Από την ανώμαλη προσγείωση σε μία νέα ωριμότητα

Μία σειρά νέων σοβαρών ενδείξεων υποδεικνύουν μεγάλες διεργασίες αλλαγής στο θυμικό και στη “νοοτροπία” της ελληνικής κοινωνίας. Αλλαγές υποδόριες και εσωτερικές που προμηνύουν καταλυτικές ποιοτικές εξελίξεις που αναμφίβολα θα έχουν επιπτώσεις στο πολιτικό σκηνικό. Διαφαίνεται ότι η μεταβατική φάση που ακολούθησε μετά το τέλος της Μεταπολίτευσης με το πρώτο μνημόνιο, θα ολοκληρωθεί με την περάτωση του τρίτου προγράμματος. Από τότε, η χώρα θα εισέλθει σε μια νέα δημιουργική και ελπιδοφόρα περίοδο.

Στις δεκαετίες της Μεταπολίτευσης κυριάρχησε η κούρσα ταχύτατης προσαρμογής στα κεκτημένα της σύγχρονης Ευρώπης. Η Ελλάδα αφομοίωσε κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές εμπειρίες που στους λαούς της δυτικής Ευρώπης χρειάστηκαν τρεις αιώνες για να εμπεδωθούν. Με την έννοια αυτή αποτελούν ένα ιδιαίτερο ιστορικό επίτευγμα.

Προφανώς η κούρσα αυτή έγινε με τίμημα την χρεοκοπία του 2009-10 και την κατάρρευση όλων των αξιών. Σημειωτέον ότι από τις πυρκαγιές του 2007 και επί 11 συνεχή χρόνια, η ελληνική κοινωνία βομβαρδίζεται συστηματικά με αρνητικά μηνύματα από τα τηλεοπτικά κανάλια. Καμία άλλη κοινωνία δεν θα είχε αντέξει κάτι τέτοιο και σε τέτοια ένταση. Στα εννέα μνημονιακά χρόνια η ελληνική κοινωνία δεν έχασε ούτε την ψυχραιμία της, ούτε την ελπίδα για μια μεγάλη επιστροφή.

Εστιάζοντας στα γεγονότα

Από τις πάμπολλες ενδείξεις των διεργασιών που ανατρέπουν αταβισμούς και κοινωνικοπολιτικά στερεότυπα στην κοινωνία θα ανθολογήσουμε εδώ μερικές:

Πρώτον: Η φετινή έξοδος των τρακτέρ των αγροτών στα μπλόκα των εθνικών δρόμων έγινε εξ αρχής σε χαμηλούς τόνους, sotto voce. Το ίδιο και η σταδιακή απόσυρσή τους μετά την συνάντηση των εκπροσώπων της πανελλαδικής επιτροπής των μπλόκων και του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Βαγγέλη Αποστόλου. Η συνάντηση ήταν ουσιαστική και εποικοδομητική σε ότι αφορά τα διαρθρωτικά προβλήματα του αγροτικού τομέα και από πλευράς υπουργείου ανακοινώθηκε μια σειρά μέτρων που δίνουν κάποιες λύσεις σε αυτά. Αυτή η συνεννόηση υποδηλώνει αν μη τι άλλο ρεαλισμό.

Δεύτερον: Η υπόθεση Novartis, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα αποτελέσει καταλύτη κατά της διαφθοράς στο πολιτικό σύστημα, θα απαξιώσει όλους εκείνους που στο παρελθόν απολάμβαναν δικαστικής ασυλίας και θα περιορίσει δραστικά το πελατειακό κράτος που έχτισαν από κοινού ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Οι απειλές που εκτοξεύτηκαν κατά των προστατευόμενων μαρτύρων δείχνουν πως η υπόθεση θα συγκλονίσει το Πανελλήνιο. Το πελατειακό κράτος της δικαστικής εξουσίας πιθανότατα θα αποδομηθεί μέσα από αυτή την υπόθεση, την οποία θα παρακολουθήσουν και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, καθώς δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά είναι διεθνές σκάνδαλο.

