Αντίσταση στην ομηρεία και στην παρακμή

του Λαοκράτη Βάσση  – 

Οι ημέρες του 2017 ήταν πολύ δύσκολες, όπως όλων των μνημονιακών χρόνων. Το ίδιο δύσκολες αναμένεται να είναι και οι ημέρες του 2018. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε μια μαχητική στάση ζωής για να τις αντιμετωπίσουμε. Θα έλεγα πως χρειαζόμαστε μια νέα Αντίσταση! Αντίσταση στον κατήφορο, αντίσταση στην παρακμή. Αλλά με ανοιχτά όλα τα παράθυρα και τις πόρτες προς τους άλλους λαούς και τις αξίες όλου του κόσμου. Έτσι ώστε να μην αφήσουμε κανένα περιθώριο στη νοσηρή πατριδολατρεία. Θα πρέπει, δηλαδή, πάντα να σεβόμαστε το αξιακό βάθος του τόπου μας, το οποίο είναι, μες στη βαθύτερη ουσία του, οικουμενικό!

Οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να σηκώσουν τα λάβαρα αυτής της νέας Αντίστασης στην ομηρεία, στην παρακμή, στον κατήφορο. Πρέπει να υπάρξει μέσα από τον κόσμο τον πνευματικό, τον εκπαιδευτικό, η «ύφανση» της Ελλάδας του αύριο. Δεν λέω ότι θα τα καταφέρουμε αμέσως, αλλά να έχουμε ανοίξει έναν τέτοιο δρόμο, ώστε όταν θα γιορτάσουμε τα 200 χρόνια από την Απελευθέρωσή μας, να έχουμε, κατά το κοινώς λεγόμενο, μούτρα, πρόσωπο!

Οι αντιστασιακές μνήμες

Οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης ανέσυραν από τη μνήμη τους, τούς αγωνιστές του 1821. Αυτό παρατηρείται ιστορικά να συμβαίνει σε περιόδους αγώνων. Οι νεότερες γενιές αγωνιστών ανασύρουν τις παλαιότερες για να «πατήσουν» οι νέοι, πάνω στις αξίες τους, για “να φορέσουν τις στολές τους”. Σήμερα, θα πρέπει, να ανασύρουμε, αγωνιστές, της αμέσως προηγούμενης ιστορικά πιο μεγάλης Αντίστασης της ιστορίας μας.

Πρώτα πρώτα, το έπος του 1940. Αν το διδάξει κανείς σωστά, εμπεριέχει όλα τα στοιχεία που μπορούν να διαμορφώσουν αυτό που θα λέγαμε αξιακή «πιτιά» στον εσωτερικό κόσμο κάθε νέου. Είναι τεράστιο το μήνυμα του έπους του 1940. Και μέσα απ’ αυτό ξεπήδησε και η Αντίσταση, η οποία είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος.

Τώρα, το γιατί έγινε η «λοβοτομή» που αποσιώπησε από τα σχολεία τα ιστορικά πεπραγμένα το ξέρουμε. Όταν, όμως, αυτός ο μαύρος κύκλος έκλεισε το 1974, σιγά σιγά στα πράγματα, ιδίως από πλευράς ιδεολογικής, πνευματικής, ηθικής, ήρθαν δυνάμεις που θα έπρεπε να δικαιώσουν την ουσία όλων όσων είχαν χαθεί.

Ο εθνομηδενιστικός πόλος

Τότε, όμως, είχαμε πάλι ένα άλλο λάθος. Στη θέση του πόλου που έκανε τη «λοβοτομή», ήρθε ένας άλλος πόλος, ούλτρα εκσυγχρονιστικός, δήθεν προοδευτικός, βαθύτατα όμως αποδομητικός παντός του εθνικού και ελληνικού. Αυτός, λοιπόν, ο πόλος άλωσε εν πολλοίς πανεπιστήμια και μέσα ενημέρωσης, με απίθανους δημοσιολογούντες. Μπροστά τους δεν μπορούσε κανείς να σταθεί και να μιλήσει για την αξιοπρέπεια αυτού του τόπου, χωρίς να κατηγορηθεί για εθνικισμό.

Έτσι περίπου, στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, η Ελλάδα συνεθλίβη ανάμεσα στους επίγονους του εθνικιστικού πόλου, με όλα τα νέα του στοιχεία, και στους προοδευτικοφανείς, ενίοτε και αριστεροφανείς, του αποεθνοποιητικού και εθνομηδενιστικού πόλου.

Γι’ αυτό, τώρα, πρέπει να περιμαζέψουμε τα υπόλοιπα της ψυχής μας. Γιατί, για να πάμε μπροστά, όπως γίνεται πάντα σε κρίσιμες ώρες, πρέπει να κρατηθούμε απ’ την ψυχή μας! Πρέπει, λοιπόν, να περιμαζέψουμε την ψυχή μας, να ανακτήσουμε όλα τα αξιακά μας στοιχεία και να κάνουμε τη μεγάλη έφοδο.

Να συγκρουστούμε και με τον πόλο του εθνικιστικού σκοταδισμού –που τώρα έχει αιχμή του τη Χρυσή Αυγή–, αλλά και με όλους αυτούς τους δήθεν προοδευτικούς της αποεθνοποιητικής αποδόμησης, που έκαναν «σουρωτήρι» την πολιτιστική και την εθνική συνείδησή μας. Είμαστε σε μια φοβερή ιστορική καμπή. Πρέπει να βάλουμε όλοι πλάτη για να υπάρξει μια νέα επανεκκίνηση για τον τόπο μας.

Μέσα από την ψυχή μας

Είμαστε ένας τυχερός λαός, που, όπως έλεγε ο Ελύτης, «έχουμε τους αιώνες της ιστορίας στο πλάι μας». Πολύ τυχερός λαός! Να πιάσουμε την αρχαιότητα; Ξεκινώντας από τον Όμηρο και περνώντας στους τραγικούς; Είναι λίγο μακριά, αλλά και πολύ κοντά. Να πιάσουμε τη νεότερη εποχή, από τον Ρήγα και δώθε; Αν πάρει κανείς μονάχα την ποιητική δημιουργία, βγάζει τόση ποιότητα, έτσι που, αν τη στύψει, μπορεί με αυτό το μαγικό απόσταγμα να ράνει όλη την Ελλάδα. Άρα, εκεί πρέπει να πατήσουμε.

Εντελώς ενδεικτικά, εστιάζω σε δύο αξίες που συνιστούν τη βαθύτερη ουσία του αξιακού μας κώδικα και ορίζουν τη στάση ζωής μας. Πρόκειται για το φιλότιμο και τη λεβεντιά. Το φιλότιμο, που είναι η πεμπτουσία της ευγένειας της ψυχής μας, του ήθους μας και της αξιοπρέπειάς μας. Τη λεβεντιά, που είναι η πεμπτουσία της αντρειοσύνης και του ανυπότακτου της φύσης μας, που σχετίζεται με το «εύψυχον» των αρχαίων Ελλήνων και με ό,τι ο Σβορώνος εννοούσε όταν έλεγε πως έχουμε την αντίσταση στο κύτταρό μας. Ας μην θεωρηθεί υπερβολή, αν πω πως αυτές οι θεμελιώδεις αρετές συνιστούν τη “γονιδιακή” σχέση μας με την ελευθερία.

Να ξαναβρούμε, λοιπόν, αυτά τα θεμέλια της ψυχικής ιδιοσυστασίας μας, το φιλότιμο και τη λεβεντιά μας. Να ξαναβρούμε τις αγωνιστικές αρετές, για να αρχίσει η δυναμική επανεκκίνησή μας, που θα μας βγάλει απ’ το ζοφερό αδιέξοδο. Η εθνική αξιοπρέπεια έχει κόστος. Και πρέπει να το πληρώσουμε για να την ανακτήσουμε.