Έτος σύμβολο και κληρονομιά το 2021, όχι έτος επετειακών εκδηλώσεων

Το 2021 δεν είναι μία χρονιά όπως οι άλλες. Και μόνο το γεγονός ότι διαδέχεται το 2020, το χειρότερο ίσως μεταπολεμικό έτος, δημιουργεί μια προσδοκία.Το 2021 συμβολίζει την Ελληνική Επανάσταση. Η ορκωμοσία του Μπάιντεν μπορεί να σηματοδοτήσει παγκοσμίως μία νέα αρχή. Εάν η πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων, όπως έλεγε ο Μιτεράν, τότε η πολιτική ηγεσία της χώρας έχει την υποχρέωση να την αξιοποιήσει για κάτι μεγάλο.Με πρωτοποριακούς θεσμούς και έργα παγκόσμιας ακτινοβολίας, που θα μείνουν στην ιστορία με τη φράση: “Αυτό έγινε το 2021!”.

Ο 21ος αιώνας δεν ξεκίνησε καλά για την Ελλάδα. Οι αλλαγές που υποσχέθηκαν τα κόμματα στις προεκλογικές τους εξαγγελίες έμειναν κενό γράμμα. Κομματικοί μηχανισμοί και κρατική γραφειοκρατία αντιστάθηκαν σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, που θα μπορούσαν να αποτρέψουν την πρωτοφανή οικονομική-κοινωνική κρίση που βιώσαμε. Το δημόσιο χρέος οδήγησε στην απώλεια της δημοσιονομικής κυριαρχίας. Επαναλήφθηκε για άλλη μια φορά το «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν!».

Την 25η Μαρτίου 2021 θα διεξαχθεί η Σύνοδος Κορυφής για την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία. Ποιο θέμα θα κυριαρχεί στα διεθνή ΜΜΕ ανήμερα της εθνικής επετείου; Το 2021 είναι μοναδική ευκαιρία να αναλογιστούμε όλα όσα έγιναν στο παρελθόν, για να σχεδιάσουμε το μέλλον. Χωρίς ταμπού και αγκυλώσεις. Όχι επαναλαμβάνοντας τα αφηγήματα και τις νοοτροπίες που επικράτησαν με τα γνωστά αποτελέσματα, αλλά αντιλαμβανόμενοι ότι βουλιάξαμε επειδή δεν αλλάξαμε.

Στους δύο αιώνες κρατικής υπόστασης, η Ελλάδα δεν κατάφερε να μετουσιώσει τα ιδανικά της Επανάστασης. Οι προοδευτικές αξίες του Ελληνισμού παραχαράχθηκαν. Οι αρχές του Διαφωτισμού αντικαταστάθηκαν από συντηρητική προγονοπληξία. Η Ελλάδα δεν έγινε ποτέ η “αυτοκρατορία του Λαού”, όπως οραματίσθηκε ο Ρήγας. Το σχέδιο του Καποδίστρια για ένα “Κράτος Ιερόν”, μία χώρα αφιερωμένη «εις τας επιστήμας» και «την διαφώτισιν του ανθρώπινου γένους», ακυρώθηκε.

Το κράτος διογκώθηκε για την εξυπηρέτηση πελατειακών συμφερόντων. Οι δομές του προσαρμόσθηκαν στις απαιτήσεις όσων ήταν αντίθετοι με την Επανάσταση. Οι μηχανισμοί του νομιμοποιούν και αναπαράγουν την εξάρτηση, την υποτέλεια και την υπανάπτυξη. Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα έχει βιώσει πολλά χρόνια σε συνθήκες κρίσης και χρεοκοπίας.

Κοσμογονικές αλλαγές

Οι αλλαγές που βιώνουμε τις δύο τελευταίες δεκαετίες είναι αντίστοιχες με τη γεωργική και τη βιομηχανική επανάσταση. Η τεχνολογία έχει αυξήσει την ταχύτητα και η παγκοσμιοποίηση διευρύνει την εμβέλειά τους. Tον 21ο αιώνα, η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η περιβαλλοντική καταστροφή προκαλεί πανδημίες που οδηγούν σε οικονομική καταστροφή. Η ζωή στη γη, όπως τη γνωρίζουμε, απειλείται. Ο χρόνος μετράει αντίστροφα. Η Γη δεν μας έχει ανάγκη. Θα συνεχίσει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο να υπάρχει. Εμείς την χρειαζόμαστε.

Το 2021 δεν είναι χρονιά για φανφάρες και εκδηλώσεις εντυπωσιασμού που θα ξεχαστούν την επόμενη ημέρα. Είναι ιστορική ευκαιρία για κάτι διαφορετικό. Η Ελλάδα χρειάζεται νέο όραμα για το μέλλον. Μία νέα αρχιτεκτονική για τις ανάγκες του 21ου αιώνα. Μία επανάσταση που μέχρι σήμερα δεν έγινε.

