Διακόσια χρόνια μετά – Είμαστε ικανοί για κάτι τέτοιο;

Εορτασμοί για διαφορετικές επετείους προετοιμάζονται στις δύο άκρες του Αιγαίου. Το 2021 η Ελλάδα γιορτάζει τα διακόσια χρόνια από την έναρξη του αγώνα εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για την εθνική ανεξαρτησία. Το 2023 η Τουρκία γιορτάζει τα εκατό χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Έχοντας συχνές και πρόσφατες εικόνες από τουρκικούς πανηγυρισμούς, θα δούμε ως φαίνεται μια τουρκικής έμπνευσης σειρά παραστάσεων που θα κοσμούν γενίτσαροι και άλλοι, στολισμένοι με πολύχρωμες φορεσιές, απ΄τις οποίες δεν θα λείπει το –γνωστό σε όλους τους κατακτημένους από τους Οθωμανούς– χαντζάρι.

Είναι φανερό πως ο ηγέτης της χώρας θέλει να αφήσει πλατιά την υπογραφή του στην ιστορική για την Τουρκία στιγμή αυτή. Κι όπως το συνηθίζει, θα βάλει κάτω από μεγεθυντικό φακό όποιο σημείο της τουρκικής μυθολογίας επιλέξει. Για να πείσει δικούς του και ξένους για το “μεγαλείο” των φαντασιώσεών του.

Η Ελλάδα αναζητεί σενάρια για τα 200 χρόνια της Επανάστασης του ’21. Άλλης μορφής θα είναι ο εορτασμός της. Και όπως όλοι επιθυμούν, χωρίς κακόγουστες περιγραφές όσων σφράγισαν την απροσμέτρητης σημασίας μεγάλη στιγμή της Ελλάδας. Χωρίς τα γνωστά και επαναλαμβανόμενα, αλλά με πρόταγμα μια διαφορετική εικόνα του σημερινού ελληνικού κόσμου.

Διακόσια χρόνια μετά την κοσμογονία που κλόνισε την Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι καιρός να δείξει η Ελλάδα τι είναι σήμερα πέρα από μια μεγάλη ιστορία μέσα σε χιλιετίες και πέρα από ένα μεγάλο πολιτισμό. Γράφτηκαν ήδη πολλά για όσα πολλοί φαντάζονται ότι θα γίνουν το 2021. Και πολλά από αυτά είχαν ως στόχο τις εικαζόμενες επιλογές της επιτροπής του 1821.

Η ελληνική κοινωνία έχει κάθε δικαίωμα να εκφέρει γνώμη για ό,τι την αφορά και μάλιστα για ένα θέμα τέτοιας συμβολικής σημασίας. Κάθε Έλληνας έχει το δικαίωμα να ασκεί κριτική για οποιαδήποτε μεγάλη οργάνωση με αναφορά στο ιστορικό παρελθόν. Χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να προεξοφλεί αρνητικές εξελίξεις για μια δέσμη εκδηλώσεων, μέσω των οποίων η Ελλάδα θέλει να μιλήσει τόσο στο εσωτερικό της όσο και, κυρίως, στο εξωτερικό.

Το εγχείρημα είναι δύσκολο. Η μεγάλη επέτειος πρέπει να “εορτασθεί” όχι σαν ένα πολυήμερο πανηγύρι, αλλά με σοβαρότητα, προγραμματισμό και εξωστρέφεια. Χωρίς τοπικιστικές ομφαλοσκοπήσεις και χωρίς προσεγγίσεις που μόνο σε μαζικές συγκινήσεις θα στοχεύουν. Κύριο ρόλο θα παίξει στην πριν, κατά και μετά τους εορτασμούς περίοδο, ο πολιτικός μας κόσμος. Και είναι χρέος του να κρατηθεί μακριά από κομματοκεντρικούς ενθουσιασμούς και σκοπιμότητες, καθώς και από άσκοπες αλληλοκατηγορίες. Παράλληλα όμως με τον πολιτικό κόσμο ξεχωριστό βάρος πέφτει στους ώμους των διαμορφωτών της ελληνικής κοινής γνώμης.

Είμαστε ικανοί για κάτι τέτοιο;

Ο κόσμος της επιστήμης, της διανόησης, της τέχνης, των γραμμάτων και όλοι όσοι ποθούν να αναδείξουν την Ελλάδα και όχι εαυτούς, ας συμβάλουν στην προβολή τη χώρας, ξεκινώντας από το πού ξεκίνησε το 1821 και πού θέλουμε να βρίσκεται διακόσια χρόνια μετά. Είμαστε ικανοί για κάτι τέτοιο; Αν ναι, ας προσπαθήσουμε με πνεύμα συνεργασίας. Αν δεν είμαστε, αν δεν το επιθυμούμε, ας περιοριστούμε σε ήπιες και σοβαρές παρεμβάσεις, μακριά από τη γνωστή εικόνα του αλληλοσπαραγμού και της διάθεσης να κατατροπώσουμε έναν ανύπαρκτο εχθρό.

Βρισκόμαστε μπροστά σε μια απόφαση να μη περάσει η επέτειος των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση σαν ένα γεγονός που πρέπει να εορταστεί για να έχουμε ήσυχη τη συνείδησή μας και για να μην υπάρξουν μομφές για αδιαφορία. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια, κάθε άλλο παρά αδικαιολόγητη, προσδοκία ενός σημαντικού αριθμού συμπολιτών να εκτυλιχθεί ο εορτασμός της μεγάλης αυτής επετείου, χωρίς επιθεωρησιακά σενάρια, χωρίς πρωτόγονες τυμπανοκρουσίες και χωρίς την προβολή άμετρων εικόνων και λόγων. Χωρίς να είναι λίγοι οι εκ προοιμίου επικριτές, δεν είναι λίγοι εκείνοι που –με βάση προηγούμενη εμπειρία– πιστεύουν ότι ο μηχανισμός για την οργάνωση του μεγάλου αυτού εγχειρήματος έχει ήδη αρχίσει τα πρώτα βήματά του. Και πως το εγχείρημα θα πετύχει.

Ο δρόμος προς το κλείσιμο δύο αιώνων από την επανάσταση για την ελληνική ανεξαρτησία πέρασε από περιπέτειες στρωμένες με σίδερο και φωτιά. Με πολέμους, με εμφύλιους σπαραγμούς και με ατέλειωτες αντιπαλότητες φρονούντων και αντιφρονούντων. Μακάρι σήμερα να μπορέσουμε, χωρίς αντιμαχόμενα στρατόπεδα, να ομονοήσουμε για μια εκδήλωση που στόχο έχει να γιορτάσουμε την ανεξαρτησία μας, την ελευθερία μας, την ίδρυση του ελληνικού κράτους.

Αλλά και να ονειρευτούμε ένα καλύτερο αύριο για μια σύγχρονη χώρα, ισότιμη και σεβαστή από τους εταίρους και συμμάχους. Μια χώρα που όχι μόνο θυμάται τα περασμένα μεγαλεία, αλλά ζει ελεύθερα και δημιουργεί σε ένα σταθερό και ειρηνικό περιβάλλον, επιδιώκοντας να αναδειχθεί σε σημείο αναφοράς στα Βαλκάνια, στη Μεσόγειο, αλλά –γιατί όχι– και στην Ευρώπη.