Γιατί στην Άγκυρα αγαπούν τον καθηγητή Ιωακειμίδη

Προ καιρού, η εφημερίδα “Τα Νέα” δημοσίευσε σειρά άρθρων του πρώην συμβούλου του υπουργείου Εξωτερικών και πρώην συμβούλου του κ. Σημίτη καθηγητή Παναγιώτη Ιωακειμίδη αναφορικά με τα λάθη της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Ο ομότιμος καθηγητής κατηγόρησε την “ακραία  μαξιμαλιστική” Λευκωσία που δεν λύθηκε μέχρι σήμερα το Κυπριακό, άσκησε αρνητική κριτική σε συμμαχίες με το Ισραήλ που “απομονώνουν” την Τουρκία, ενώ έριξε το φταίξιμο στην Ελλάδα που ναυάγησαν οι συνομιλίες με τους Τούρκους το 2017. Σε συνέντευξή του στη συνέχεια τάχθηκε κατά του EastMed με το επιχείρημα ότι ενδέχεται να βλάψει το περιβάλλον και να εξαγριώσει την Τουρκία.

Για να δούμε, λοιπόν, τι λύσεις δίνει ο καθηγητής και σύμβουλος της κ. Γεννηματά και ένας από όσους συνυπέγραψαν το κείμενο που ζητούσε την αποφυλάκιση του κατηγορουμένου για διαφθορά πρώην υπουργού Γιάννου Παπαντωνίου. Ο καθηγητής έχει πει ποια είναι η λύση με την Τουρκία: Να την κλειδώσουμε σε διαδικασίες υλοποίησης και σεβασμού του διεθνούς δικαίου και συνεργατικές διαδικασίες. «Αυτό μάλιστα μπορεί να το κάνει η Ελλάδα μόνη της με συγκεκριμένα βήματα».

Ο καθηγητής διάβασε τη συνέντευξη του Τσαβούσογλου ότι οι Τούρκοι ίσως δεχτούν τη Χάγη κατόπιν διαπραγματεύσεων. Έτσι, πείστηκε ότι οι Τούρκοι υπό προϋποθέσεις θα πάνε στο Δικαστήριο, αλλά θα πρέπει η Ελλάδα όπως λέει ο ίδιος «να εμφανισθεί με μια ολοκληρωμένη σοβαρή προσέγγιση». Τι ακριβώς εννοεί δεν μας το λέει.

Ο κ. Ιωακειμίδης ομολογεί ότι η Τουρκία διεκδικεί περισσότερα από την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, αλλά δυσκολεύεται να απαντήσει στο εάν στη Χάγη θα πάμε μόνο για την υφαλοκρηπίδα ή και για όσα διεκδικεί η Τουρκία, δηλαδή ελληνικές νησίδες. Αφού δολιχοδρομεί, καταλήγει ότι η Χάγη «είναι μονόδρομος!». Πιστεύει ότι η «Ελλάδα δεν θα διακινδυνεύσει κάτι ουσιαστικό στο μέτρο που το διεθνές δίκαιο είναι με το μέρος μας».

Η προσέγγιση there is no alternative του καθηγητή ουσιαστικά εγκλωβίζει την Ελλάδα σε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης με την επεκτατική Τουρκία για αποκλειστικά ελληνικά εδάφη και κυριαρχικά δικαιώματα. Αντί, λοιπόν, να πει τα πράγματα με το όνομά τους, γράφει: «Ένα σημαντικό λάθος του παρελθόντος ήταν όταν δεν επιλύσαμε συγκεκριμένα προβλήματα διότι δεν είχαμε αντιληφθεί πως ο χρόνος δεν λειτουργεί υπέρ μας. Η Τουρκία έχει ισχυρότερη θέση και προσθέτει θέματα, τα οποία κατά κανόνα είναι εις βάρος μας».

Λάθος η απομόνωση της Τουρκίας

Η λογική του έμπειρου εμπειρογνώμονα είναι πως έπρεπε να είχαμε παραχωρήσει τα παράνομα που ζητούσε για να μην μας ζητάει περισσότερα. Όσο δεν πληρώνεις τα λύτρα τόσο αυξάνεται το ποσό! Προσθέτει πως η Ελλάδα «είτε έχει είτε δεν έχει ισχύ» πρέπει να επιλέξει ως τρόπο επίλυσης της ελληνοτουρκικής διένεξης την ΕΕ. «Να διερευνήσουμε όλες τις δυνατότητες –έχει πει— να επανασυνδέσουμε την Τουρκία με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, όχι να την απομονώσουμε. Η απομόνωση είναι ζημιογόνος».

