Ο Προκόπης Παυλόπουλος για τις “δύο φλόγες” του Μανώλη Χάρου

Χαιρετισμό στα εγκαίνια της Έκθεσης Ζωγραφικής “Διονύσιος Σολωμός… δύο φλόγες… Μανώλης Χάρος” του Μανώλη Χάρου, στο Δημοτικό Θέατρο Αργοστολίου “Ο Κέφαλος”, απηύθυνε ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος. Στην ομιλία του ο κ. Παυλόπουλος επαίνεσε την πρωτοβουλία της Ιονικής Ακαδημίας 1808 και ειδικότερα του προέδρου της, Γιάννη Μεταξά, επίτιμου καθηγητή του ΕΚΠΑ καθώς και τους “Φίλους της Ιονικής Ακαδημίας 1808” και στον πρόεδρό τους, Φώτη Κρεμμύδα, για την οργάνωση αυτής της εμβληματικής έκθεσης με έργα του μεγάλου Κυθήριου ζωγράφου, του Μανώλη Χάρου.

«Ο ίδιος ο τίτλος της έκθεσης, μας προδιαθέτει για μιαν ουσιαστικώς μοναδική, από πλευράς συνδυασμού της Λογοτεχνίας με τις Εικαστικές Τέχνες στην Χώρα μας, “συμπόρευση” του Μανώλη Χάρου με τον Εθνικό Ποιητή μας αλλά και εν γένει “Πνευματικό Ηγέτη” μας -κατ’ εξοχήν στο μείζον θέμα της Ελληνικής Γλώσσας και της ιστορικής της διαδρομής- τον Διονύσιο Σολωμό», τόνισε εισαγωγικά ο κ. Παυλόπουλος.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε εκτενώς στο έργο του Μανώλη Χάρου σημειώνοντας μεταξύ άλλων: «Το ζωγραφικό έργο του Μανώλη Χάρου περικλείει μέσα του, όπως η απεραντοσύνη της θάλασσας σε όλες της τις εκφάνσεις και εκφράσεις -από την γαλήνη ως την θύελλα και με οιονεί πάντοτε παρούσα την Σελήνη- που τον θέλγει αδιαλείπτως, άφθονη και εκφραστική ποίηση. Η “έκρηξη” των χρωμάτων, η οποία «αναδύεται» από τον χρωστήρα του Μανώλη Χάρου παραπέμπει σ’ ένα είδος “Big Bang”, πρόσφορου ν’ αναδείξει παραστατικά το “εκτυφλωτικό” μεγαλείο της Φύσης, το “θαύμα” της έμπνευσης αλλά και, στο μακρινό βάθος της, τον “γόρδιο δεσμό” των δυσχερειών αλληλοκατανόησης στην εποχή μας. Κάπως έτσι οι πίνακες του Μανώλη Χάρου μας εισάγουν, χωρίς υπερβολή, “μυσταγωγικώς” σ’ ένα σύμπαν “σύζευξης” μεγαλείου και μυστηρίου το οποίο “εκλύει”, υπό όρους διαρκούς πνευματικής “κυοφορίας”, επαναστατικές, με όλη την σημασία της λέξης, μορφές έκφρασης».

Ο κ. Παυλόπουλος αναφέρθηκε και στις επιρροές του ρεύματος του Ρομαντισμού:  «Θαρρώ πως δεν κάνω λάθος αν ισχυρισθώ ότι είναι πρωτίστως τα ρεύματα του Ρομαντισμού, όπως άκρως συνοπτικώς σκιαγραφήθηκαν προηγουμένως, που μπορούν να δώσουν πειστική εξήγηση για την πεμπτουσία της σύζευξης της ζωγραφικής του Μανώλη Χάρου με τον “ακρογωνιαίο λίθο” της σύγχρονης Πνευματικής Κληρονομιάς μας, τον Διονύσιο Σολωμό. Γεγονός το οποίο καταδεικνύει, επιπροσθέτως, πόσο εύστοχη και παραγωγική είναι η επιλογή της Έκθεσης με την θεματική “Διονύσιος Σολωμός… δύο φλόγες… Μανώλης Χάρος”. Με «ουσιώδη» μάρτυρα, που “βεβαιώνει του λόγου το ασφαλές”, τον αναλόγως αντιπροσωπευτικό πίνακα του Μανώλη Χάρου “Είναι δύο φλόγες”».

Οι δύο φλόγες

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στον πίνακα “Είναι δύο φλόγες”. «Ξαναγυρίζω, μοιραία, στον πίνακα του Μανώλη Χάρου “Είναι δύο φλόγες” ο οποίος, κατά τα προλεχθέντα, αποτυπώνει την μεγάλη αποκάλυψη του Διονυσίου Σολωμού κυρίως στον “Διάλογο”, δίχως όμως να υποτιμάται -κάθε άλλο- η ποίησή του, π.χ. εκτός από τον “Ύμνον εις την Ελευθερίαν”, οι “Ελεύθεροι Πολιορκημένοι” και “Ο Κρητικός”, που επίσης έχουν επηρεάσει δραστικά την ζωγραφική του Μανώλη Χάρου: Ήτοι το “δίπολο”, την “διαλεκτικότητα” -και όχι το “μονοσήμαντο”- που υπάρχει σε κάθε τι και κατά βάση στον διάλογο, στον κάθε διάλογο. Σύμφωνα με τις κατά τ’ ανωτέρω επισημάνσεις πρέπει να θεωρηθεί μάλλον βέβαιο ότι ο Μανώλης Χάρος, στον πίνακα “Είναι δύο φλόγες”, έχει δεχθεί την ευθεία επιρροή του Διονυσίου Σολωμού μέσ’ από τον “Διάλογο”, όπου έγραφε: “Είναι δύο φλόγες, μία στο νου, άλλη στην καρδιά, αναμμένες από τη φύση εις κάποιους ανθρώπους”. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος ως προς το ποιες, σε αυτό εδώ το πλαίσιο, είναι -ή θα μπορούσαν να είναι- οι “δύο φλόγες” που ενέπνευσαν τον Μανώλη Χάρο, παραπέμπω σε μιαν άλλη, μνημειώδη όπως έχει αποδειχθεί μέσα στον χρόνο, φράση του Διονυσίου Σολωμού, και πάλι από τον “Διάλογο”: “Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;” Να, λοιπόν, οι “δύο φλόγες” του Μανώλη Χάρου, η Ελευθερία και η Γλώσσα, η Γλώσσα και η Ελευθερία».

Καταλήγοντας ο κ. Παυλόπουλος τόνισε: «Το “μάγμα” Ελευθερίας και Γλώσσας γεννιέται μέσ’ από μια μορφή “λάβας”, η οποία εκτοξεύεται ακατάπαυστα από το “εν διαρκή διεγέρσει” ηφαίστειο της πνευματικής παρακαταθήκης του Εθνικού μας Ποιητή. Πρόκειται για παρακαταθήκη, η οποία προσλαμβάνει Εθνικές, αναμφιβόλως, διαστάσεις, μιας και συνδέεται αρρήκτως με την όλη Πολιτιστική μας Κληρονομιά, από τις απαρχές της ως τις μέρες μας».