Η δήλωση Συρίγου και η ιστορική αλήθεια

Το κύμα υστερίας, που κατέλαβε την κοινοβουλευτική Αριστερά έπειτα από την δήλωση Συρίγου, πρόδωσε την ιδεολογική και πολιτική υπεραξία που αυτή αντλεί από τον μύθο του Πολυτεχνείου. Γράφω μύθο, διότι άλλο το πραγματικό, δραματικό γεγονός του Πολυτεχνείου και άλλο το “Πολυτεχνείο” ως θεμέλιος νομιμοποιητικός λίθος της Μεταπολίτευσης και της ιδεολογικής κυριαρχίας της Αριστεράς.

Η ιδεολογικοποίηση του Πολυτεχνείου έφτασε στο σημείο πολλοί νεότεροι Έλληνες να πιστεύουν (!) ότι το Πολυτεχνείο ήταν το γεγονός που ανέτρεψε το δικτατορικό καθεστώς, εξ’ ου και το ανιστόρητο σύνθημα “η χούντα δεν τελείωσε το 1973”, αλλά δήθεν ζει και βασιλεύει κλπ. Πόσοι μεγατόνοι παραπλάνησης και ψευδολογίας έχουν εισβάλει στους εγκεφάλους των σύγχρονων Ελλήνων, ώστε να έχει διαστρεβλωθεί η ιστορική πραγματικότητα; Η οποία είναι η εξής:

Επί δικτατορικού καθεστώτος (1967-1974) στην Ελλάδα υπήρξαν μεμονωμένες ηρωϊκές πράξεις αντιστασιακών, ολιγομελείς ομάδες αντίστασης, συλλήψεις, βασανισμοί, εκτοπίσεις. Προσωπικότητες όπως ο Βίκτωρ Παπαζήσης, ο Λευτέρης Βερυβάκης, ο Στάθης Γιώτας, ο Αλέκος Παναγούλης, ο Λεωνίδας Βασιλικόπουλος, ο Σάκης Καράγιωργας κ.ά. πολέμησαν αδιάλλακτα το καθεστώς και υπέστησαν τις οδυνηρές συνέπειες.

Σημειωτέον ότι δεν έχει η Αριστερά την αποκλειστικότητα της αντίστασης, διότι μεγάλο μέρος των αντιστασιακών ήταν κεντρώοι, δεξιοί δημοκράτες και βασιλόφρονες (φυσικά δεν συμπεριλαμβάνονται στους αντιστασιακούς όσοι έκαναν φαντασιακή αντίσταση εκ του ασφαλούς στα καφέ του Παρισιού ή συμμετείχαν σε συναυλίες του ΠΑΚ στις ΗΠΑ). Αλλά κύμα μαζικής αντίστασης τύπου ΕΑΜ ή σαν τα κύματα λαϊκών εξεγέρσεων που ανέτρεψαν τα κομμουνιστικά καθεστώτα στην Ανατολική Ευρώπη το 1989-90 στην Ελλάδα επί Δικτατορίας δεν υπήρξε.

Ανοχή στο καθεστώς

Η χούντα έχαιρε ευρείας ανοχής και η ζωή συνεχιζόταν κανονικά. Η μεγαλοαστική τάξη (βιομήχανοι, εφοπλιστές κλπ.) συνεργάστηκε με το καθεστώς, πήρε δάνεια, έκλεισε συμφωνίες. Η μεσαία αστική τάξη και ιδίως τα πιο μορφωμένα στρώματα έτρεφαν αισθητική και ιδεολογική απέχθεια προς ένα καθεστώς “πληβείων”, αλλά συνέχισε την καθημερινότητά της, αν και κάποιοι γόνοι της δραστηριοποιήθηκαν σε αντιδικτατορικές οργανώσεις. Η συντηρητική μικροαστική τάξη παρέμεινε προσηλωμένη στην καθημερινότητά της.

