Γιατί χρειαζόμαστε κόκκινες γραμμές με την Τεχνητή Νοημοσύνη

Δεν πρόκειται για εχθρότητα προς την καινοτομία· πρόκειται για προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Κάποιες από τις βασικές αρχές για την προστασία του ανθρώπου είναι και οι πιο κάτω:

• Διαφάνεια και Επεξηγησιμότητα: Κάθε σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης που επηρεάζει ανθρώπινες ζωές πρέπει να είναι κατανοητό και ανοιχτό σε έλεγχο
• Ευθύνη: Καμία κρίσιμη απόφαση δεν πρέπει να λαμβάνεται αυτόματα, χωρίς ανθρώπινη εποπτεία και έλεγχο.
• Μη Εξοπλισμός της Τεχνητής Νοημοσύνης: Απαγόρευση χρήσης ΤΝ για παραπληροφόρηση, μαζική επιτήρηση ή αυτόνομα όπλα.
• Εποπτεία της έρευνας AGI: Όσο πλησιάζουμε σε συστήματα γενικής νοημοσύνης, οφείλουμε να εφαρμόζουμε την αρχή της προφύλαξης.
• Ιδιωτικότητα και Συναίνεση: Τα δεδομένα δεν είναι εμπόρευμα· είναι αντανάκλαση του εαυτού μας και της προσωπικότητάς μας.

Ενδεικτικό της τεράστιας σημασίας που έχουν στον σημερινό κόσμο της Τεχνητής Νοημοσύνης τα δεδομένα μας, είναι και αυτό που αναφέρει η Carol Cadwalladr, ότι την πρώτη εβδομάδα που βγήκε ξανά πρόεδρος ο Τραμπ, το Σαββατοκύριακο κιόλας πήρε υπό τον έλεγχό του το υπουργείο Οικονομικών και τις Βάσεις Δεδομένων των ΗΠΑ! Στη συνέχεια, όπως έγραψαν οι ΝΥΤ, ανέθεσαν στην γνωστή Palantir να αναλάβει να τις “συντονίσει”, “μορφοποιήσει” και να κάνει μια γιγαντιαία Βάση Δεδομένων με όλες τις πληροφορίες για τους Αμερικάνους πολίτες.

Δηλαδή, να κάνει ό,τι ακριβώς έχει υλοποιήσει η Κίνα, ώστε να είναι εύκολο να γίνει “Profiling” για κάθε πολίτη στις ΗΠΑ. Έτσι λοιπόν, όπως ο κόσμος χρειάστηκε κάποτε μια Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών, έτσι τώρα χρειαζόμαστε μια Συνθήκη Μη Διάδοσης της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης (AGI).

Τεχνολογία και ηθική αναγέννηση του ανθρώπου

Η ιστορία με την τεχνητή νοημοσύνη χρειάζεται να τελειώσει με απαισιοδοξία. Η λύση δεν είναι η απόρριψη της τεχνολογίας, αλλά η ηθική αναγέννηση του ανθρώπου, μια πολιτιστική και ηθική αφύπνιση που θα βάλει ξανά στο κέντρο τον άνθρωπο, ως σκοπό της προόδου. Αυτό που αποκαλώ “Ηθική Βιωσιμότητα” σημαίνει να μετράμε την πρόοδο όχι μόνο με όρους επιτεύγματος, αλλά με όρους διατήρησης: Της αξιοπρέπειας, της επιλογής, της συμπόνιας.

Το Human Resistance προτείνει ακριβώς αυτό: Ένα παγκόσμιο, ειρηνικό, μη κομματικό δίκτυο στοχαστών, καλλιτεχνών, επιστημόνων, πολιτών που αγωνίζονται για έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι — όχι οι αλγόριθμοι — αποφασίζουν τι έχει αξία. Αυτό δεν έχει να κάνει με νοσταλγία ή τεχνοφοβία, αλλά με την αξιοπρέπεια και το μέλλον του ανθρώπου.

Πρέπει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε την τεχνολογία συνειδητά — όχι ως υποκατάστατο της σκέψης, αλλά ως επέκταση της κρίσης μας. Η παιδεία πρέπει να διδάσκει όχι μόνο ψηφιακές δεξιότητες, αλλά “ψηφιακή ηθική”. Να μαθαίνουμε στα παιδιά όχι μόνο να προγραμματίζουν, αλλά και να νοιάζονται. Και η φιλοσοφία να επιστρέψει στην κεντρική σκηνή, για να μας θυμίζει ότι η γνώση χωρίς σοφία, δεν αποτελεί πρόοδο.

