκία έχει αγχωθεί επειδή δεν περιλαμβάνεται σε κανένα σχέδιο διασύνδεσης της Ευρώπης με Αφρική και Μέση Ανατολή. Οι τουρκικές ενέργειες παραβιάζουν για μια ακόμη φορά τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, την οποία η Τουρκία δεν έχει υπογράψει. Όσον αφορά το δικαίωμα των νησιών σε υφαλοκρηπίδα, υπάρχει σχετική Απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης από το 2016, που σε προσφυγή των Φιλιππίνων αποφάνθηκε πως τα νησιά έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα ηπειρωτικά εδάφη και πως δικαιούνται να έχουν ό,τι προβλέπει το άρθρο 121 της Σύμβασης (χωρικά ύδατα, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ).

Ναυτική δύναμη των “μπλε υδάτων”

Η Τουρκία προσπαθεί σταθερά να εξελιχθεί από ναυτική δύναμη των “μπλε υδάτων”, της ανοικτής θάλασσας. Επιπλέον, κτίζει σταθμό παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο Ακούγιου και διαπραγματεύεται την κατασκευή άλλων δύο (στη Σινώπη και στην Igneada της Ανατολικής Θράκης, στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας. Θέλει –παρά τις χλιαρές αντιδράσεις και προειδοποιήσεις– να αποκτήσει τεχνογνωσία και υλικά που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή πυρηνικών όπλων για να γίνει η δέκατη πυρηνική δύναμη. Τον Σεπτέμβριο 2019 απευθυνόμενος σε μέλη του κόμματός του ο Ερντογάν είχε πει: «Κάποιες χώρες διαθέτουν πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές. Αλλά μας λένε ότι εμείς δεν μπορούμε να αποκτήσουμε. Αυτό δεν μπορώ να το δεχτώ».

Σε τηλεοπτική του συνέντευξη στις 17 Απριλίου 2023, υποσχέθηκε πως η Τουρκία θα γίνει πυρηνική δύναμη και θα διπλασιάσει τα αεροπλανοφόρα της ώστε να είναι ισχυρότερη στη θάλασσα! Στόχος του είναι, μετά το “Αναντολού”, να αποκτήσει και δεύτερο, διπλάσιο μάλιστα σε μέγεθος, ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω το τουρκικό ναυτικό. Το πλοίο αυτό ήδη ναυπηγείται στην Τουρκία. Γιατί χρειάζεται η Τουρκία ένα πλοίο που μπορεί να μεταφέρει 12 μαχητικά F-35 (για την ώρα δεν τα έχει), 10 ελικόπτερα, 50 μη-επανδρωμένα αεροσκάφη, 4 αποβατικά σκάφη και περίπου 80 τεθωρακισμένα ή ελαφρά οχήματα και πάνω από 1.000 στρατιώτες;

Η Τουρκία έχει χαράξει πορεία και σε πείσμα όλων την ακολουθεί, με παράλογες αιτιάσεις και χωρίς να νοιάζεται για τη νομιμότητα των θέσεων και πράξεών της. Έκανε επίδειξη δύναμης στην κατεχόμενη Κύπρο για την 50η επέτειο της εισβολής. Αν η Ελλάδα θέλει να επιβιώσει, δεν μπορεί να εφησυχάζει με το αφήγημα των “ήρεμων νερών”. Η Τουρκία τα αναταράσσει και εμείς κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε!

Η Τουρκία θέλει τα νησιά μας και τις θάλασσες μας, μας θέλει υποταγμένους στις επιθυμίες της. Δεν πρέπει να της επιτρέψουμε να θεωρήσει πως μπορεί, δια της απειλής χρήσης βίας, να αποτρέπει την άσκηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων ή να “γκριζάρει” περιοχές. Για να αποφευχθούν παρόμοια συμβάντα στο μέλλον, πρέπει να δείξουμε πως έχουμε τη θέληση και τα μέσα να εξασφαλίσουμε αυτά, που σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, δικαιούμαστε.