Η εκδήλωση της πανδημίας διευκόλυνε τη διασαφήνιση της αποστολής που έχει αναλάβει η Επιτροπή για τον εορτασμό, καθώς πάντα υπάρχει ο κίνδυνος οι επιτροπές στην Ελλάδα να αναλώνονται στα φανταχτερά και ασήμαντα. Λόγω και της πανδημίας έχει καταστεί μονόδρομος ότι ο εορτασμός της επετείου δεν πρέπει να είναι άθροισμα εκδηλώσεων, αλλά έτος-σταθμός για την αναγέννηση της Ελλάδας.

Η κληρονομιά που θα αφήσουν τα έργα του 2021 θα αντικατοπτρίζει το επίπεδο της δικής μας πολιτικής. Δεν υπάρχει λόγος να χάσουμε ούτε λεπτό, να ξοδέψουμε ούτε ευρώ, για να ακούσουμε όλα όσα ήδη γνωρίζουμε. Ήρθε η ώρα να μάθουμε όσα δεν ξέρουμε, να δούμε όσα δεν έχουμε φανταστεί. Nα σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων.

Το παράδειγμα της Γαλλίας

H γιορτή της ελευθερίας και ανεξαρτησίας πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να είναι ελεύθερη. Δεν επιτρέπεται να είναι ούτε τετριμμένη, ούτε συντηρητική. Θα καταφέρει το 2021 να αναδείξει το μεγάλο ή θα εγκλωβιστεί και πάλι στο μικρό; Θα επιδιώξει το εφήμερο ή το διαχρονικό; Θα αρκεστεί στα δημοσιεύματα της επόμενης ημέρας ή θα καταγραφεί στα εξώφυλλα των βιβλίων του μέλλοντος;

Πριν από 130 χρόνια, για τον εορτασμό της επετείου των 100 ετών από τη Γαλλική Επανάσταση, κατασκευάσθηκε στο Παρίσι –σε δύο χρόνια– ο Πύργος του Άιφελ, ένα τοπόσημο με παγκόσμια συμβολική κληρονομιά και οικονομική ανταποδότικότητα μέχρι και σήμερα. Τα έργα που εγκαινίασε πριν από 30 χρόνια ο Μιτεράν για τα 200 έτη από την Γαλλική Επανάσταση προσέλκυσαν το παγκόσμιο ενδιαφέρον από τη στιγμή της παρουσίασης των σχεδίων τους.

Ανέδειξαν το Παρίσι ως σύγχρονη οικουμενική μητρόπολη και συμβάλλουν ακόμα στην ανάπτυξη της γαλλικής οικονομίας. Το πλάνο των Γάλλων ήταν ολοκληρωμένο. Με πρωτοποριακά αρχιτεκτονικά σχέδια, πολεοδομικό προγραμματισμό, μακροπρόθεσμη κληρονομιά και οικονομική ανταποδοτικότητα. Σαν να σχεδιάστηκε από κυβέρνηση αρίστων.

Ποια έργα θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινότητας από το πρώτο λεπτό της ανακοίνωσής τους, θα αναδείξουν το ρόλο της Αθήνας ως μητρόπολης του 21ου αιώνα και θα καταστήσουν πρωταγωνιστική τη θέση της Ελλάδας στον κόσμο που αλλάζει; Ποια θα είναι η κληρονομιά του 2021 για τη ζωή των Ελλήνων και την εικόνα της Ελλάδας για τις επόμενες δεκαετίες;

Προφανώς, μια τέτοια κληρονομιά δεν είναι ένα άθροισμα από δράσεις και εκδηλώσεις που θα διοργάνωναν ούτως ή άλλως δήμοι, εταιρείες, σύλλογοι και σχολεία. Ούτε έργα που είχαν ήδη δρομολογηθεί ανεξάρτητα από τον εορτασμό, όπως η Εθνική Πινακοθήκη. Και σε καμία περίπτωση, δεν θα εκληφθεί από κανέναν ως κληρονομιά η μετονομασία των αποθηκών στην πίσω πλευρά ενός εμπορικού κέντρου σε “Μουσείο”, με σκοπό να κουκουλωθεί η καταστροφή ενός από τα μεγαλύτερα ραδιοτηλεοπτικά κέντρα του κόσμου και να ξεχαστούν τα 32 εκατ. ευρώ που χάθηκαν για ένα έργο που υποτίθεται ότι θα εγκαινιαζόταν το 2009 και δεν έγινε ποτέ.

Τέλος στην κουλτούρα της ζητιανιάς

Το πρώτο μέλημα της αρμόδιας Επιτροπής είναι να αντιληφθεί την αξία αυτού που κρατάει στα χέρια της: την καρδιά του πολιτισμού της ανθρωπότητας. Οι μεγάλες αξίες του Ελληνισμού αντιπροσωπεύουν το 2021. Τα σύμβολα δεν είναι παιχνίδια. Αποτυπώνουν τις αξίες και την ισχύ ενός κράτους. Το 2021 είναι η ώρα να αποδείξουμε ότι η Ελλάδα δεν είναι πολιτισμική επαρχία, δεν είναι παραμάγαζο της ΕΕ, δεν είναι υποκατάστημα καμίας διεθνούς επιτροπής.

