Βολές συνταγματολόγων κατά της γνωμοδότησης Ντογιάκου (upd)

Κριτική στη γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρου  Ντογιάκου ασκούν με κοινή τους δήλωση 16 Πανεπιστημιακοί Συνταγματολόγοι. Εκφράζουν την ανησυχία τους και επισημαίνουν πως  ότι η εν λόγω γνωμοδότηση υποπίπτει σε μια σειρά σοβαρών ατοπημάτων. 

Οι 16 Πανεπιστημιακοί σημειώνουν πως ο Εισαγγελέας συγχέει αβασάνιστα το δικαίωμα ενημέρωσης των θιγομένων με την ελεγκτική αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ ενώ τονίζουν πως η ελεγκτική αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ απονέμεται σε αυτήν απευθείας από το Σύνταγμα.

«Η ΑΔΑΕ δεν έχει απλώς τη δυνατότητα αλλά την υποχρέωση να ελέγχει την ΕΥΠ, τους παρόχους και κάθε άλλον εμπλεκόμενο παράγοντα για το αν κάνουν καλά τη δουλειά τους», σημειώνουν χαρακτηριστικά οι 16 Συνταγματολόγοι που υπογράφουν την δήλωση.

Παράλληλα τονίζουν ότι πως η «απειλή του κ. Ντογιάκου για ενδεχόμενες ποινικές διώξεις εναντίον ακόμα και μελών της ΑΔΑΕ “δεν είναι σε καμιά περίπτωση ο προσήκων τρόπος για την υπέρβαση των διαφωνιών δύο άμεσων οργάνων του κράτους».

Η κοινή δήλωση των 16 Συνταγματολόγων έχει ως εξής:

«Οι υπογραφόμενοι, ομότιμοι καθηγητές, εν ενεργεία καθηγητές και λοιποί διδάσκοντες Συνταγματικό Δίκαιο στις δύο παλαιότερες Νομικές Σχολές και τα άλλα Πανεπιστήμια της χώρας, εκφράζουμε τη ζωηρή μας ανησυχία για την υπ’ αριθμ. 1/2023 Γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, σε ερώτημα τηλεπικοινωνιακού παρόχου. Και τούτο διότι η Γνωμοδότηση αυτή υποπίπτει σε μια σειρά σοβαρών ατοπημάτων:

»Ο κ. Εισαγγελέας συγχέει αβασάνιστα το δικαίωμα ενημέρωσης των θιγομένων με την ελεγκτική αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ. Το μεν πρώτο μπορεί πράγματι να ρυθμιστεί από τον νομοθέτη, όπως έγινε πρόσφατα με τον Ν. 5002/2022. Η ρύθμιση του τελευταίου, και ειδικά η προβλεπόμενη τριετία, είναι προβληματική. Εντούτοις, μέχρις ότου κριθεί αντισυνταγματική ή και αντίθετη με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ισχύει.

»Τουναντίον, η ελεγκτική αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ απονέμεται σε αυτήν απευθείας από το Σύνταγμα (άρθρο 19 §2) και η έκτασή της δεν μπορεί να περιοριστεί ουδ’ επ’ ελάχιστο από τον νομοθέτη. Αρμόδια κατά το Σύνταγμα να διασφαλίζει το απόρρητο, η ΑΔΑΕ δεν έχει απλώς τη δυνατότητα αλλά την υποχρέωση να ελέγχει την ΕΥΠ, τους παρόχους και κάθε άλλον εμπλεκόμενο παράγοντα για το αν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Και τούτο ανά πάσα στιγμή, αυτεπαγγέλτως, ή κατόπιν καταγγελίας και χωρίς να μπορεί να της αντιταχθεί οποιοδήποτε απόρρητο ακόμη και για λόγους εθνικής ασφάλειας. Είναι άλλο η ενημέρωση του θιγομένου, ύστερα από αίτησή του, και άλλο ο έλεγχος της ΑΔΑΕ, ο οποίος αποβλέπει στην τήρηση της αντικειμενικής νομιμότητας. Αυτό θέλησε ο συνταγματικός νομοθέτης και η περί του αντιθέτου άποψη του κ. Εισαγγελέα, ότι δηλαδή ο εκάστοτε νομοθέτης μπορεί να καθορίζει κατά το δοκούν την έκταση της ελεγκτικής αρμοδιότητας της ΑΔΑΕ, δεν έχει το παραμικρό έρεισμα.