Για ποιες δυνατότητες μιλάει ακριβώς ο καθηγητής; Δεν απομονώνει η Ελλάδα την Τουρκία. Απεναντίας, το ελληνικό πολιτικό σύστημα έχει υιοθετήσει εξαιρετικά ήπια στάση έναντι της Τουρκίας ενώ από εποχής Σημίτη –την οποία εκθειάζει ο Ιωακειμίδης– έχει εκδηλωθεί σαφέστατα η υποστήριξη στην ένταξη της Τουρκίας. Η Ελλάδα δεν συνομιλεί με ένα κράτος με το οποίο έχει απλά διαφορές, αλλά με μια χώρα που τα τελευταία χρόνια έχει εξαπολύσει πόλεμο σε τόσα μέτωπα τριγύρω.

Ο κ. Ιωακειμίδης θεωρεί όμως πως μια «ευφυής στρατηγική μπορεί να κλειδώσει ακόμα και έναν δύσκολο γείτονα σαν την Τουρκία». Ωστόσο, σε άλλη συνέντευξη δήλωσε ο ίδιος ότι «δεν μπορούμε να είμαστε σε μια διαδικασία διαλόγου με την Τουρκία αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή». Δείχνει να φάσκει και να αντιφάσκει. Η Ελλάδα δεν μπορεί να σύρει μια μεγάλη μουσουλμανική χώρα με τα γνωστά προβλήματα δημοκρατικότητας στο ευρωπαϊκό άρμα (πχ διαδικασία Ελσίνκι, 2004). Ο καθηγητής, παραδόξως, αγνοεί ότι ούτε η Ευρώπη θέλει την Τουρκία, αλλά ούτε και η Τουρκία την Ευρώπη. Μόνο εμμονικοί μπορούν να θεωρούν σήμερα λύση τον εξευρωπαϊσμό της Τουρκίας.

Τα προγράμματα των τουρκικών κομμάτων το αποδεικνύουν ότι η ατζέντα της Τουρκίας μόνο ευρωπαϊκή δεν είναι. Οι Τούρκοι επιστήμονες Canan Balkır και Sedef Eylemer έχουν δημοσιεύσει μια πολύ ενδιαφέρουσα σχετική εργασία που αποτυπώνει το εσωτερικό κλίμα. Η ΕΕ για την Τουρκία είναι ζήτημα εξωτερικής πολιτικής και όχι εσωτερικών μεταρρυθμίσεων με στόχο τον εξευρωπαϊσμό.

Η συμμαχία με το Ισραήλ εκνευρίζει την Τουρκία

Η σχέση ιδεολογικής λαγνείας του κ. Ιωακειμίδη με την ΕΕ σχετικά με την στάση της ΕΕ είναι κραυγαλέα παντού. «H EE κατανοεί το πρόβλημα και αντιδρά θεσμικά, όπως προβλέπει το διεθνές δίκαιο». Η αλήθεια είναι ότι η ΕΕ δεν έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στα ελληνοτουρκικά. Συχνά, μάλιστα, συμπεριφέρθηκε σαν Πόντιος Πιλάτος. Ακόμα και η Ουάσινγκτον φαίνεται τελευταία να προσεγγίζει πιο θετικά τις ελληνικές θέσεις! Οι θέσεις του καθηγητή θυμίζουν ετοιματζίδικες μπροσούρες της Κομισιόν παρά θέσεις Έλληνα αξιωματούχου.

Η Ελλάδα, αντί να ακολουθήσει τον θεσμικό δρόμο της ΕΕ, «μπαίνει σε άγαρμπα εκ του προχείρου τριμερή σχήματα με το Ισραήλ [που] δεν εξυπηρετούν τα πάγια και διαχρονικά συμφέροντα της χώρας» μας λέει ο καθηγητής. Στηρίζει αυτή τη θέση στο γεγονός ότι εφόσον το Ισραήλ δεν τα πάει καλά με την Τουρκία, μια συνεργασία με τον εχθρό της Τουρκίας  «είναι μια λογική που δεν οδηγεί πουθενά». Με αυτή τη λογική, η Ελλάδα δεν επιτρέπεται να κάνει καμία τέτοια συνεργασία για να μην εκνευρίσει την Τουρκία. Ποια εγχειρίδια διπλωματίας, άραγε, μελετάει αυτά τα χρόνια ο καθηγητής;

Για τον EastMed, ο καθηγητής είναι επιφυλακτικός. Πρώτον, επειδή τα περιβαλλοντικά δεδομένα είναι περίπλοκα στην Ανατολική Μεσόγειο και το κόστος είναι μεγάλο. Δεύτερον, επειδή η κατανάλωση φυσικού αερίου θα είναι μειούμενη στην Ευρώπη από το 2030 λόγω κλιματικής πολιτικής. Τρίτον, επειδή ο αγωγός δεν συμβάλει στην αντιμετώπιση της επιθετικότητας της Τουρκίας, αλλά μάλλον θα την επιδεινώσει.

