99 χρόνια μετά: Η παλινδρόμηση της Τουρκικής Δημοκρατίας

«Και να θέλεις ν’ αγιάσεις, δεν σε αφήνει αυτός ο άνθρωπος», έλεγε αγανακτισμένος ένας συνάδελφος τις προάλλες, δείχνοντας στην ομήγυρη των συνοδών καθηγητών της εκπαιδευτικής εκδρομής του σχολείου μας, σελίδα εφημερίδας με τη δήλωση του Ταγίπ Ερντογάν: «Η Τουρκία είναι απαραίτητη για την Ευρωπαϊκή Ένωση». 99 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, η Τουρκία εμφανίζεται να παλινδρομεί μεταξύ Δύσης και Ανατολής.

Είπε κι άλλα πολλά, βέβαια, ο Τούρκος πρόεδρος εγκυβωτίζοντας στο λογύδριο που εκφώνησε -στο πλαίσιο της παρουσίας του στην εναρκτήρια Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στην Πράγα- τον διακαή πόθο του για ένταξη της Τουρκίας στην Ευρώπη (για την οποία έκρινε πως «η Τουρκία είναι απαραίτητη»), κρύβοντας τεχνηέντως πως απώτερος στόχος των νεο-οθωμανικών φιλοδοξιών του είναι η διάβρωση εκ των έσω του χριστιανικού χαρακτήρα της και ο εξισλαμισμός της.

«Η ΕΕ δεν πρέπει να απορρίπτει τον κοντινό της ντύνοντάς τον με την ενδυμασία του “άλλου”…» διατεινόταν προ ετών σε άρθρο του στη γαλλική Le Monde ο Τούρκος συγγραφέας Seyhmus Dagtekin που ζει μόνιμα στο Παρίσι απ’ το 1987 (έτος ελληνοτουρκικής κρίσης λόγω ”Σισμίκ”, επί πρωθυπουργίας Τουργκούτ Οζάλ και Ανδρέα Παπανδρέου) απολαμβάνοντας τις ελευθερίες της Γαλλικής Δημοκρατίας. Ελευθερίες τις οποίες δεν έχουν γευτεί ακόμα στην Τουρκία σε όλες τις μορφές της οι συμπατριώτες του κι ας φέρει τον τίτλο η χώρα τους Τουρκική Δημοκρατία με τη σφραγίδα του ιδρυτή της Μουσταφά Κεμάλ και γενέθλια ημερομηνία την 29η Οκτωβρίου 1923…

Νέο Ανατολικό Ζήτημα

Το ότι έχει καταντήσει νέο ”Ανατολικό Ζήτημα” η υποψηφιότητα για ένταξη στην ΕΕ της Τουρκίας (1987 χρονιά υποβολής της επί πρωθυπουργού Τουργκούτ Οζάλ) είναι γεγονός. Γεγονός που ερμηνεύεται ως εξής, με βάση την τρέχουσα πολιτική οπτική:

• Η Τουρκία χτυπά την πόρτα της Ευρώπης επί 33 χρόνια, την ίδια στιγμή που δεν έχει αναγνωρίσει ακόμα ένα επίσημο μέλος της ΕΕ, την Κυπριακή Δημοκρατία.
• Διατηρεί στρατό κατοχής στο 37 % του εδάφους της Κύπρου επί 48 χρόνια (1974, έτος εισβολής του Αττίλα), τον οποίο ετοιμάζεται να ενισχύσει περαιτέρω σε αντίποινα για την πλήρη άρση της απαγόρευσης αμερικανικών όπλων στην Κύπρο.
• Ζητά λύση-σφαγή για την Κύπρο στο Κυπριακό προτείνοντας διχοτόμηση του νησιού (για να ακολουθήσει η προσάρτηση του Ψευδοκράτους στην Τουρκία), ενώ φρόντισε προηγουμένως να ανοίξει τον δρόμο για τον εποικισμό των Βαρωσίων και να εγκαταστήσει βάσεις στα Κατεχόμενα, πέραν του ότι αλωνίζει στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας διεκδικώντας το 50% των ενεργειακών οικοπέδων της.
• Διατείνεται ένθερμα ότι επιθυμεί την ένταξή της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά πάει κόντρα στις αποφάσεις και τις συστάσεις της, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που επιχείρησε να την εκβιάσει (βλ. 2016-’19-’20-’22).
• Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν υποστήριξε στην Πράγα ότι «η Τουρκία θέλει να επιλύσει τα “προβλήματα” στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου», αν και δεν έχει ψηφίσει το Δίκαιο της Θάλασσας (1982).