Κάθε πολιτισμός ορίζεται από ό,τι αρνείται να παραδώσει. Ο δικός μας οφείλει να αρνηθεί να παραδώσει την ανθρωπιά του. Αυτό σημαίνει να επανακτήσουμε τον έλεγχο των εργαλείων μας, της προσοχής μας, την ιστορία μας. Πρέπει να σταματήσουμε να εκχωρούμε νόημα / ουσία στους αλγόριθμους ή να μεταχειριζόμαστε την τεχνολογία ως το αναπόφευκτο πεπρωμένο μας. Το μήνυμα είναι σαφές: “Η τεχνολογία πρέπει να παραμείνει εργαλείο — όχι σκοπός, ούτε όπλο, ούτε θεός.” Αυτή είναι η γραμμή που διαχωρίζει τον πολιτισμό από την σκλαβιά. Για να ανακτήσουμε το μέλλον:

• Τα κράτη πρέπει να θεσπίσουν κανόνες διαφάνειας και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την ΤΝ.
•  Τα ΜΜΕ να αποκαλύπτουν τη χειραγώγηση και να απαιτούν λογοδοσία από τους τεχνολογικούς κολοσσούς.
• Οι πολίτες να ξαναγίνουν ενεργοί χρήστες, όχι παθητικοί καταναλωτές, και να επιζητήσουν ξανά την ανθρώπινη επαφή
• Τα πανεπιστήμια και τα πολιτιστικά ιδρύματα να ξαναφέρουν τη φιλοσοφία στο κέντρο του δημόσιου διαλόγου.

Η ερώτηση του αιώνα δεν είναι “Τι μπορούν να κάνουν οι μηχανές; “αλλά “Τι θέλουμε να γίνουμε εμείς;”

Τεχνητή νοημοσύνη και Σιωπηλή Εξέγερση

Αυτό που ζούμε είναι μια σιωπηλή εξέγερση – όχι από στρατούς, αλλά από τον κώδικα. Μια αθόρυβη επανάσταση που δεν επιβάλλεται με τη βία, αλλά με τον σχεδιασμό. Η εξέγερση αυτή τρέφεται από την διάσπαση της προσοχής μας, από τη δίψα μας για άνεση. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης έλεγε, τώρα και δεκαετίες πριν, ότι «ανταλλάξαμε την ελευθερία μας με την ησυχία μας» .

Όμως κάθε πραξικόπημα μπορεί να ανατραπεί, αν το αναγνωρίσουμε εγκαίρως. Η αντίσταση ξεκινά με την επίγνωση: με το να αντιληφθούμε τη σιωπηλή εισβολή στην καθημερινότητάς μας πλήθος οθονών, που αποφασίζουν πριν από εμάς, για εμάς. Ενισχύεται με τον διάλογο, την παιδεία, τη δημιουργική πράξη. Και θριαμβεύει όταν ξαναθυμηθούμε ότι η τεχνολογία είναι έκφραση της ανθρωπιάς μας, όχι αντικατάστασή της.

Στο βιβλίο μου “Σιωπηλός Καινούργιος Κόσμος” έγραψα πως η σιωπή μας μπορεί να είναι μεγάλη απειλή για την κοινωνία. Το μέλλον δεν θα χαθεί με μια έκρηξη, αλλά με χίλιες μικρές παραιτήσεις — κάθε φορά που επιλέγουμε την ευκολία αντί της προσπάθειας, την πρόβλεψη αντί της παρουσίας, την προσομοίωση αντί της εμπειρίας. Αλλά μπορεί να ανακτηθεί, με επίγνωση, ενημέρωση, παιδεία, δράση.

Στοχαστές μιλούν σήμερα για μια Ανθρώπινη Αναγέννηση: έναν κόσμο όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη υπηρετεί τη συμπόνια, η πρόοδος προστατεύει το νόημα και η ανθρωπιά παραμένει ο σκοπός, όχι το προϊόν. Μια Τεχνητή Νοημοσύνη με στέρεες αρχές, όπως σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ανθρώπινη ευημερία / πρόοδο, μείωση ανισοτήτων, κ.α

Η στιγμή να χαράξουμε τις κόκκινες γραμμές είναι τώρα. Όχι για να σταματήσουμε το μέλλον — αλλά για να το σώσουμε.
Γιατί ένας κόσμος που ξεχνά τον άνθρωπο, είναι ήδη χαμένος.