Τρίτον: Το συλλαλητήριο για το Μακεδονικό, παρά το μέγεθός του, ήρθε επίσης να καταδείξει ότι η μεγάλη σιωπηρή πλειοψηφία δεν χειραγωγείται πλέον από την συστηματική προπαγάνδα ορισμένων καναλιών, ούτε από τις κραυγές των ακραίων. Η μεγάλη σιωπηρή πλειοψηφία σκέφτεται, πληροφορείται επί της ουσίας, συζητά στα κοινωνικά δίκτυα (πέρα από τους γραφικούς άσχετους δήθεν υπερπατριώτες) και αντιλαμβάνεται τις γεωπολιτικές συγκυρίες. Με δυο λόγια η μεγάλη πλειονότητα έχει βγάλει το κεφάλι από την άμμο.

Τέταρτον: Αν προσθέσουμε την πρωτοφανή ενεργητική εξωτερική πολιτική που εφαρμόζει ο Νίκος Κοτζιάς και κυρίως αν ευοδωθούν οι σχεδιασμοί του για το Μακεδονικό και τις ελληνοαλβανικές σχέσεις, θα έχουμε απαλλαγεί από δύο εθνικά προβλήματα. Μία τέτοια εξέλιξη θα μας προσδώσει ισχύ για την επίλυση του Κυπριακού και την αντιμετώπιση της τουρκικής πίεσης.

Πέμπτον: Μέσα σε ένα σκληρά δομημένο πελατειακό κράτος και σε ένα δικαστικό σύστημα που εξυπηρετούσε την διαπλοκή και τα μεγάλα συμφέροντα, η απόδοση εσόδων από την φοροδιαφυγή έχει αρχίσει να αποδίδει. Οι μνημονιακοί κανόνες και διαδικασίες καθιστούν όλο και πιο δύσκολη την εξαπάτηση του κράτους από τους επιτήδειους. Αυτά συνειδητοποιούνται από όλο και περισσότερους πολίτες.

Αφουγκραζόμενοι το ιστορικό παρελθόν

Ο αναστοχασμός που συντελείται στο εσωτερικό της κοινωνίας, άσχετα εάν δεν έχει βρει ακόμη έκφραση και αναζητεί τον “Κανένα”, είναι πολυεπίπεδος, βαθύς και φυσικά ποικίλει ανάλογα με τη μόρφωση και την οικονομική κατάσταση του καθενός. Προφανώς υπάρχει ακόμη θυμός, όμως αυτός απορροφάται από την αδιανόητη δύναμη που έχει επιδείξει με την τεράστια υπομονή της η ελληνική κοινωνία.

Η νέα Ελλάδα που αναδύθηκε από την Επανάσταση του 1821 αποτελεί δομικό, αν όχι θεμελιακό, στοιχείο της ευρωπαϊκής νεοτερικότητας. Ο Βρετανός ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ στο περίφημο άρθρο που έγραψε στους New York Times (30-6-2011) για τη χώρα μας, επισήμαινε ότι “η Ελλάδα έγινε ένα πρώιμο σύμβολο δραπέτευσης από τη φυλακή της αυτοκρατορίας“.

Για τους φιλέλληνες, η παλιγγενεσία της αποτελούσε τον πιο ευγενή αγώνα. “Στο μεγάλο πρωινό του κόσμου“, έγραψε ο Σέλεϊ στο ποίημα του “Ελλάς”, “το μεγαλείο της Ελευθερίας τινάχθηκε και έλαμψε!“. Ο Μαζάουερ κατέληγε, τονίζοντας ότι «ο κλήρος πέφτει και πάλι στην Ελλάδα ως χώρας η οποία θα προκαλέσει τους μανδαρίνους της ΕΕ και θα θέσει το ερώτημα: ποιό θα είναι το μέλλον της ηπείρου;”  Η Ελλάδα θα το κάνει αυτό και θα το ζήσουμε.