Επιπλέον, δεν σέβεται τους διεθνείς οργανισμούς και γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων της τις συστάσεις τους, ενώ ρίχνει λάδι στη φωτιά των σχέσεων της με την Ευρώπη με το να απειλεί τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου. Ειδικότερα στη περίπτωση της Ελλάδας, αμφισβητεί σε μόνιμη βάση το status quo των συνόρων της έχοντας στόχο την ανατροπή των Συνθηκών (Λωζάνης 1923 και Παρισίων, 1947) οι οποίες τα χάραξαν.

Συνθηκών τις οποίες παριστάνει υποκριτικά ότι στηρίζει, αλλά στην πραγματικότητα υπονομεύει με τις αυθαιρεσίες, τις προκλήσεις και τις παρανομίες της. Αρκεί να θυμηθούμε τις καθημερινές παραβιάσεις του FIR Αθηνών απ’ τα τουρκικά μαχητικά, τις πολύ τακτικές υπερπτήσεις αεροσκαφών και drones πάνω από ”γκριζαρισμένα”, απ’ την ίδια, νησιά μας και τις ”καταδρομικές” παραβιάσεις των χωρικών μας υδάτων απ’ τα αλιευτικά και τα ερευνητικά της Τουρκίας, που αλωνίζουν, κατά το δοκούν, τα μήκη και τα πλάτη του Αιγαίου.

Δημοκρατία a la turka 

Πέραν αυτών, έχει ξεφύγει προ πολλού τα όρια λογικής η ομοβροντία καθημερινών δηλώσεων και ανιστόρητων αναφορών του Ταγίπ Ερντογάν και των πρώην και νυν αξιωματούχων και εκπροσώπων του τουρκικού κατεστημένου (πολιτικών, αναλυτών, στρατιωτικών, αυτοδιοικητικών, πανεπιστημιακών και δημοσιογράφων) σε πλαίσιο που παρεκκλίνει της δημοκρατίας και έχει μόνιμο βήμα τα κυβερνητικά ΜΜΕ της Τουρκίας. Τα Μέσα που εξυπηρετούν τους σκοπούς του ερντογανικού καθεστώτος αφήνοντας αθέατα στους πολλούς το έλλειμμα δημοκρατίας (στις τουρκικές φυλακές ”σαπίζουν” οι ”υπονομευτές” του Τούρκου προέδρου), τη φτώχεια και την αδικία που περισσεύουν στην Τουρκία και κρύβονται τεχνηέντως κάτω απ’ τα πλούσια χαλιά των παλατιών του ”σουλτάνου”…

Τα παραπάνω δεδομένα και άλλα πολλά αποδεικνύουν με τον πιο εύγλωττο τρόπο ότι η αυταρχική, αναθεωρητική και καθόλου δημοκρατική Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν και των λοιπών εκπροσώπων της πολιτικής σκηνής της (οι οποίοι τον ανταγωνίζονται σε παραλογισμό, επιθετικότητα και διεκδικητικότητα κατά της Ελλάδας) απέχουν μακράν των ευρωπαϊκών οραμάτων και θεσμών. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, «αδιαφορούν πλήρως και συνολικά για το θεμέλιο των δεσμών με την Ευρωπαϊκή Ένωση», όπως δήλωσε προ ημερών ο πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Μαλλιάς (βλ. εκπομπή ΕΡΤ ”Συνδέσεις”).

Και η αδιαφορία αυτή δίνει αποστομωτική απάντησε σε όσους μέσα και έξω από την Τουρκία προσδοκούσαν και προσδοκούν ότι η ένταξή της στην ΕΕ θα την εξευρωπαῒσει, σε βαθμό που θα την κάνει να αλλάξει πολιτική συμπεριφορά και να πάψει να έχει επεκτατικές βλέψεις για Ελλάδα (Θράκη-Αιγαίο) και Κύπρο. Οποία ουτοπία το να αρνείσαι την αποδοχή των δεδομένων!

Γι’ αυτό και η εκδοχή ότι η είσοδος της Τουρκίας στην ΕΕ θα την ωφελήσει και θα εξισορροπήσει τις σχέσεις της με τις εκπροσώπους του Ελληνισμού στη Μεσόγειο, μόνο θυμηδία προκαλεί. Θυμηδία για την αυταπάτη εκείνων που συγχέουν το άνειρο με την πραγματικότητα και των άλλων οι οποίοι ευελπιστούν ότι η μετά Ερντογάν εποχή θα αποκαταστήσει το τραυματισμένο “ευρωπαϊκό προφίλ της Τουρκίας”…

Χωρίς την κεμαλική πυξίδα

Μάλλον ξεχνούν ότιο κεμαλιστής Κεμάλ Κιλιντσάρογλου (CHP-Ρεπουμπλικανικό Κόμμα) και η εθνικίστρια “Λύκαινα” Μεράλ Ακσενέρ (İyi Party-”Καλό Κόμμα”), που αποκαλείται ”Μητέρα των Τούρκων” απ’ τους υποστηρικτές της, τα βάζουν με τον Ερντογάν γιατί δεν κάνει πράξη τα επιθετικά του σχέδια αρπάζοντας νησιά της Ελλάδας, για τα οποία άπαντες έχουν πειστεί απ’ την τουρκική προπαγάνδα ότι είναι… τουρκικά!

