Γιατί ο κορονοϊός δεν θα αλλάξει τον κόσμο

Ο κορονοϊός δεν θα αλλάξει τον κόσμο, όχι πάντως γρήγορα και σε βάθος, όπως υποστηρίζουν πολιτικοί, δημοσιογράφοι των κατεστημένων ΜΜΕ και οι πολίτες. Στην πραγματικότητα, οι “κατασκευαστές της κοινής γνώμης” (opinion makers) πρώτα διαμορφώνουν τις απόψεις των ανθρώπων και μετά οι δημοσκόποι τους ρωτάνε τι πιστεύουν για τούτο ή εκείνο. Οι δημοσκοπήσεις μετράνε πόσο αποτελεσματική ήταν η προπαγάνδα που προηγήθηκε.

Ο Θουκυδίδης και ο Μακιαβέλι θα είχαν ξεχαστεί προ πολλού αν οι απόγονοί τους (ελίτ και πληβείοι) δεν ήταν τόσο κοκορόμυαλοι, όσο οι σύγχρονοι εκείνων των μεγάλων διανοητών. «Η σοφία είναι κοινή, αλλά οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν», έλεγε ο Ηράκλειτος. Επιπλέον, πριν από περίπου ένα αιώνα συνέπεσαν τρία μεγάλα γεγονότα:

Τέλειωσε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος μετά από πρωτοφανή σφαγή νικητών και ηττημένων. Ξέσπασε γρίπη με 50, ίσως και 100 εκατομμύρια νεκρούς, όχι τις σημερινές μερικές χιλιάδες. Και τέλος έγινε η τότε ελπιδοφόρα Οκτωβριανή Επανάσταση. Δηλαδή η ανθρώπινη δράση ήταν καθοριστική, την ίδια στιγμή που η Φύση έριξε αποφασιστικά το βάρος της. Άλλαξε κάτι;

Προφανώς δεν ζούμε όπως πριν από τους δυο μεγάλους πολέμους. Αλλά επίσης προφανώς αυτό δεν οφείλεται στη γρίπη, ούτε στους πολέμους αλλά σε μια πολύ πιο σύνθετη και προπαντός αργή διαδικασία. Ιδού: Πολιτικά, η μόνη πραγματικά σημαντική αλλαγή των τελευταίων 100 ετών, με παγκόσμιες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις εν εξελίξει, είναι η ογκώδης εμφάνιση της Κίνας στο διεθνές προσκήνιο.

Η ΕΕ απέτυχε

Κατά τα άλλα ο Δυτικός Κόσμος διατηρεί την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία με τους Αγγλοσάξωνες να κυριαρχούν και τις ΗΠΑ να ηγεμονεύουν στη θέση της Βρετανίας. Η Γερμανία έχει αποτύχει δυο φορές και πάει για τρίτη, πιθανόν τη φαρμακερή. Οι υπόλοιποι ακολουθούν στην ίδια σειρά και με ανάλογη αυταρέσκεια, οικονομικά και στρατιωτικά που είχαν προπολεμικά (Γαλλία, Ιταλία κλπ). Και οι δυο ευρωπαϊκές χώρες παραμένουν υποταγμένες στη Γερμανία.

Κοινωνικά, για παράδειγμα, οι γυναίκες χρειάστηκαν έναν αιώνα για να αναγνωριστούν ως ανθρώπινα όντα με δικαιώματα, αλλά μόνο στη Δύση και μόνο νομικά. Την ίδια στιγμή που διακηρύσσεται η ισότητα, η σεξουαλική απελευθέρωση και αμφισβητείται οι διακρίσεις μεταξύ αντρών και γυναικών, στην εργασία και στην οικογένεια βασιλεύει η υποκρισία. Επίσης, τα σεξουαλικά σκάνδαλα, πραγματικά, φανταστικά ή συκοφαντικά, καταστρέφοντας ζωές και καριέρες.

Γεωπολιτικά, η ΕΕ ίσως διαλυθεί, ίσως και όχι. Όμως, έτσι ή αλλιώς, έχουν αποτύχει έως τώρα όλες οι προσπάθειες για μια Ενωμένη Ευρώπη, από την αυτοκρατορία του Καρλομάγνου το 800 μ.Χ, έως αργότερα π.χ. τη Χανσεατική Ένωση τον 12ο αιώνα. Μόνο η Ανατολική Ρωμαϊκή (Βυζαντινή) αυτοκρατορία άντεξε χίλια χρόνια, ενώ η ευρωπαϊκή Δύση ήταν και παραμένει διχασμένη και διχαστική.

