Του Έβρου τα παράλογα και το αυτογκόλ του Δένδια

Τα τελευταία γεγονότα του Έβρου στην περιοχή του Μελισσοκομείου –που σε άλλη περίπτωση θα είχαν λυθεί σε μία ημέρα– απέδειξαν το πόσο ενοχλήθηκε η Τουρκία από την αποτυχία του “σχεδίου 1453”, που ξεκίνησε το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας και διήρκησε όλο τον Μάρτιο. Ταυτόχρονα αποκάλυψε και ποιος είναι ο σχεδιασμός της στο άμεσο μέλλον. Η Τουρκία δεν αλλάζει την στρατηγική της εναντίον της Ελλάδος, που είναι καθαρά αναθεωρητική, επιθετική, με απειλές για χρήση βίας και με την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού.

Και αναφέρομαι μόνο σε μεταναστευτικό, καθόσον δεν υφίσταται θέμα προσφυγικού και όσοι το αμφισβητούν, ας ανατρέξουν στην Σύμβαση για το Καθεστώς των Προσφύγων του ΟΗΕ (1951), όπως αυτή τροποποιήθηκε από το Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης του 1967. Με τη συνθήκη της Λωζάνης το 1923 αποφασίσθηκε η διανομή της γεωγραφικής περιοχής της Θράκης ανάμεσα σε τρεις χώρες:

• Στην Τουρκία που έχει το ανατολικό τμήμα (23.764 τ.χλμ) και τη μεγαλύτερη πόλη της περιοχής, την Κωνσταντινούπολη,
• Στην Βουλγαρία που έχει το βόρειο τμήμα.
• Στην Ελλάδα που έχει το νοτιο-δυτικό τμήμα που είναι και το μικρότερο (8.580 τ.χλμ). Η διανομή αυτή αντιστοιχούσε στις  πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις εκείνης της περιόδου (1912-1923).

Στην Συνθήκη της Λωζάνης, καθορίστηκε ότι η συνοριακή γραμμή μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας στη Θράκη θα εκτείνεται σε μήκος 203 χιλιομέτρων και όρισε ότι στο μεγαλύτερο τμήμα της το σύνορο θα ταυτίζεται με τον ρου των ποταμών Άρδα και Έβρου. Μόνο που στο βόρειο τμήμα των συνόρων, τα σύνορα των δύο χωρών δεν θα είναι παραποτάμια αλλά χερσαία, σε μια έκταση έντεκα περίπου χιλιομέτρων στο ύψος της Αδριανουπόλεως, δυτικά του Έβρου ποταμού, στο περίφημο τρίγωνο του Κάραγατς (Ορεστιάδος).

Γενικά τα σύνορα διαμορφώνονται στην αρχή ότι η Ελλάδα θα κατέχει τη δυτική και η Τουρκία την ανατολική πλευρά του Έβρου. Έτσι ορίστηκε μία τριμερής επιτροπή αποτελούμενη από εκπροσώπους της Ελλάδος, της Τουρκίας και έναν κοινά αποδεκτό εκπρόσωπο τρίτης χώρας, τον Ολλανδό Μπέικερ, η οποία ανέλαβε να χαράξει το σύνορο Ελλάδος-Τουρκίας ακριβώς επί του εδάφους, σύμφωνα με το άρθρο 5 της Συνθήκης.

Το σύνορο ακολούθησε τον κύριο βραχίονα του ποταμού της εποχής εκείνης και  βασίσθηκε επί σταθερών σημείων. Έτσι τα συμπεράσματα της επιτροπής, με τον αντίστοιχο χάρτη των συνόρων, περιλήφθηκαν σε πρωτόκολλο που υπεγράφη στην Αθήνα, την 3η Νοεμβρίου 1926. Τα σύνορα της Ελλάδος με την Τουρκία καθορίστηκαν με το πρωτόκολλο του 1926 και από τότε είναι αμετάβλητα και είναι αυτά που είναι διεθνώς αναγνωρισμένα, παρά τα τερτίπια του ποταμού, όπως θα δούμε.