Επιτέλους τέλος με την κουλτούρα της ζητιανιάς και της ψωροκώσταινας! Η στρατηγική μας πρέπει να υπερβαίνει την εναπόθεση των ελπίδων μας στην επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία την 25η Μαρτίου 2021. Γιατί δεν είναι απίθανη η διάψευσή τους. Η Ελλάδα οφείλει να αναδειχθεί και να λειτουργεί ως πολιτισμική πρωτεύουσα, ως μητρόπολη των αξιών του ελεύθερου κόσμου. Πατρίδα του ωραίου, του μεγάλου και του αληθινού.

Σε διαφορετική περίπτωση, εάν δεν εκπονηθεί στρατηγικός σχεδιασμός, ελλοχεύει ο κίνδυνος το 2021 ο Ερντογάν να προσεύχεται στην Αγιά Σοφιά κι εμείς να εγκαινιάζουμε, με 16 χρόνια καθυστέρηση, το γήπεδο της ΑΕΚ! Μέτρο της επιτυχίας της Επιτροπής είναι το εύρος και η εμβέλεια των ευεργετών και των ιδρυμάτων που θα κινητοποιήσει για την αναγέννηση του ελληνικού πολιτισμού.

Ποιος θα δώσει πρώτος το καλό παράδειγμα μετά το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος; Πόσα νέα Κέντρα Πολιτισμού θα δημιουργηθούν; Μία προσφορά 860 εκατομμυρίων. Ένα έργο σχεδιασμένο από κορυφαίους αρχιτέκτονες, ένας περιβαλλοντικά βιώσιμος, διεθνούς εμβέλειας πολιτιστικός, εκπαιδευτικός και ψυχαγωγικός αστικός τόπος, ο οποίος περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδoς και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ένα μητροπολιτικό πάρκο, σε μία έκταση 170 στρεμμάτων. Aυτό είναι πρότυπο ηγεσίας και αριστείας.

Τι θα κρίνει το 2021

Ελπίζω ότι τον πήχη του 2021 δεν θα τον περάσουμε από κάτω. Πρώτη προτεραιότητα της Επιτροπής είναι να διανείμει σε όλους τους εύπορους Έλληνες του κόσμου το μανιφέστο της Ελληνικής Επανάστασης, την Ελληνική Νομαρχία του Ανωνύμου Έλληνος. Για να αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες του. Να προσφέρει, αντί να ζητάει.

«Mη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η χώρα σου για εσένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου», δήλωσε ο Ανδρέας Δρακόπουλος, επαναλαμβάνοντας τη φράση-ορόσημο του John F. Kennedy. «Μη φοβάστε να κάνετε λάθη. Nα αποφεύγετε τις συγκρούσεις συμφερόντων. Να είστε ανοιχτοί σε συνεργασίες, δεν υπάρχει ανταγωνισμός – στον κόσμο της φιλανθρωπίας χωράνε όλοι. Μοιραστείτε τις γνώσεις σας και μην αφήνετε τις πρωτοβουλίες –όσον καλές κι αν είναι– να παραμένουν πρωτοβουλίες για περισσότερο χρόνο απ’ ότι χρειάζεται. Δώστε τους ζωή όσο πιο σύντομα μπορείτε, διότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο!»

Αυτή είναι η αποστολή της επετείου. Τίποτα λιγότερο δεν είναι αρκετό. Το 2021 δεν χρειάζεται χορηγούς. Η στρατηγική του είναι ακριβώς αντίστροφη από το 2004. Τα ανταποδοτικά οφέλη δεν πρέπει να επιστρέφουν στις εταιρίες, αλλά στις πόλεις και την κοινωνία. Ευεργέτες χρειάζεται το 2021. Έναν Σίνα, Ζάππα, Αβέρωφ, Βαλλιάνο, Αρεταίο, Βαρβάκη, Ευγενίδη, Ριζάρη, Σιβιτανίδη, Σισμάνογλου, Χαροκόπο, μία Σκυλίτση. Για να γεμίσει η επικράτεια πανεπιστήμια, ακαδημίες, μουσεία, στάδια και πάρκα.

Αυτή είναι η στιγμή για να ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση, με τη συμμετοχή όλων των κομμάτων για το Σύνταγμα της Πολιτείας των Ελλήνων στον 21ο αιώνα (“2021: Η Επανάσταση που δεν έγινε ποτέ”, Εκδόσεις Παπαζήση). Η επιτυχία του 2021 θα κριθεί από την ατζέντα που θα ανοίξει, από τα έργα που θα δημιουργήσει, από την κληρονομιά που θα αφήσει, από τα έσοδα που θα διασφαλίσει για τις επόμενες δεκαετίες. Από την επανάσταση που θα εμπνεύσει. Από τα σύμβολα που θα αναδείξουν το δρόμο του μέλλοντός μας.