Τουρκική τορπίλη και στα καλώδια EuroAsia και EuroAfrica

Συντονισμένη εκστρατεία υπονόμευσης (στο διπλωματικό και οικονομικό-επενδυτικό επίπεδο) των έργων ηλεκτρικής διασύνδεσης της Ελλάδας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο (EuroAsia και EuroAfrica αντίστοιχα) υλοποιεί την τρέχουσα περίοδο η Τουρκία. Κι αυτό, μόλις τρεις μήνες μετά την ελληνική στρατηγική ήττα, λόγω της ακύρωσης της αμερικανικής στήριξης στον αγωγό φυσικού αερίου EastMed.

Οι εν εξελίξει τουρκικές πρωτοβουλίες έχουν ως εμφανή σκοπό την πρόκληση ανησυχίας στις κυβερνήσεις ισχυρών χωρών και στους δυνάμει χρηματοδοτικούς φορείς των δύο –τεράστιας σημασίας– έργων. Το τουρκικό σκεπτικό λέγει ότι ή θα πρέπει να εξασφαλιστούν η συναίνεση και η συμμετοχή της Άγκυρας σε κάθε ενεργειακό σχέδιο στην Ανατολική Μεσόγειο, ή θα υπάρξει νέα εστία έντασης στην ευρύτερη περιοχή.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ορθώς μεν αποφάσισε να συναντηθεί με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις 13 Μαρτίου (γιατί οι δίαυλοι επικοινωνίας πρέπει να παραμένουν ανοιχτοί και να μη δίδεται εικόνα αδιαλλαξίας της Αθήνας σε τρίτες κυβερνήσεις), αλλά είναι βέβαιο ότι η ατζέντα επιβαρύνεται, για πολλοστή φορά, σε βάρος της ελληνικής πλευράς. Γιατί η συνάντηση των κυρίων Μητσοτάκη και Ερντογάν θα πραγματοποιηθεί υπό τις σκιές αφενός της αμφισβήτησης των EuroAsia και EuroAfrica, αφετέρου της νέας τουρκικής στρατηγικής για συσχέτιση της ελληνικής κυριαρχίας σε νησιά του Αιγαίου με τη στρατιωτικοποίηση και την αμυντική θωράκισή τους.

Όσο κι αν ακούγεται δυσάρεστο στους αυλοκόλακες του Μαξίμου, η σκληρή αλήθεια είναι ότι επί πρωθυπουργικής θητείας του Κυριάκου Μητσοτάκη η Ελλάδα έχει ήδη υποστεί τις σοβαρές ήττες του τουρκολιβυκού μνημονίου, του αυτοπεριορισμού της στα 6 ναυτικά μίλια (δήλωση Γεραπετρίτη), της ακύρωσης του EastMed και της διολίσθησης του Κυπριακού στη θεωρία των δύο κρατών. Πρόκειται για γεγονότα με μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες, ενώ οι αναμφισβήτητες ελληνικές επιτυχίες στις κρίσεις του Έβρου και του Oruc Reis ήταν σε τακτικό επίπεδο. Επί της ουσίας έχουν προσφέρει μόνον –πολύτιμο φυσικά– χρόνο προετοιμασίας μέχρι την επόμενη ελληνοτουρκική κρίση.

Οι ΗΠΑ για EuroAsia και EuroAfrica

Με αυτά τα δεδομένα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που αδράνησε τραγικά ως προς το τουρκολιβυκό μνημόνιο, παρά τις συγκεκριμένες πληροφορίες περί επικείμενης υπογραφής του τον Νοέμβριο του 2019, δεν έχει την πολυτέλεια επανάληψης της ίδιας ολιγωρίας στις υποθέσεις της ηλεκτρικής διασύνδεσης με τα υποθαλάσσια καλώδια EuroAsia και EuroAfrica.

Όπως δείχνουν οι τουρκικές κινήσεις και η διεθνής κρίση των τιμών του φυσικού αερίου, έχει κιόλας διαψευστεί η –υπεραισιόδοξη ως “ανέμελη”– εκτίμηση του πρωθυπουργού, στις 14 Ιανουαρίου, ότι η αμερικανική απόφαση για τον EastMed θα εξισορροπηθεί με τον EuroAsia και τη μεταφορά LNG. Αντίθετα, έχουν επιβεβαιωθεί όσοι πεπειραμένοι διπλωμάτες είχαν υπογραμμίσει και προς το Μέγαρο Μαξίμου και προς την αμερικανική πρεσβεία ότι η διαβεβαίωση της Ουάσινγκτον για ισχυρή υποστήριξη των EuroAsia και EuroAfrica, όσο ειλικρινής κι αν είναι, έχει βραχυπρόθεσμη αξία.

Συνοπτικά, είχε επισημανθεί εγκαίρως ότι η τουρκική αμφισβήτηση –εκ μέρους του προέδρου Ερντογάν αλλά και της τουρκικής αντιπολίτευσης– δεν αφορά απλώς το είδος της ενέργειας (φυσικό αέριο, LNG, ή ηλεκτρισμός), αλλά την ουσία των ελληνικών δικαιωμάτων σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές στην Ανατολική Μεσόγειο. Γι’ αυτό και, πέραν των τρεχουσών παρεμβάσεων στο διπλωματικό επίπεδο και σε χρηματοπιστωτικούς φορείς, η Άγκυρα θα επιδιώξει πάλι να αδρανοποιήσει τα ελληνικά δικαιώματα στις θαλάσσιες ζώνες της Ανατολικής Μεσογείου και μέσω αεροναυτικών παρενοχλήσεων και τεχνητών εντάσεων. Με αυτές τις μεθόδους η Τουρκία θα ωθήσει για πολλοστή φορά τις ΗΠΑ να παρέμβουν, τονίζοντας προς την Ελλάδα την ανάγκη αποφυγής κλιμάκωσης.

Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, προς το παρόν δεν έχει υπάρξει καμία απολύτως αλλαγή της αμερικανικής θέσης, όπως έχει εκφραστεί και δημοσίως και στη διάρκεια υπηρεσιακών συναντήσεων, υπέρ των διασυνδετήριων ηλεκτρικών καλωδίων. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στηρίζει τα έργα των καλωδίων, προκειμένου να συνδεθούν οι δομές παραγωγής ενέργειας και οι αγορές των κρατών της Ανατολικής Μεσογείου. Άλλωστε, οι EuroAsia και EuroAfrica εντάσσονται (σε αντίθεση με τον EastMed) στην πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν για προστασία του περιβάλλοντος, ενεργειακή μετάβαση και στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές.

Ωστόσο, πριν και μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το μήνυμα από την Ουάσινγκτον είναι ότι η σοβαρότητα της αιματηρής αυτής κρίσης δεν αφήνει το παραμικρό περιθώριο ενασχόλησης με άλλα ζητήματα. Γι’ αυτό και είναι ορατός ο κίνδυνος να κληθεί η Ελλάδα για πολλοστή φορά να υποχωρήσει σε θέμα μείζονος σημασίας για την ίδια, όπως είναι οι EuroAsia και EuroAfrica. Και θα κληθεί να υποχωρήσει για το κοινό καλό της Δύσης και για να αποτραπεί η στενότερη συνεργασία της Άγκυρας με τη Μόσχα.