Ο “ζωντανός” ποταμός Μαρίτσα

O Έβρος, γνωστός και ως Μαρίτσα, (τουρκικά: Meriç-Μερίτς) είναι ο δεύτερος σε μέγεθος ποταμός της νοτιοανατολικής Ευρώπης (μετά τον Δούναβη) και ο κυριότερος ποταμός της Βαλκανικής Χερσονήσου, με συνολικό μήκος περίπου 480 χιλιόμετρα. Πηγάζει από τα όρη Ρήλα της Βουλγαρίας και εκβάλλει στο Βόρειο Αιγαίο και το Θρακικό Πέλαγος. Παραπόταμος του στο ελληνικό έδαφος είναι ο Άρδας και ο Ερυθροπόταμος.

Λόγω της ιδιαίτερης και μαλακής σύστασης του εδάφους που διέρχεται, η κοίτη του ποταμού  δεν παραμένει σταθερά, αλλά παρατηρούνται μετακινήσεις του ποταμού τόσο ανατολικά (προς Τουρκία), όσο και δυτικά (Ελλάδα). Έτσι περιοχές που ανήκουν στην Ελλάδα βρέθηκαν ανατολικά του ποταμού και περιοχές που ανήκουν στην Τουρκία βρέθηκαν δυτικά του ποταμού.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι δύο κοντινές περιοχές, το Πέταλο του Έβρου, που ανήκει στην Ελλάδα και ευρίσκεται ανατολικά του ποταμού και λίγο νοτιότερα το λεγόμενο προγεφύρωμα των Φερρών, όπου η περιοχή αυτή ανήκει στην Τουρκία και ευρίσκεται δυτικά του ποταμού, όπως φαίνεται στον παρακάτω χάρτη.

Για την κατάσταση αυτή –παρά τις προσπάθειες που έγιναν στο παρελθόν– τελικώς τα δύο κράτη, λόγω των εντάσεων που προέκυπταν περιοδικά, δεν μπόρεσαν να βρουν έναν μόνιμο και αξιόπιστο μηχανισμό επίλυσης αυτών των μεταβολών της ροής του ποταμού και δεν θα αναφερθούμε σε όλα αυτά. Χαρακτηριστικά να αναφέρω, ότι στις 7 Δεκεμβρίου 1971 υπογράφτηκαν τέσσερα Πρωτόκολλα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας «Περί οριοθετήσεως της Ελληνοτουρκικής μεθορίου, ως και Συμφωνίας περί προλήψεως και διευθετήσεως των μεθοριακών επεισοδίων εις Θράκην και εις την θαλασσίαν περιοχήν παρά τας εκβολάς του ποταμού Εβρου», τα οποία κυρώθηκαν από την Ελληνική Βουλή το 1979.

Όμως, ενώ τα πρωτόκολλα κυρώθηκαν και από την Τουρκία, φαίνεται ότι δεν υπήρξε ποτέ ανταλλαγή των κυρωμένων Πρωτοκόλλων και έτσι αδρανοποιήθηκαν. Οπότε θα πρέπει να θεωρήσουμε δεδομένο ότι τα σύνορα Ελλάδος και Τουρκίας είναι αυτά που καθορίστηκαν με το υπογραφέν Πρωτόκολλο του 1926, ανεξάρτητα της σημερινής ροής του Έβρου ποταμού.

Τι συνέβη τελικά στον Έβρο

Σχετικά με τα πρόσφατα γεγονότα στην περιοχή νοτίως του προγεφυρώματος των Φερρών στην περιοχή με την ονομασία “Μελισσοκομείο”, ακούστηκαν πολλά, περίεργα, ανακριβή και άσχετα με τα γεγονότα. Ξεκαθαρίζουμε από την αρχή. Καμιά τουρκική δύναμη δεν κατέλαβε ελληνικό έδαφος, όπως ψευδώς ισχυρίστηκε μια αγγλική φυλλάδα.

