Η ανάπτυξη, το ΑΕΠ και ο Bob Kennedy

Γιατί άραγε πλήττω τόσο πολύ όταν ακούω, βλέπω ή διαβάζω όλους τους «χρήσιμους ηλίθιους» προπαγανδιστές του «ανοικτού, ειρηνευμένου» κόσμου να μιλούν με τόσο πάθος (που εμφανίζεται για το ευρύ κοινό ως «ψύχραιμη και νηφάλια ανάλυση») για την «ανάπτυξη που έρχεται» να λύσει όλα μας τα προβλήματα; Εκείνη την ανάπτυξη την οποία, όπως μας λένε, μπορούμε να μετρήσουμε πάντα «αντικειμενικά και ορθολογικά», με όρους λόγου χάρη ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν) και στατιστικά διαγράμματα σχετικά με τα ισοζύγια πληρωμών;

Την καλύτερη και πιο απλή απάντηση, οπωσδήποτε κατανοητή ίσως ακόμα και από τους «χρήσιμους ηλίθιους», δεν την έχει δώσει κάποιος περιώνυμος και περισπούδαστος πολιτικός φιλόσοφος. Την έχει δώσει ο Bob Kennedy, λίγο πριν δολοφονηθεί, σε μια διάλεξή του στις 18 Μαρτίου 1968 στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας. Την παραθέτω αυτούσια:

«Στους υπολογισμούς του, το ΑΕΠ μας λαμβάνει υπόψη του τη μόλυνση του αέρα, τη διαφήμιση για τον καπνό και τις διαδρομές που κάνουν τα νοσοκομειακά οχήματα, τα οποία μαζεύουν τους τραυματίες από τους δρόμους μας. Υπολογίζει τα συστήματα ασφάλειας που τοποθετούμε για να προστατέψουμε τις κατοικίες μας και το κόστος των φυλακών όπου κλείνουμε εκείνους που κατάφεραν να τα παραβιάσουν.

»Ενσωματώνει την καταστροφή των δασών, όπως και την αντικατάστασή τους από μια χαοτική και πολυπλόκαμη πολεοδομική ανασυγκρότηση. Εμπεριέχει το κόστος της παραγωγής των βομβών ναπάλμ, των ατομικών όπλων και των θωρακισμένων οχημάτων της αστυνομίας που απαιτούνται για την καταστολή των εξεγέρσεων στις πόλεις μας. Καταμετρά την παραγωγή του ντουφεκιού Whitman και του μαχαιριού Speck, όπως και τα προγράμματα της τηλεόρασης που εμφανίζουν τη βία με στόχο να πουλήσουν τα ανάλογα παιχνίδια στα παιδιά μας.

»Αντίθετα, το ΑΕΠ δεν λαμβάνει υπόψη του την ψυχική υγεία των παιδιών μας, την ποιότητα της εκπαίδευσής τους ή την χαρά που εκδηλώνουν στα παιχνίδια τους. Δεν καταμετρά την ομορφιά της ποίησής μας, ή τη σταθερότητα των γάμων μας. Δεν διανοείται καν να αξιολογήσει την ποιότητα των δημόσιων πολιτικών αντιπαραθέσεων, ή την ηθική ακεραιότητα των αντιπροσώπων μας. Δεν λαμβάνει υπόψη του το θάρρος, την σοφία ή την κουλτούρα μας. Δεν λέει τίποτα για το αίσθημα της συμπάθειας ή της αφιέρωσης που αισθάνεται κανείς προς τη χώρα του. Με μια λέξη, το ΑΕΠ καταμετρά τα πάντα, εκτός από οτιδήποτε κάνει τη ζωή να αξίζει τον κόπο να βιωθεί». (Αναφέρεται από Michéa, J.C. L’ empire du moindre mal, εκδ. Flammarion, 2010, σ.σ. 114-115).

Ας αφήσουμε την φιλελεύθερη Δεξιά, με την εμμονή της στις αγορές και την ανάπτυξή τους, για να επικεντρωθούμε στην εξίσου φιλελεύθερη μοντέρνα Αριστερά. Αυτή δίνει έμφαση στα δήθεν νομικά «δικαιώματα του ανθρώπου» και τον πολιτικο-πολιτισμικό ριζοσπαστισμό, ο οποίος προάγει ως μόνιμο αξίωμα την «ρήξη με το παρελθόν» ως απόλυτη συνταγή για την «πρόοδο».

Διαβάζοντας το παραπάνω απόσπασμα πενήντα χρόνια μετά, θα διαπιστώσουμε εύκολα ότι η σημερινή δήθεν Αριστερά (ροζ ή μαυροκόκκινη), σπάνια καταφέρνει πλέον να αρθρώσει ένα τόσο ριζικά κριτικό λόγο απέναντι στα τρέχοντα ιδεολογήματα της «προόδου» και της «ανάπτυξης»…