Τουρκικές κραυγές για Ευρωστρατό

Με μικρά βήματα και κάτω από το βάρος της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά στην για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ με το κείμενο της “Στρατηγικής Πυξίδας”, το οποίο ενέκριναν οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας των 27, οι οποίοι ενέκριναν, στο πλαίσιο αυτό την συγκρότηση ευρωπαϊκής ομάδας ταχείας επέμβασης έως και 5.000 στρατιωτών που κάποιοι θεωρούν ως “πρόπλασμα”  για τον  “Ευρωστρατό“.

Η Τουρκική πλευρά εξέφρασε έντονη δυσφορία και ενόχληση για τις αναφορές που γίνονται στο κείμενο της «Στρατηγικής Πυξίδας» και ειδικά για τις επισημάνσεις που γίνονται για τη  Ανατολική Μεσόγειο, καθώς επισημαίνονται οι θεμελιώδεις αρχές που θα πρέπει να διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των κρατών όπως η ανάγκη πλήρους σεβασμού της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας εντός διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων, καθώς και η προώθηση αποτελεσματικής πολυμέρειας και διεθνούς τάξης βασισμένης σε κανόνες Διεθνούς Δικαίου και ιδιαίτερα του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.

Παράλληλα, το κείμενο υπογραμμίζει την ετοιμότητα και αποφασιστικότητα των Κρατών Μελών για αμοιβαία συνδρομή σε περίπτωση επίθεσης από τρίτο μέρος (άρθρο 42.7 Συνθήκης Ευρωπαϊκής Ένωσης). Το κείμενο της «Στρατηγικής Πυξίδας»  επίσης περιέχει αναφορές στους κινδύνους που προκαλεί η αυξανόμενη αμφισβήτηση θαλασσίων ζωνών, υφαλοκρηπίδας και η αυξανόμενη επιθετική στάση σε εναέριους χώρους, υπογραμμίζει την σημασία προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και τονίζει την ανάγκη οι εταίροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ευθυγραμμίζονται με τις αποφάσεις της στα θέματα Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας.

Το 47 σελίδων κείμενο αναφέρει επίσης ότι η ΕΕ πρέπει να έχει τα μέσα για να διασφαλίζει τόσο τα συμφέροντά της όσο και να προστατεύει τους πολίτες της, ενώ υπογραμμίζεται η ανάγκη για ενίσχυση της συνεργασίας με τους εταίρους, όπως το ΝΑΤΟ. Επιπροσθέτως, δίνεται έμφαση στα Δυτικά Βαλκάνια, ενώ σχετικά με την Ανατολική Μεσόγειο υπάρχει αναφορά σε προκλήσεις και μονομερείς ενέργειες κατά κρατών-μελών της ΕΕ καθώς και παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων, αλλά και στην εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού τονίζοντας τη σημασία του σταθερού και ασφαλούς περιβάλλοντος που θα είναι τόσο προς το συμφέρον της ΕΕ όσο και της Τουρκίας. Οι ενέργειες αυτές της Τουρκίας σημειώνεται, εντάσσονται στις απειλές και τις προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπη η ΕΕ, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των πολιτών της και των κρίσιμων υποδομών της, καθώς και την ακεραιότητα των ευρωπαϊκών συνόρων.

Το σχέδιο είχε παρουσιάσει ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, τον περασμένο Νοέμβριο, ωστόσο συναντούσε αντιδράσεις, οι οποίες κάμφθηκαν μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας συνιστά μια τεκτονική αλλαγή στην ευρωπαϊκή ιστορία», είπε ο Ζοζέπ Μπορέλ, προσθέτοντας ότι πλέον όλοι έχουν πεισθεί ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε κίνδυνο από ένα γείτονα που είναι αποφασισμένος να διεξάγει πόλεμο, ενώ έκανε λόγο για «ισχυρό μήνυμα ενότητας της ΕΕ». Η «Στρατηγική πυξίδα» περιλαμβάνει σαφή χρονοδιαγράμματα για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ και την κάλυψη των «αμυντικών κενών», τα επόμενα χρόνια, ανέφερε ο Μπορέλ, ενώ πρόσθεσε ότι ο μέσος όρος των αμυντικών δαπανών στην ΕΕ θα πρέπει να αυξηθεί σημαντικά από το σημερινό 1,5% του ΑΕΠ.

Τουρκικές κραυγές

Η ελληνική πλευρά, εμφανίζεται ικανοποιημένη από το κείμενο και τις ιδιαίτερες αναφορές που περιλαμβάνει και  σε στενό συντονισμό και συνεργασία με την κυπριακή πλευρά πέτυχε την εισαγωγή λεκτικού που αναφέρεται τόσο σε βραχυπρόθεσμες προκλήσεις, όσο και σε μακροπρόθεσμες, όπου μάλιστα γίνεται ρητή αναφορά στην Τουρκία. Το κείμενο της “Στρατηγικής Πυξίδας”, προκάλεσε “ αλλεργία” στην Άγκυρα προφανώς λόγω των αναφορών που εμπεριέχει για την Ανατολική Μεσόγειο.

Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε έντονα και επικριτικά, με έμμεσες αναφορές σε Ελλάδα και Κύπρο. Σε ανακοίνωση του το τουρκικό ΥΠΕΞ ότι «το έγγραφο, ιδιαίτερα το τμήμα της Ανατολικής Μεσογείου, το οποίο αναφέρεται στη χώρα μας, φαίνεται πως υπαγορεύτηκε από δυο μέλη της ΕΕ. που έχουν μαξιμαλιστικές αξιώσεις θαλάσσιας δικαιοδοσίας, αγνοώντας τα δικαιώματα της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων σε αυτή τη θάλασσα και ως εκ τούτου δεν συμβαδίζει με το διεθνές δίκαιο, το εθιμικό δίκαιο, ακόμη και το κεκτημένο της ΕΕ. Φαίνεται να είναι αντιφατικό και αποκομμένο από την πραγματικότητα».

Παράλληλα, επισημαίνει πως «με αυτή την αντίληψη, είναι δύσκολο να δει κανείς το έγγραφο ως “στρατηγικό”, το οποίο παύει να είναι “πυξίδα”, και δεν δείχνει τη σωστή κατεύθυνση. Είναι προφανές ότι αυτό το έγγραφο θα κάνει την Ε.Ε. μέρος των προβλημάτων και όχι των λύσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και δεν θα την οδηγήσει στις σωστές στρατηγικές».