Τι σηματοδοτεί “αλλαγή”

Τι εννοούν, λοιπόν, ότι ένας ιός περιορισμένης αποτελεσματικότητας θα φέρει τα πάνω-κάτω; Οι ΗΠΑ, Βρετανία, Ουκρανία, Γεωργία και οι χώρες της ΕΕ εμπόδισαν τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ να εγκρίνει ψήφισμα για να καταργηθούν οι κυρώσεις ενόψει της παγκόσμιας μάχης κατά της πανδημίας, παρά τη βοήθεια της Ρωσίας, της Κούβας και της Κίνας προς την Ιταλία, τις ΗΠΑ κλπ). Για ποια παγκόσμια διακυβέρνηση λοιπόν μιλάμε;

Οικονομικά, τέλος, η κατάρρευση αφορά τη Δύση, όχι τους αντίπαλους της. Το 2008 ήταν απαλό προμήνυμα. Ο “κομμουνισμός” μετέτρεψε τους καθυστερημένους αγροτικούς
πληθυσμούς στις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες σε αστικές κοινωνίες ώστε να επανενταχθούν, αλλά ως υποτελείς, στη Δύση. Η μετάβαση από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας στο ΝΑΤΟ μόνο για τους επαγγελματίες της προπαγάνδας είναι κοσμογονική διαφορά, ενώ η Ρωσία παραμένει πάντα παγκόσμια δύναμη.

Αλλαγή σημαίνει κάτι περισσότερο από το μάξι στο μίνι, ή το πέρασμα από τον σοσιαλιστή Μιτεράν που ανέβασε τη Γαλλία στο άρμα των ΗΠΑ, στον φιλοαμερικανό της Δεξιάς Μακρόν. Η μόνη άξια λόγου “αλλαγή παραδείγματος” εγκαινιάστηκε το 1789 με την εμβληματική αστική Γαλλική Επανάσταση. Από τότε και έως τώρα ζούμε το απίστευτο φάσμα μεταλλαγών, αναπροσαρμογών και μεταμορφώσεων της αστικής τάξης.

Με την ίδια άνεση έχουμε νεοφιλελεύθερη ή σοβιετική γραφειοκρατία, αλλά αναλλοίωτη στο μεδούλι της. Έχει βέβαια ευρύτατη ποικιλία καθεστώτων, θρησκευόμενων και αθεϊστικών, από απάνθρωπες χριστιανικές δικτατορίες τύπου Πινοσέτ ή μουσουλμανικές τύπου Ερντογάν, έως δήθεν δυτικού τύπου δημοκρατίες, προκλητικά ασυνεπείς κατά περίσταση. Κάτι σαν «πότε Κούδας πότε Βούδας» που λέει και ο Μανώλης Ρασούλης, ένας αχταρμάς.

Κίνα, αλλαγές χωρίς το Θεό

Ουσιώδεις αλλαγές γίνονται μόνο όταν από τα έγκατα της κοινωνίας αναδυθούν
δυνάμεις που δεν θα περιοριστούν να αλλάξουν τα άσπρα πουκάμισά τους με μαύρα και πολύχρωμα (ως τη δεκαετία του 1960 οι άντρες φορούσαν μόνο λευκά πουκάμισα). Μόνο εάν αναδείξουν άλλες πολιτικές-οικονομικές μορφές κυριαρχίας, κάτι που συμβόλισε, αλλά χωρίς τελικά να τα καταφέρει, ο Μάης 1968. Τέτοιες δυνάμεις, αν υπάρχουν, παραμένουν αφανείς.

Το μόνο πραγματικό πείραμα της εποχής μας, άγνωστης κατάληξης, είναι η Κίνα όπου πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές δυνάμεις, ιδεολογικά αντίθετες και αντιμαχόμενες, κινούνται σε κυριολεκτικά πρωτοφανή, ασφυκτικό εναγκαλισμό. Και βαδίζουν, για πρώτη φορά στην ιστορία τους, όχι εσωστρεφώς, αλλά προς τον έξω κόσμο, πλανητικά.

Αυτή είναι πράγματι μια κοσμοϊστορική αλλαγή με μακροχρόνια βαθιά επιρροή, πιθανότατα μεγαλύτερη από τη Γαλλική Επανάσταση, γιατί “μιλάει” σε όλο τον πλανήτη. Και διαμορφώνει μια καινοφανή αστική τάξη από το μηδέν, ίση σήμερα με τον πληθυσμό της Δυτικής Ευρώπης μέσα σε εβδομήντα χρόνια, ενώ στη Δύση χρειάστηκαν τέσσερις αιώνες. Η θρησκεία απουσιάζει, σε αντίθεση με τη Δύση. Οι αλλαγές γίνονται χωρίς το Θεό.