Αυτή έδωσε στη δημοσιότητα μια περιοχή απέναντι από εκεί που συνέβησαν τα γεγονότα, στην ανατολική πλευρά του ποταμού, όπου ο θύλακας εκεί (κτήμα Μιχαηλίδη) είναι ελληνικό έδαφος, (τα γεγονότα συνέβησαν όπως φαίνονται στην παρακάτω φωτογραφία, στο μωβ χρώμα, με την ένδειξη “έμφραξη”, στο Νότιο μέρος του προγεφυρώματος των Φερρών, στην Δυτική πλευρά του Έβρου ποταμού). Αυτό που συνέβη ήταν η προσπάθεια της Ελλάδος να θωρακίσει πλήρως τα σύνορά μας στον Έβρο, μετά τις απειλές της Τουρκίας για νέο κύκλο υβριδικού πολέμου, με εργαλειοποίηση-οπλοποίηση του μεταναστευτικού.

Έτσι η Ελλάδα, μετά τα γεγονότα του Μαρτίου, άρχισε να θωρακίζει τα σύνορα, τοποθετώντας συρματοπλέγματα κατά μήκος του ποταμού, στα ελληνικό έδαφος. Στις προπαρασκευαστικές εργασίες, νοτίως του προγεφυρώματος των Φερρών και σε μια περιοχή που είναι καθαρά ελληνική, το ελληνικό μηχανικό άρχισε αποψίλωση της αυτοφυούς δασώδους έκτασης, για να περάσουν το συρματόπλεγμα.

Αυτογκόλ του υπουργείου Εξωτερικών

Τότε η Τουρκία, που δεν ήθελε να σφραγιστούν τα σύνορα, ώστε να μπορεί  να ασκεί πίεση στην Ελλάδα και να διοχετεύει όποτε επιθυμεί μετανάστες, έστειλε στρατιωτική δύναμη και τοπογράφους, με το επιχείρημα ότι η περιοχή που αποψιλώνεται για να μπει το συρματόπλεγμα, ευρίσκεται εντός του τουρκικού εδάφους. Έτσι πρότειναν κοινή επιτροπή  για να εξετάσουν το ιδιοκτησιακό καθεστώς, προφανώς για να καθυστερήσουν οι εργασίες τοποθέτησης συρματοπλέγματος.

Η περιοχή αυτή (προγεφύρωμα Φερρών) είναι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, με την μείωση των υδάτων του ποταμού, μια περιοχή που εύκολα μπορούν μετανάστες να περάσουν περπατώντας λαθραία στην Ελλάδα. Μάλιστα οι Τούρκοι, για να ασκήσουν πίεση, εγκατέστησαν φρουρά σε σκηνή για να επιβλέπει ότι δεν θα συνεχιστούν οι εργασίες. Να τονίσουμε κατηγορηματικά, ότι η σκηνή και η εγκατάσταση των Τούρκων έγινε ακριβώς πάνω στην όριο γραμμή, που σημαίνει ότι γνωρίζουν πολύ καλά που είναι τα σύνορα, απλά θέλουν να δημιουργήσουν θέμα.

Και εδώ έρχεται ο κακός χειρισμός από ελληνικής πλευράς και δη από τον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος, με διαβήματα και απαράδεκτες δηλώσεις «για μερικά μέτρα γης» (και τόσα άλλα λάθη και δηλώσεις) που αντί να επιλύσουν, διόγκωσαν το θέμα και προσέβαλλαν τις Ένοπλες Δυνάμεις και τα παιδιά μας που φυλάνε τα σύνορά μας και εκτελούσαν στο ακέραιο τα καθήκοντά τους.

Δηλαδή για ένα απλό τεχνικό ζήτημα επιπέδου στρατιωτικών διοικήσεων της περιοχής, δώσαμε αφορμή για τα χειρότερα. Αν μιλάγαμε με ποδοσφαιρικού όρους, ενώ είχαμε τεράστια κατοχή της μπάλας και χάναμε ευκαιρίες, σε μια αντεπίθεση του αντιπάλου βάλαμε και αυτογκόλ! Τόσο απλά και τόσο καθαρά, που μας γεμίζει θλίψη. Η παραπάνω φωτογραφία εξηγεί που συνέβησαν τα γεγονότα και όχι η αντίστοιχη της αγγλικής φυλλάδας που τα τοποθετεί νοτιότερα και απέναντι που είναι, όπως αναφέραμε, ελληνικό έδαφος.

Στο επόμενο άρθρο μας θα αναφερθούμε στις αμυντικές δράσεις που επιβάλλεται να αναλάβει η Ελλάδα στον Έβρο.