Βαριά ισραηλινή προσβολή που απαιτεί σκληρή ελληνική απάντηση

«Η ακύρωση της επίσκεψης του υπουργού Άμυνας Μπένι Γκαντζ στην Ελλάδα οφείλεται σε λόγους που επιβάλλουν ο υπουργός να βρίσκεται στο Ισραήλ». Με αυτά τα προσχηματικά λόγια επιχείρησε η Ιερουσαλήμ να δικαιολογήσει την αιφνιδιαστική ακύρωση της επίσκεψη του υπουργού, ο οποίος θα επιθεωρούσε μαζί με τον Έλληνα ομόλογό του, Νίκο Παναγιωτόπουλο, την πρόοδο των έργων στην αεροπορική βάση Καλαμάτας, όπου θα ιδρυθεί Διεθνές Κέντρο Αεροπορικής Εκπαίδευσης. Στο έργο εμπλέκεται η ισραηλινή εταιρία Elbit, στην οποία δόθηκε από το ελληνικό δημόσιο ένα χρυσοφόρο συμβόλαιο, που θα διαρκέσει δυο δεκαετίες.

Η ισραηλινή διαρροή αναφέρει, ότι «οι υπουργοί Άμυνας των δύο χωρών βρίσκονται σε στενή επαφή και συμφώνησαν να έχουν διάλογο αργότερα»! Και μόνο από τη φρασεολογία που επελέγη, φαίνεται πως έχει υπάρξει δικαιολογημένη έκφραση δυσαρέσκειας από ελληνικής πλευράς, καθώς πρόκειται για μια ενέργεια μη φιλική τόσο απέναντι σε έναν υπουργό Άμυνας που έχει στηρίξει σταθερά την ανάπτυξη των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων σε όλα τα επίπεδα, όσο και συνολικά απέναντι στην Ελλάδα.

Στην προσπάθεια μετριασμού των πολύ αρνητικών αντιδράσεων που έχουν προκληθεί στην Αθήνα, οι Ισραηλινοί υπογραμμίζουν πως «οι σχέσεις Ελλάδας-Ισραήλ είναι σταθερές και σημαντικές και για τις δύο πλευρές». Μόνο που ο τρόπος που οι Ισραηλινοί τις χειρίζονται έρχεται σχεδόν σε αντίθεση με αυτή τη ρητορική διαβεβαίωση. Και τις χειρίζονται με αυτόν τον κραυγαλέα άκομψο διπλωματικά τρόπο, επειδή είναι πεπεισμένοι πως η Αθήνα ανέχεται τέτοιες συμπεριφορές και ως εκ τούτου δεν θα έχουν κόστος. Κι αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα, επί του οποίου το ελληνικό πολιτικό σύστημα θα ήταν σκόπιμο κάποια στιγμή να προβληματιστεί σχετικά.

Επειδή, όμως, τελικά οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους, θα ήταν σκόπιμο η Αθήνα να εκφράσει τη δυσφορία της πιο ωμά, αφού έχει κάθε λόγο να αισθάνεται προσβεβλημένη από τη στάση του Ισραήλ, το οποίο έχει ωφεληθεί πολλαπλά από τα εξοπλιστικά συμβόλαια των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και από διευκολύνσεις που η Ελλάδα έχει παράσχει.

Ισραηλινή προσβολή

Αναφορικά με αυτή καθαυτή την επίσκεψη του Μπένι Γκαντς στην Τουρκία την επόμενη εβδομάδα, οι ίδιες πηγές σημειώνουν πως «δεν σχετίζεται με την επίσκεψη στην Ελλάδα, πως ήταν προκαθορισμένη και η ουσία της είναι η ενίσχυση της περιφερειακής ασφάλειας». Η αναφορά αυτή, που είναι μία προσχηματική διπλωματική δικαιολογία χαμηλού επιπέδου, δεν συμβάλει καθόλου στο να αμβλύνει την ελληνική δυσφορία από την ακύρωση της επίσκεψης. Προφανώς, η Αθήνα δεν θέλει να υπαγορεύσει στο Ισραήλ που θα πάει και που δεν θα πάει ο υπουργός του. Το γεγονός, όμως, ότι θα επισκεφτεί την Τουρκία, όταν ακυρώνει την επίσκεψή του στην Ελλάδα λέει πολλά, τα οποία θα είναι απαράδεκτο να μείνουν αναπάντητα από την ελληνική κυβέρνηση.

Προκαθορισμένη ήταν, εξάλλου, και η επίσκεψη στην Ελλάδα και μάλιστα προς υποστήριξη μιας εκ των κορυφαίων ισραηλινών αμυντικών βιομηχανιών, της Elbit Systems. Μέχρι νωρίς το πρωί της Πέμπτης που κυκλοφόρησε η πληροφορία για την ακύρωση της επίσκεψης του Μπένι Γκαντζ, επικρατούσε οργασμός προετοιμασίας, τόσο από ελληνικής όσο και από ισραηλινής πλευράς για την επιτυχή έκβαση της επιθεώρησης στην Καλαμάτα.

Τελικά, στην Καλαμάτα θα μεταβούν οι επικεφαλής των αρμοδίων υπηρεσιών για τους εξοπλισμούς των δυο χωρών (ΓΔΑΕΕ από ελληνικής και SIBAT από ισραηλινής πλευράς), αλλά η επικοινωνιακή και πολιτική ζημιά είναι δεδομένη και μεγάλη. Κατά πληροφορίες, η δημοσιογραφική αποστολή που είχε οργανωθεί για να μεταβεί στην Καλαμάτα για να καλύψει την επίσκεψη των δυο υπουργών Άμυνας, θα είναι αισθητά υποβαθμισμένη.