»Σε κάθε περίπτωση, ενόψει της εκκρεμούς δίκης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας για το δικαίωμα ενημέρωσης των θιγομένων, η έκδοση της ανωτέρω Γνωμοδότησης ήταν άτοπη, διότι, όπως έχει αποφανθεί παλαιότερα η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, Γνωμοδοτήσεις δεν εκδίδονται για υποθέσεις «επί των οποίων επελήφθησαν ήδη ή πρόκειται να επιληφθούν οι αρμόδιες δικαστικές αρχές». Και τούτο, «προς αποφυγή επηρεασμού της κρίσης τους» (ΓνωμΕισΑΠ 10/2018, 15/2021 και 3/2022). Για το ζήτημα άλλωστε του αθέμιτου επηρεασμού εκκρεμών δικών έχουν αποφανθεί από μακρού οι Ολομέλειες τόσο του Αρείου Πάγου όσο και του Συμβουλίου της Επικρατείας, κάθε φορά που η κυβερνώσα πλειοψηφία θέλησε να παρακάμψει την ετυμηγορία της δικαιοσύνης (ΑΠ(Ολ.)40/1988, ΣτΕ(Ολ.) 542/1999, 677/2010).

»Μια φράση τέλος όσον αφορά την αναφορά του κ. Εισαγγελέα για πιθανή άσκηση ποινικής δίωξης εναντίον, μεταξύ άλλων, και μελών της ΑΔΑΕ, ακόμη και για κατασκοπεία (άρθρο 148 ΠΚ). Επισημαίνουμε ότι η δύσκολα αποκρυπτόμενη αυτή απειλή δεν είναι σε καμιά περίπτωση ο προσήκων τρόπος για την υπέρβαση των διαφωνιών δύο άμεσων οργάνων του κράτους».

Τη δήλωση υπογράφουν οι Νίκος Αλιβιζάτος (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Ευάγγελος Βενιζέλος (Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Γιώργος Δελλής (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Γιάννης Δρόσος (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Ακρίτας Καϊδατζής (Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Ιφιγένεια Καμτσίδου (Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Αλέξανδρος Κεσσόπουλος (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Ξενοφών Κοντιάδης (Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου), Χαράλαμπος Κουρουνδής (Ανοιχτό Πανεπιστήμιο), Παναγιώτης Μαντζούφας (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Λίνα Παπαδοπούλου (Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Νίκος Παπασπύρου (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Φίλιππος Σπυρόπουλος (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Γιώργος Σωτηρέλης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Γιάννης Τασόπουλος (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Βασιλική Χρήστου (Πανεπιστήμιο Αθηνών).

Πάντως  άλλοι τρεις κορυφαίοι καθηγητής που άργησαν να ενημερωθούν συνυπογράφουν το κείμενο των «16» καθηγητών του Συνταγματικού Δικαίου. Πρόκειται για τους Χαράλαμπο Ανθόπουλο, Καθηγητή Δικαίου στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και Τακτικό Μέλος στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Νέδα Κανελλοπούλου, από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και Πόπη Φουντεδάκη, καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, επίσης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Στο μεταξύ το κύμα των αντιδράσεων για την γνωμάτευση συνεχίζεται.  Μετά τον Δικηγορικό Σύλλογο, που συγκάλεσε έκτακτη συνεδρίαση, σήμερα και τα μέλη της μειοψηφίας του ΔΣ της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, με επικεφαλής τον πρώην Πρόεδρο Χριστόφορο Σεβαστίδη, ζήτησαν άμεσα σύγκληση έκτακτου Διοικητικού Συμβουλίου, για το «ευαίσθητο θέμα του απορρήτου των επικοινωνιών», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν.

Αναμένεται απάντηση των μελών της πλειοψηφίας του ΔΣ της ΕνΔΕ, υπό την προεδρία της εφέτη Μαργαρίτας Στενιωτη. Σε ανακοίνωση τους αναφέρουν:

 

«ΑΙΤΗΜΑ ΣΥΓΚΛΗΣΗΣ ΕΚΤΑΚΤΟΥ ΔΣ

Χριστόφορου Σεβαστίδη, ΔΝ Εφέτη

Χαράλαμπου Σεβαστίδη, Εφέτη

Παντελή Μποροδήμου, Πρωτοδίκη

Μιχάλη Τσέφα, Προέδρου Πρωτοδικών

Ιωάννη Ασπρογέρακα, Προέδρου Πρωτοδικών

Ευθαλίας Κώστα, Ειρηνοδίκη,

Μελών του ΔΣ της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων

Η γνωμοδότηση 1/2023 του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου προκάλεσε έντονο δημόσιο και επιστημονικό διάλογο αναφορικά με την έκταση των αρμοδιοτήτων της ΑΔΑΕ καθώς και ως προς την δυνατότητα έκδοσης γνωμοδότησης σε εκκρεμή δικαστική υπόθεση. Δεδομένου ότι έχει δημιουργηθεί ένα ευρύτερο κοινωνικό ενδιαφέρον για το ευαίσθητο θέμα του απορρήτου των επικοινωνιών, θεωρούμε επιβεβλημένη την άμεση σύγκληση έκτακτου ΔΣ ώστε να λάβει επίσημα θέση η Ένωσή μας.

Το προεδρείο να μας ενημερώσει για το πρώτο στάδιο υλοποίησης της απόφασης της ΓΣ περί της διεκδίκησης του 13ου και 14ου μισθού το οποίο οριοθετήθηκε χρονικά μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου».