Βήματα πίσω στο Μακεδονικό

Γράφει η Νεφέλη Λυγερού  – 

Προσωρινή στασιμότητα επικρατεί στο διπλωματικό μέτωπο για το όνομα. Σύμφωνα με τα Σκόπια, ο Νίκος Κοτζιάς τελικά θα πραγματοποιήσει την εκεί συμβολική επίσκεψή του το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου. Το κλίμα, ωστόσο, έχει χαλάσει στο Μακεδονικό. Η Αθήνα δυσφορεί με την επί της ουσίας σκλήρυνση της στάσης του Ζόραν Ζάεφ. Και δυσφορεί και για το γεγονός ότι συνδυάζει αυτή τη σκλήρυνση με μία διεθνή επικοινωνιακή εκστρατεία, η οποία έχει σκοπό να εισπράξει εύσημα και εύνοια από τη Δύση.

Τα Σκόπια εμμένουν στην άρνησή τους να αλλάξουν το Σύνταγμά τους, δεν συζητούν την αλλαγή του ονόματος «Μακεδονία» στο εσωτερικό και αρνούνται η διεθνής ονομασία τους να είναι στα σλαβικά αμετάφραστη. Και βεβαίως εμμένουν στη θέση ότι το όνομα της εθνότητας και της γλώσσας είναι εκτός πλαισίου διαπραγμάτευσης. Το αρχικό κλίμα ευφορίας έχει προ πολλού δώσει τη θέση του σε περίσκεψη.

Το σημείο καμπής ήταν η συνάντηση των Κοτζιά-Ντιμιτρόφ στη Βιέννη στις 12 Φεβρουαρίου. Βασική διαφωνία των δύο υπουργών αποτέλεσε το θέμα του Συντάγματος, αλλά και το γεγονός ότι τα Σκόπια κατηγορούσαν την Αθήνα ότι «άρπαξε το τιμόνι» καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Συγκεκριμένα, θεώρησαν ότι ο Νίκος Κοτζιάς εμφανίστηκε να καθοδηγεί την όλη διαδικασία.

Δεν είναι τυχαία η δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου της ΠΓΔΜ Μίλε Μποσνιακόφσκι πριν από λίγες ημέρες: «όλα όσα συζητούνται μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών, οτιδήποτε προς την κατεύθυνση γεφύρωσης της διαφοράς και επίτευξης συμφωνίας, περνούν από το φίλτρο του διαμεσολαβητή Μάθιου Νίμιτς. Ό,τι μπει στο τραπέζι θα γίνει αποκλειστικά από αυτόν».

Διεθνές Σύμφωνο

Ο Ζόραν Ζάεφ, πάντως, συνεχίζει να αρνείται την αλλαγή του Συντάγματος της ΠΓΔΜ. Αντέτεινε ότι η λύση θα πρέπει να δοθεί μέσω ενός Διεθνούς Συμφώνου. «Είναι πολύ πιο σημαντικό να εφαρμόζουμε τη διεθνή πρακτική για την επίλυση τέτοιων διαφορών, που θα είναι δεσμευτική στο διηνεκές». Εξέφρασε την πεποίθηση ότι αυτή η οδός θα οδηγήσει σε λύση, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία του ζητήματος και για τους δύο λαούς. Ισχυρίστηκε ότι «το θέμα του αλυτρωτισμού διευθετήθηκε όταν αφαιρέθηκε το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου από το διεθνές αεροδρόμιο των Σκοπίων και από την εθνική οδό που συνδέει την FYROM με την Ελλάδα».

Η στάση αυτή φαίνεται να επιβεβαιώνει απόλυτα τους φόβους της Αθήνας για τακτικισμούς που σκοπό είχαν να πουλήσουν σαν μεγάλη υποχώρηση τις συμβολικές κινήσεις καλής θέλησης, ώστε να αφήσει αλώβητα τα ουσιαστικά. Όλα αυτά συμβαίνουν με τις δυτικές κυβερνήσεις να του κλείνουν το μάτι, συγχαίροντάς τον για τις μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες του και τη συμβιβαστική πρόθεσή του στο ζήτημα της ονομασίας.

Ενδεικτική η τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, στην οποία συζητήθηκαν και οι διαπραγματεύσεις για το όνομα. Στη συνομιλία αξιολογήθηκε θετικά η Συμφωνία Φιλίας και Καλής Γειτονίας μεταξύ Σκοπίων και της Βουλγαρίας, ενώ ο Αντόνιο Γκουτέρες εξέφρασε στήριξη στις συνομιλίες που διεξάγονται με την Ελλάδα υπό την αιγίδα του μεσολαβητή Μάθιου Νίμιτς για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας. «Να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με το παρελθόν και να εργαστούμε μαζί για ένα καλύτερο κοινό μέλλον» ανακοίνωσε πρόσφατα.

Το κρίσιμο ερώτημα που επιχειρεί να απαντήσει η Αθήνα είναι εάν ο Ζόραν Ζάεφ είναι τελικά διατεθειμένος να προσφέρει και κάτι ουσιαστικό πέρα από ευχολόγια και ψεύτικους κλάδους ελαίας. Όπως και να έχει, όταν ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών θα βρεθεί στα Σκόπια, το τοπίο εκ των πραγμάτων θα ξεκαθαρίσει. Θα υπάρξει και μία ακόμη συνάντηση με τον Μάθιου Νίμιτς.

Τότε θα αρχίσει και επισήμως η συζήτηση επί του σχεδίου Συμφωνίας, το οποίο θα προσκομίσει ο Νίκος Κοτζιάς, αν και για τα βασικά σημεία του έχει ενημερωθεί ο Νικόλα Ντιμιτρόφ. Όπως προαναφέραμε, πάντως, το κλίμα έχει επιβαρυνθεί και από την εκδήλωση αντίδρασης στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ. Προ ημερών, λίγες χιλιάδες Σκοπιανών διαδήλωσαν με αίτημα να μην αλλάξει το όνομα και να διακοπούν οι διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα. Σύμφωνα με πληροφορίες, σχετικές πιέσεις ασκούνται προς την κυβέρνηση Ζάεφ και από οργανώσεις Σκοπιανών στο εξωτερικό.