Άλλο Δημοκρατία, άλλο Res Publica

Η ευθύνη εντοπίζεται στα ανά τους αιώνες σχηματισθέντα κινήματα ή κόμματα, που αγωνίστηκαν, κυρίως, με οδηγό την μαρξιστική συνταγή διαφόρων ερμηνειών, δηλαδή με λάθος εργαλεία-θεσμούς, που στην πράξη, όπως έχω αναφέρει επανειλημμένως, λειτούργησαν ως οι νεκροθάφτες της δημοκρατίας. Η συνέχιση αυτής της μεθόδου για αλλαγή δεν οδηγεί παρά μόνο στη διατήρηση αυτής της κατάστασης με τους γνωστούς κύκλους της που συμπεριλαμβάνουν ολόκληρο το φάσμα των δυνατοτήτων της, από ήπιες μορφές διακυβέρνησης μέχρι και χιτλερικές νέου τύπου.

Η επινόηση των βασικών χαρακτηριστικών αυτού του πολιτικού συστήματος ανήκει στους Λατίνους με βασική του αξιωματική αρχή την προστασία του δημοσίου συμφέροντος – res Publica – και εμφανίστηκε σχεδόν περίπου την ίδια περίοδο με την άμεση δημοκρατία του Κλεισθένη (509-8 π.Χ.) με βασική της αξιωματική αρχή την ισοκρατία, δηλαδή κάθε πολίτης έχει ίσον κράτος, ίση εξουσία.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα δυο αυτά συστήματα έχουν την ίδια αξιωματική αρχή, γιατί η προστασία του δημοσίου συμφέροντος συνεπάγεται την προστασία των συμφερόντων όλων των πολιτών, κάτι που η αξιωματική αρχή της ισοκρατίας υπονοεί. Απομένει, επομένως, να εξεταστεί εάν τα επινοηθέντα εργαλεία-θεσμοί που χρησιμοποιήθηκαν ικανοποίησαν την διακηρυγμένη αξιωματική τους αρχή. Το σύστημα των Λατίνων επινόησε και χρησιμοποιεί ως εργαλείο την εκλογή όλων των πολιτικών αξιωματούχων από τους πολίτες-ψηφοφόρους, οι οποίοι αποτελούν και τα μέλη του κοινοβουλίου, με αποστολή την εκπροσώπηση των πολιτών σε όλα τα ζητήματα που προβλέπονται από το σύνταγμα.

Άμεση δημοκρατία ή res Publica;

Με βάση τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα, μόνον λίγοι ισχυρίζονται ότι η αξιωματική αρχή του ρεπουμπλικανισμού, κατά το res Publica, ικανοποιείται. Κατ’ αρχάς, στο σύστημα αυτό η εκάστοτε εξουσία ορίζει και την έννοια του δημοσίου συμφέροντος, η οποία νομιμοποιείται μόνον από την πλειοψηφία που διαθέτει στο κοινοβούλιο, με αποτέλεσμα να διαθέτουμε πληθώρα ορισμών αντί ενός και μοναδικού, που απαιτεί μια αξιωματική αρχή με χαρακτηριστικά οικουμενικότητας. Αυτό σημαίνει αντισυνταγματική διακυβέρνηση σε διαχρονική βάση.

Επίσης ούτε η απαιτούμενη εκπροσώπηση γυναικών/ανδρών ή του παραγωγικού τομέα επιτυγχάνεται, παρά μόνον τυχαία όταν αυτό συμβεί, αλλά ούτε και η εκπροσώπηση μπορεί, αντικειμενικά, να είναι δημοκρατική, επειδή η κοινή γνώμη χειραγωγείται, διαχρονικά, από πολύμορφα εξωθεσμικά κέντρα, τα οποία υπάρχουν και δρουν ακριβώς γιατί οι πολιτικοί αξιωματούχοι εκλέγονται. Αυτή η ανάγκη του υποψήφιου πολιτικού να εκλεγεί έχει δημιουργήσει μια μεγάλη αγορά στον πλανήτη στην οποία το μεγάλο κεφάλαιο επενδύει με στόχο δημιουργίας μηχανισμών- ΜΜΕ κτλ.- ελέγχου των απαραίτητων για την ικανοποίηση των συμφερόντων τους πολιτικών.

Η άμεση δημοκρατία του Κλεισθένη διέθετε και αυτή το κοινοβούλιο της – τη Βουλή των 500 – και για να είναι η δημοκρατία άμεση διέθετε και το εργαλείο – θεσμό ονόματι “Εκκλησία του Δήμου”. Τα μέλη του κοινοβουλίου, που ήταν ανακλητά, δεν εκλέγονταν αλλά κληρώνονταν για μόνο μία θητεία του ενός έτους από ομάδα εθελοντών κάθε εκλογικής περιφέρειας, με την προϋπόθεση ότι πληρούσαν κάποια προαπαιτούμενα. Με αυτόν τον τρόπο αποκλείονταν οι κάθε μορφής παρεμβάσεις για το ποιοι οδεύουν για το κοινοβούλιο, κάτι που εξασφάλιζε σε μεγάλο βαθμό τη δημοκρατική εκπροσώπηση και τη λειτουργία της σύμφωνα με τις προθέσεις του ιδρυτή.

Στην Εκκλησία του Δήμου, που είχε απόλυτη εξουσία, συμμετείχαν όλοι οι άρρενες 20 ετών και άνω. Οι συζητήσεις στις συνελεύσεις της γίνονταν με βάση την αρχή της ισηγορίας. Στην πράξη η άμεση δημοκρατία δεν λειτούργησε σύμφωνα με τις προθέσεις του ιδρυτή της, λόγω του ότι τα μέλη των συνελεύσεων ήταν διαφορετικού διαμετρήματος, η συμμετοχή τους εθελοντική, οι συνελεύσεις της μεγάλες σε όγκο και όχι αντιπροσωπευτικές από κοινωνική, γεωγραφική ή επαγγελματική πλευρά, και κάποιες φορές λόγω της υφής των θεμάτων που ετίθεντο στη συνέλευση για συζήτηση και έτσι το “καπέλωμα” από τους αριστοκράτες και πλούσιους ήταν εύκολη δουλειά.

Η θεραπεία

Με βάση τα παραπάνω το σύστημα των Λατίνων res Publica δεν μπορεί να θεωρηθεί δημοκρατικό, για το λόγο αυτό και ο Αριστοτέλης το χαρακτηρίζει ολιγαρχικό, επειδή οι βουλευτές- οι πολιτικοί αξιωματούχοι – αναδεικνύονταν δια της εκλογής και όχι δια της κλήρωσης. Αλλά και η άμεση δημοκρατία του Κλεισθένη δεν λειτούργησε σύμφωνα με τις διακηρύξεις και τις προθέσεις του, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Ίσως, αυτός να ήταν και ο λόγος που ο Μαρξ απέρριψε τη δημοκρατία της Αθήνας και όχι, θέλω να ελπίζω, γιατί ήταν φίλος του Φαλμεράυερ, ο οποίος ισχυρίζονταν πως οι κάτοικοι της Ελλάδος είναι Σλάβοι ή Αλβανοί και δεν έχουν καμία σχέση με τους αρχαίους Έλληνες.

Το συμπέρασμα με βάση τα ανωτέρω είναι ότι η res Publica δεν έχει σχέση με τη δημοκρατία, ενώ η άμεση δημοκρατία του Κλεισθένη έχει, γιατί η θεραπεία της λειτουργίας της “Εκκλησίας του Δήμου” είναι εφικτή. Μια θεραπεία της “Εκκλησίας του Δήμου” για το σήμερα, ώστε η άμεση δημοκρατία να λειτουργεί ανεμπόδιστα, αναπτύσσεται στο βιβλίο μου “Δούρειος Ίππος της Δημοκρατίας”, εκδόσεις Άμμων, που διαθέτει ως θεμέλιο το αναμορφωμένο και δημοκρατικά λειτουργούν πολιτικό κόμμα.