Δεν έχουν βαρεθεί να συζητούν τα ίδια και τα ίδια αδιέξοδα;

Δεν έχουν βαρεθεί να συζητούν τα ίδια και τα ίδια για να βρουν τη βάση των συνομιλιών, που μπορεί ενίοτε να μετατρέπεται και σε βάση λύσης; Δεν έχουν βαρεθεί να ανακαλύπτουν νέους όρους στη διπλωματική γλώσσα όπως εσχάτως τα περί «όρων αναφοράς» και μετά να ψάχνουν σε ερμηνευτικά λεξικά να ανακαλύψουν τι εννοούσαν οι εποχιακοί απεσταλμένοι του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ;

Το Κυπριακό δεν έχει λυθεί γιατί δεν θέλει η Τουρκία. Και ως αποτέλεσμα τούτου μέχρι να αποφασίσει η Τουρκία, το Κυπριακό έχει εγκλωβιστεί σε δαιδαλώδεις συζητήσεις, διαδικασίες, πρωτοβουλίες, που παραπέμπουν σε ένα κρυφτούλι. Κρύβονται όλοι από τις πραγματικότητες. Δεν τις αγγίζουν γιατί θα παρεξηγηθεί η Άγκυρα και μετά θα χαλάσει το κλίμα. Και που δεν χαλάει το κλίμα τι έγινε; Και συζητώντας γίνονται υποχωρήσεις για να καλοπιάσουν την Άγκυρα.

Αλλά επειδή στην ελληνοκυπριακή πλευρά οι διαχειριστές ενίοτε χαρακτηρίζονται από υπεραπλουστευμένη προσέγγιση, τοποθετούν τις συζητήσεις στη λογική πως αφού χάσαμε στον πόλεμο, πρέπει να παραδοθούμε και μέσω διαπραγματεύσεων. Μα, εάν είναι η συμφωνία να νομιμοποιεί τα αποτελέσματα της συνεχιζόμενης κατοχής, προς τι να συζητούμε; Μια τέτοια επιλογή θα διαιωνίσει τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων και θα εξευρεθεί και ένα κέλυφος νομιμότητας. Μέχρι να προκληθούν νέες περιπέτειες.

Ύστερα από 44 χρόνια συζητήσεων, εσχάτως οι εκφραστές της λεγόμενης ‘ρεαλιστικής σχολής’ ανακάλυψαν πως αυτό που διαπραγματεύονται δεν θα λειτουργήσει. Το ανακάλυψαν μετά που συναίνεσαν σε όλες τις στρεβλώσεις. Και στα βέτο και σε ένα σύστημα που επειδή θα λειτουργεί με δημοκρατικά ελλείμματα, θα παράγει συνεχώς στρεβλώσεις. Παράλληλα, όμως, επιμένουν σε ρυθμίσεις που περιορίζουν δικαιώματα, όπως στο περιουσιακό, επειδή ως διαχειριστές και έχοντας τη «σοφία και την εμπειρία», μπορούν να κόβουν τους συναισθηματικούς δεσμούς. Μπορούν να κρίνουν πως, για παράδειγμα, ο χρόνος προσφέρει δίκαιο στον σφετεριστή και στέλνει τον λογαριασμό στο νόμιμο ιδιοκτήτη.

Αλλεπάλληλες υποχωρήσεις

Ο φόβος να μην φορτωθούν ευθύνες οδηγεί σε αλλεπάλληλες υποχωρήσεις και σε αδιέξοδα. Τα φοβικά σύνδρομα θολώνουν σκοπίμως το τοπίο. Τι κι εάν διενεργούνται νέες γεωτρήσεις; Τι κι εάν γίνονται στρατηγικά ανοίγματα, στο Κυπριακό υπάρχουν από τη δεκαετία του ’70 καθορισμένες γραμμές! Δεν έχει σημασία πως άλλαξαν τα δεδομένα, ούτε πως όσο συζητούν στην ίδια γραμμή πλεύσης οδηγούν το όχημα χωρίς φρένα απευθείας στον γκρεμνό.

Το πιο εύκολο, πλην έωλο, επιχείρημα είναι πως δεν μπορούμε να αλλάξουμε πορεία γιατί θα αντιδράσει η διεθνής κοινότητα. Προφανώς, η διεθνής κοινότητα ξυπνά και κοιμάται μέσα στο άγχος μήπως ο Αναστασιάδης, ο Αβέρωφ και ο Άντρος αποφασίσουν να αλλάξουν πολιτική! Τέτοιο άγχος είναι μάλλον ασήκωτο και γι’ αυτό και παραμένουν (οι εδώ) κολλημένοι σε αδιέξοδες πορείες!

Όταν θεωρούμε πως και μετά τη συμφωνία στο Κυπριακό, θα έχουμε διαφορετικά «ζωτικά συμφέροντα», ή πως η δημοκρατία θα στηρίζεται στην εθνική καταγωγή και όχι στη βάση των συμφερόντων της χώρας και της κοινωνικής προέλευσης, και λύση να υπάρξει, θα αναζητούνται διαιτητές από την αλλοδαπή για να λύσουν τους γρίφους. Ενδιαφέρον, πάντως, θα υπάρχει, καθώς ενίοτε οι ειδικοί ψάχνουν για πειραματόζωα και για τα αποτελέσματα του εργαστηρίου.

Χρειάζεται μια άλλη πορεία. Έτοιμες συνταγές δεν υπάρχουν. Πρώτα πρέπει να βρεθεί ο μπούσουλας. Βασικά συστατικά πρέπει να είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, οι στρατηγικές συνεργασίες, η ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών, η ανάδειξη ενοποιητικών στοιχείων με τους Τουρκοκύπριους και η διασφάλιση για όλους τους πολίτες των δικαιωμάτων τους. Σε αυτή την εικόνα δεν πρέπει να υπάρχει άλλη χώρα, ούτε άμεσα ούτε έμμεσα.