Υπονομευμένος ο δρόμος της άτυπης πενταμερούς

Η άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη για το Κυπριακό είναι ένας δρόμος που Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία  δεν μπορούν να αποφύγουν. Από τη στιγμή που όλα τα άλλα μέρη, της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων συμπεριλαμβανόμενων, την έχουν αποδεχθεί τυχόν άρνηση μας θα άνοιγε το δρόμο σε νέα τουρκικά τετελεσμένα στη θάλασσα (ΑΟΖ) και ξηρά (Αμμόχωστος) και όχι μόνο.

Τυχόν άρνηση μας θα αφαιρούσε τα όποια επιχειρήματα μας σε ευρωπαϊκό και αμερικανικό επίπεδο για επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας για τις παραβιάσεις της στην κυπριακή ΑΟΖ και αναφορικά με το στάτους της περιφραγμένης περιοχής των Βαρωσίων. Τίθεται φυσικά το ερώτημα κατά πόσο η μη επίσημη πρόσκληση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η παρουσία των Τουρκοκυπρίων οδηγούν στην υποβάθμιση της πρώτης και αναβάθμιση των δεύτερων.

Εδώ να τονίσω ότι στην προηγούμενη επίσημη διάσκεψη ο πρόεδρος Αναστασιάδης είχε αποστείλει προηγουμένως επιστολή προς τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ με την οποία ανέφερε πως θα ήταν παρών και με τις δύο ιδιότητες του δηλαδή του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του ηγέτη της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Ο ίδιος ο κ. Γκουτέρες έκανε σχετική αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία κατά την εναρκτήρια του ομιλία στη Γενεύη.

Επίσης μπροστά από όλους τους τότε συμμετέχοντες, πλην του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, είχε τότε μπει καρτελάκι με το όνομα τους και όχι με την ιδιότητα τους. Όπως καταδεικνύεται και από τα όσα ακολούθησαν στα τέσσερα χρόνια που πέρασαν η προηγούμενη Πενταμερής δεν επέφερε την όποια αναβάθμιση των Τουρκοκυπρίων ή την υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Να προσθέσουμε ότι με τα σημερινά δεδομένα η παρουσία της ΕΕ θα είναι ιδιαίτερα υποβαθμισμένη λόγω τουρκικών ενστάσεων.

Οι κίνδυνοι από την Πενταμερή

Θεωρώ ότι στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη υπάρχουν δύο κίνδυνοι από τους οποίους Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να προφυλαχθούν. Ο πρώτος κίνδυνος είναι να προκύψει αλλαγή της βάσης των διαπραγματεύσεων μετά την κατάθεση της νέας τουρκικής θέσης περί δύο χωριστών κυρίαρχων κρατών. Δυστυχώς ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ ξεκαθάρισε ότι δεν θα εμποδίσει την Τουρκία και τους Τουρκοκυπρίους να το πράξουν.

Μάλιστα έδειξε να είναι πρόθυμος να βοηθήσει σε αναζήτηση κοινού εδάφους ανάμεσα στις θέσεις των δύο πλευρών. Οι δε ενεργά εμπλεκόμενοι Βρετανοί δήλωσαν ότι το κοινό έδαφος θα αναζητηθεί πέραν της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (ΔΔΟ) που ήταν η μέχρι σήμερα βάση των διαπραγματεύσεων και η οποία περιλαμβάνεται στα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ και στους όρους εντολής του Γκουτέρες.

Επιπρόσθετα οι Βρετανοί βολιδοσκόπησαν τις δύο πλευρές με ιδέες για δύο κυρίαρχα κοινοτικά κράτη (communal states) που θα λειτουργούν στα πλαίσια μίας κατ’ όνομα ομοσπονδίας με ισχυρά χαρακτηριστικά συνομοσπονδίας. Οι συνομοσπονδιακές ιδέες των Βρετανών διέρρευσαν στο Τύπο και προκάλεσαν τις αρνητικές αντιδράσεις της πλειοψηφίας των πολιτικών κομμάτων της Κύπρου και του ΑΚΕΛ συμπεριλαμβανόμενου.

Πως θα προκύψει η αλλαγή της βάσης; Μα με ένα νέο πλαίσιο Γκουτέρες το οποίο θα κινείται στη λογική των βρετανικών ιδεών. Τυχόν απόρριψη του θα σημαίνει το τέλος της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης και στην ουσία το τέλος της εποχής όπου στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων που είχαν σαν βάση τους τη ΔΔΟ. Η δε αποδοχή ενός τέτοιου πλαισίου θα οδηγούσε Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία σε επικίνδυνες ατραπούς.

Τουρκικές πιέσεις

Ο δεύτερος κίνδυνος είναι στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη να επιβεβαιωθεί και να καταγραφεί το τεράστιο χάσμα που όπως είναι σε όλους φανερό υπάρχει ανάμεσα στις θέσεις των δύο πλευρών. Σε μία τέτοια περίπτωση ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ πιθανότατα θα κηρύξει επίσημα το αδιέξοδο και θα απευθυνθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας ζητώντας νέες οδηγίες ή και νέα εντολή. Ήδη οι Τουρκοκύπριοι με δηλώσεις του κ. Τατάρ ξεκαθάρισαν πως ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν τους ανησυχεί καθόλου.

Ο λόγος είναι πολύ απλός. Έτσι θα πετύχουν να σκοτώσουν την προοπτική μιας ομοσπονδιακής λύσης. Την δε επομένη θα εντατικοποιήσουν τις πιέσεις σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας με νέα τετελεσμένα σε ΑΟΖ, Αμμόχωστο καθώς και στη γραμμή κατάπαυσης του πυρός ώστε να δεχθεί να συζητήσει μία συνολική λύση στη βάση των δύο κρατών. Πέραν αυτού δεν αποκλείω να ξεκινήσουν και μία συστηματική διεθνή εκστρατεία αναγνώρισης της “Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου”.

Ενόψει όλων αυτών η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία αξιοποιώντας το τελευταίο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας (2561) για την Κύπρο και τις πρόσφατες τοποθετήσεις από πλευράς ΕΕ, ΗΠΑ και Ρωσία, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν ότι δεν θα δεχθούν την παρουσίαση από τον κ. Γκουτέρες και τη συζήτηση της όποιας ιδέας που θα ξεφεύγει από τους όρους εντολής του. Στην πολύ πιθανή περίπτωση ενός αδιεξόδου θα πρέπει Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία να εργαστούν ώστε η ευθύνη να καταλογιστεί από τον ΟΗΕ στην τουρκική και την Τουρκοκυπριακή πλευρά.