Μάλλον ξεχνούν ότι τα κυβερνητικά ΜΜΕ φροντίζουν σε τακτά διαστήματα να… ανανεώνουν με τις χοληφόρες εκπομπές και ειδήσεις τους την όλο και μεγαλύτερη αντιπάθεια των Τούρκων καθεστωτικών προς την Ευρώπη (βλ. Hurriyet: “Η ΕΕ αγνοεί την Τουρκία και μεταφέρει καλώδιο στο Ισραήλ μέσω Κύπρου”), ενώ παράλληλα μεταγγίζουν σε ποδηγετούμενα τμήματα της τουρκικής κοινωνίας (κρατικούς λειτουργούς, Ένοπλες Δυνάμεις και νέους) το μένος τους κατά των Ελλήνων.

Μάλλον ξεχνούν ότι οι μεταρρυθμίσεις του Μουσταφά Κεμάλ, που απέβλεπαν στον εξευρωπαϊσμό της Τουρκίας, 100 χρόνια μετά, μοιάζουν αδύναμες να την κάνουν μέρος της ευρωπαϊκής ιστορίας. Γι’ αυτό και η περιοδική επιστράτευση ακαδημαϊκών της, για να πειστεί η Ευρώπη να τη δεχτεί στους κόλπους της, δεν έφερε το προσδοκώμενο αποτέλεσμα.

Επιπλέον, το νέο πλαίσιο εντυπώσεων που διαμορφώνεται στην Ευρώπη – υπό τη σκιά της απειλής του Πούτιν ότι θα χωρίσει στα δύο ενεργειακά την Ευρώπη, μετατρέποντας την Ανατολική Θράκη σε ενεργειακό κόμβο (προς μεγάλη αγαλλίαση του Ταγίπ Ερντογάν) – θορύβησε τους Ευρωπαίους και τους έκανε ακόμα πιο καχύποπτους απέναντι στην Τουρκία.

Περίπατο πήγε ο στόχος της τουρκικής διπλωματίας

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, πήγε περίπατο ο βασικός στόχος της τουρκικής διπλωματίας να αποδείξει ότι τα παλιά στερεότυπα που αφορούν τη χώρα τους και τα οποία επικαλούνται Ευρωπαίοι ιστορικοί για να αποδείξουν ότι ο τουρκικός (οθωμανικός) κόσμος δεν ανήκει ιστορικά και γεωγραφικά στην Ευρώπη, δεν ισχύουν. Πήγε περίπατο (ειδικά μετά τη σύσφιξη των σχέσεων Τουρκίας-Ρωσίας και Τουρκίας-ασιατικών χωρών) η προσπάθεια της τουρκικής διπλωματίας να απορρίψει την ευρωπαϊκή άποψη ότι η χώρα της δεν ανήκει στην κοινή οικογένεια των ευρωπαϊκών κρατών. Να την απορρίψει προβάλλοντας ως επιχείρημα ότι Έλληνες και Ρωμαίοι θεωρούσαν αδιανόητη την τομή (ιστορική και γεωγραφική) μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, γι’ αυτό και οικοδόμησαν τον πολιτισμό τους στις δύο αυτές ηπείρους, οι οποίες εκπροσωπούσαν τη Δύση και την Ανατολή.

Πήγε περίπατο ο αγώνας της τουρκικής διπλωματίας να αποδείξει ότι οι ατελείς μεταρρυθμιστικές προσπάθειες της Τουρκίας (κατά τον 20ο αιώνα) να συμβαδίζει με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, θα καρποφορήσουν τελικά τον 21ο, γιατί η χώρα τους είναι έτοιμη να τις “αφομοιώσει” και να αποδείξει ότι η αναζήτηση του ”ανήκειν” για την Τουρκική Δημοκρατία έχει φτάσει στο τέλος της.

Πήγε περίπατο, τέλος, και ο αγώνας Τούρκων διανοούμενων (όπως του Seyhmus Dagtekin) οι οποίοι συνηγορούν από χρόνια υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, με βασικό επιχείρημα ότι το ”ανήκειν” της Ελλάδας και του Χριστιανισμού ”πατάει” στην Ευρώπη και την Ανατολία (όπου είχαν αποικίες οι αρχαίοι Έλληνες).  Όπερ σημαίνει ότι, εφόσον η Ευρώπη δέχεται την Αρχαία Ελλάδα και τον Χριστιανισμό ως βάσεις της, πρέπει να δεχτεί ως “Ευρωπαία” και την Ευρασιατική Τουρκία…