Πληροφορίες που περιήλθαν στον υπογράφοντα από έγκυρη πηγή υποστηρίζουν ότι η ακύρωση πηγάζει από εσωτερική πολιτική σκοπιμότητα και πιο συγκεκριμένα από σκοπιμότητα που συνδέεται με τις επερχόμενες εκλογές στο Ισραήλ. Με την ίδια σκοπιμότητα συνδέεται και η προσπάθεια της ισραηλινής κυβέρνησης για μερική έστω αποκατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία.

Παρασκηνιακή συναλλαγή

Εκτιμάται λοιπόν, ότι η ακύρωση της επίσκεψης Γκαντζ στην Ελλάδα είναι προϊόν παρασκηνιακής διπλωματικής συναλλαγής με τους Τούρκους, με την προσδοκία ο Ερντογάν να επηρεάσει το που θα κατευθυνθεί η ψήφος των Αράβων πολιτών του Ισραήλ. Ασφαλώς εγείρονται ερωτήματα περί της δυνατότητας του Τούρκου προέδρου να ασκήσει μία αποφασιστική επιρροή, αλλά έτσι κι αλλιώς οι Άραβες ψηφοφόροι στο Ισραήλ κατά κανόνα δεν ψηφίζουν το Νετανιάχου.

Άρα, υπάρχει μία προφανής αμφισβήτηση της προηγηθείσας ερμηνείας. Η έμμεση πλην σαφής στροφή από την Ελλάδα προς την Τουρκία, εξάλλου, με την ίδια λογική, μπορεί να συσπειρώσει γύρω από το Νετανιάχου της μεγάλης μερίδας των Ισραηλινών, που αντιμετωπίζουν την Τουρκία ως χώρα που με την πολιτική της συνιστά απειλή για το εβραϊκό κράτος. Μια εναλλακτική ερμηνεία συνδέει την ισραηλινή απόφαση και με την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία, όπου η πολιτική της κυβέρνησης των Λάπιντ-Γκαντζ είναι διαφορετική από αυτή του Νετανιάχου. Εκείνος είχε κατορθώσει να πετύχει μια έστω δύσκολη ισορροπία με τους Ρώσους, δεδομένης της παρουσίας τους στη Συρία, η οποία αγγίζει την ισραηλινή εθνική ασφάλεια.

Πλέον υπάρχουν ενδείξεις ότι η σημερινή ισραηλινή κυβέρνηση αλλάζει τη στάση ίσων αποστάσεων ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία, με την αιτιολογία της αξιοποίησης ιρανικών μη επανδρωμένων αεροχημάτων από τους Ρώσους, καθώς η Τεχεράνη θεωρείται παραδοσιακά κορυφαία απειλή εθνικής ασφαλείας για το Ισραήλ. Η υπόθεση που γίνεται είναι μήπως η προσέγγιση της Τουρκίας και το σνομπάρισμα της Ελλάδας εντάσσεται σ’ αυτή την πολιτική.

Να αποτελεί δηλαδή προσπάθεια να χρυσωθεί το χάπι για τη Μόσχα και να διατηρηθεί ένα κανάλι επικοινωνίας με τους Ρώσους μέσω Ερντογάν. Θα μπορούσε επίσης να έχει ζητηθεί από τον Τούρκο πρόεδρο να μεσολαβήσει, ώστε να μην υλοποιηθεί η απόφαση της Μόσχας να απαγορεύσει τη μεγαλύτερη παγκοσμίως εβραϊκή μη κερδοσκοπική οργάνωση, που βοηθάει τους Εβραίους να μεταβούν στο Ισραήλ.

Απάντηση

Σε κάθε περίπτωση, τα γεγονότα των τελευταίων ωρών, ενισχύουν την πεποίθηση ότι η Ελλάδα συνηθίζει να αντιδρά σε τέτοιες διπλωματικές συμπεριφορές εξαιρετικά αδύναμα. Και επειδή ακριβώς οι συνομιλητές μας το γνωρίζουν δεν μας υπολογίζουν όσο θα όφειλαν, πεπεισμένοι πως η τουλάχιστον άκομψη συμπεριφορά τους δεν θα έχει κόστος γι’ αυτούς. Προφανώς, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, ζυγίζοντας το κόστος που θα είχε η ακύρωση της επίσκεψής του, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα είναι μικρό. Είναι, λοιπόν, η στιγμή η Αθήνα να τον διαψεύσει για να πάρει το μάθημά του.

Μπορεί άραγε κανείς να φανταστεί τι θα είχε συμβεί εάν στη θέση της Ελλάδας θα βρισκόταν η “περήφανη” όπως αρέσκονται να λένε ακόμα και Έλληνες αναλυτές, Τουρκία; Κατά συνέπεια, θα πρέπει να γίνει πολύ δουλειά ακόμη από το ελληνικό πολιτικό σύστημα συνολικά, στον τομέα της οικοδόμησης μιας σωστής διεθνούς εικόνας της Ελλάδας, η οποία θα την καταστήσει σεβαστή.

Ζήτημα ασφαλώς εγείρεται και για τον περιβόητο “γεωπολιτικό χειρισμό” των εξοπλιστικών προγραμμάτων, καθώς η στάθμιση του εν λόγω παράγοντα είναι δυσανάλογα βαρύνουσας σημασίας, όπως έχει δημοσίως ομολογηθεί από κυβερνητικούς αξιωματούχους. Κι αν βάλουμε κάτω όλες τις συμφωνίες που έχουν συνομολογηθεί μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ κι αυτές που βρίσκονται στα σκαριά, ε τότε η συμπεριφορά του Ισραηλινού υπουργού Άμυνας είναι προκλητική. Επ’ αυτού, όμως, θα επανέλθουμε, επειδή μπορούν να γραφτούν πολλά και ιδιαιτέρως δυσάρεστα…