Σύμφωνα με μελέτη της ΔΕΠΑ, όμως, οι ετήσιες ανάγκες της ΕΕ σε φυσικό αέριο μετά το 2020 θα αυξηθούν κατά 240 δισ. Μ3. Από που προκύπτει ότι η ΕΕ θα απεξαρτηθεί από φυσικό αέριο; Επίσης, ο EastMed δεν έχει σκοπό να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα της Τουρκίας, τόσο δύσκολο είναι να το καταλάβει αυτό ο κ. Ιωακειμίδης;

Και επειδή ο κ. καθηγητής έχει πει πως δεν χρειάζεται PhD στις διεθνείς σχέσεις για να τα καταλάβει κανείς όλα αυτά, θα είχε ενδιαφέρον να δει κάποιος τη διατριβή του (στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Αθηνών που διδάσκει δεν υπάρχει). Αλήθεια που το έκανε το διδακτορικό του; Πάντως, και ο ίδιος δεν απάντησε σε σχετικές ερωτήσεις για το θέμα του διδακτορικού του που του στείλαμε.

Για όλα φταίνε οι Ελληνοκύπριοι

Για το Κυπριακό, επαναλαμβάνει εμμονικά ότι για την μη επίλυση του Κυπριακού φταίνε οι Ελληνοκύπριοι. Το σχέδιο Ανάν απορρίφθηκε με δημοψήφισμα ή του αρέσει ή όχι. Είναι εμφανής η “αλλεργία” του καθηγητή σε δημοψηφίσματα. Μόνο οι ειδικοί ξέρουν και πρέπει να αποφασίζουν! Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στο παρελθόν υπήρξαν και από την πλευρά των Ελληνοκυπρίων άδικες κινήσεις. Ωστόσο δεν μπορεί να χρησιμοποιούνται μεμονωμένα περιστατικά για να μετατρέψουμε το θύμα σε θύτη!

Ο κ. Ιωακειμίδης, μάλιστα, έχει πλασάρει τη θεωρία του “ελληνικού εξαιρετισμού”  χαρακτηρίζοντας τους Έλληνες «κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας». Είναι εμφανές ότι αντλεί μία κάποια ηδονή να καταφέρεται εμμονικά εναντίον της Ελλάδας και των Ελλήνων. Το 2017, λοιπόν, ο κ. Ιωακειμίδης είχε βάλει εναντίον του τότε υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά, ο οποίος είχε ορθά θέσει το ζήτημα της κατάργησης των εγγυητριών δυνάμεων στην Κύπρο. Τότε, είχε σχολιάσει: «Η Τουρκία έκανε κάποια βήματα που στο παρελθόν τα θεωρούσαμε αδιανόητα. Γι’ αυτό ας αποφύγουμε τα εύκολα συμπεράσματα και το εξ’ ίσου εύκολο παιγνίδι (το γνωστό blame game) της επίρριψης των ευθυνών στη μία πλευρά».

Τι καλύτερο να περιμένει η Άγκυρα από έναν Έλληνα αξιωματούχο, έστω και πρώην; Πως είναι άραγε δυνατόν, να δικαιολογείς το καθεστώς των εγγυητριών δυνάμεων για μία χώρα-μέλος της Ευρωζώνης, όταν είναι δεδομένο πως το χρησιμοποίησε στο παρελθόν, αλλά και τώρα η Τουρκία; Ο τρόπος διαπραγμάτευσης του κ. Ιωακειμίδη δεν είναι απλός κατευνασμός, ουσιαστικά ισοδυναμεί με παράδοση.

Αυτό δεν αφορά μόνο στο Κυπριακό. Για το Αιγαίο έχει υποστηρίξει ότι υπάρχουν “ειδικές συνθήκες” όσον αφορά τα χωρικά ύδατα, τις «οποίες πρέπει η Ελλάδα να αναγνωρίσει». Λέει ό,τι ακριβώς και η τουρκική πλευρά. Οι “ειδικές συνθήκες” απαιτούν και “ειδικές λύσεις”. Μετά από τα όσα λέει και γράφει, πως, λοιπόν, να μην αγαπούν τον κ. Ιωακειμίδη στην Άγκυρα;