Τα λαϊκά στρώματα των πόλεων (εσωτερικοί μετανάστες, Μικρασιάτες πρόσφυγες κλπ.) ησχολούντο με τον βιοπορισμό τους σε εποχή που η φτώχεια ήταν ακόμα κυρίαρχη, αλλά και η ανάπτυξη έντονη, άρα και ο προσανατολισμός των νοικοκυριών ήταν η αύξηση του εισοδήματός τους. Αλλά ας μην υποτιμάμε και το φάσμα του αντικομμουνισμού, τις σχετικά πρόσφατες φρικαλέες εμπειρίες του εμφυλίου πολέμου, την απαξίωση του κοινοβουλευτισμού μετά την Αποστασία και το γενικότερο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου και της ανασφάλειας που αυτός προκαλούσε.

Μάλιστα στα αγροτικά στρώματα η χούντα έχαιρε και συμπάθειας, διότι χάρισε τα χρέη στους αγρότες. Στις 30/3/1968, με ομιλία του στην Θεσσαλονίκη, ο δικτάτορας Παπαδόπουλος ανακοίνωσε την διαγραφή των χρεών των αγροτών σε τράπεζες. Διαγράφηκαν όλα τα χρέη ιδιωτών και συνεταιρισμών από το 1945 μέχρι το 1963. Από το μέτρο επωφελήθηκαν 643.844 οικογένειες και συνολικά διαγράφηκαν χρέη ύψους 7.380.000.000 δραχμών και επιπλέον το καθεστώς έκανε δημόσια έργα (δρόμους, ηλεκτροφωτισμό κλπ.) στην επαρχία.

Στο έργο μου “Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ, εκδόσεις Παπαζήση, 1996, τρίτη έκδοση συμπληρωμένη 2008″, έχω δείξει με στοιχεία ότι τα στελέχη της χούντας είχαν ως επί το πλείστον αγροτική ή λαϊκή προέλευση και ως εκ τούτου άσκησαν φιλοαγροτική και φιλολαϊκή πολιτική, στο μέτρο που τους επέτρεπε το πλαίσιο του μείγματος ελεύθερης οικονομίας-έντονης κρατικής παρέμβασης-ανάπτυξης, που κληρονόμησαν από τις κοινοβουλευτικές κυβερνήσεις και το οποίο συνέχισαν με στοιχεία αναδιανομής του εισοδήματος προς τα κατώτερα στρώματα.

Αντίσταση και Πολυτεχνείο

Τα δύο μεγάλα εγχειρήματα ανατροπής της χούντας δεν προήλθαν από την Αριστερά. Το αντικίνημα του βασιλιά τον Δεκέμβριο του 1973 στελεχώθηκε από αυλικούς και βασιλόφρονες αξιωματικούς, το δε κίνημα του Ναυτικού από ένα μείγμα βασιλικών και δημοκρατικών κεντρώων αξιωματικών. Αυτά υπήρξαν οι μείζονες προσπάθειες ανατροπής της χούντας.

Υπήρξαν και ατομικές ή ολιγομελείς ηρωϊκές προσπάθειες, όπως η απόπειρα τυραννοκτονίας από τον Αλέκο Παναγούλη το 1968, αλλά και αυτές χωρίς αποτέλεσμα. Το καθεστώς δεν αντιμετώπισε λοιπόν οργανωμένη αντίσταση από κάποιο λαϊκό κίνημα ή μαζική εξέγερση από την βάση. Το Πολυτεχνείο (Νοέμβριος 1973) προκάλεσε τις πρώτες μέρες μαζική προσέλευση κυρίως νέων, αλλά μετά την εκτράχυνση της κατάστασης οι εγκλωβισμένοι φοιτητές έμειναν μόνοι και αβοήθητοι. Η κοινωνία ήταν απούσα.

Η εισβολή των τεθωρακισμένων και η δολοφονία αθώων ανθρώπων, φοιτητών, μαθητών και περαστικών προκάλεσε κατακραυγή, αλλά η οποία δεν εκφράσθηκε σε κάποια συλλογική στάση, πχ. γενική απεργία ή μαζική διαδήλωση. Τελικώς την τραγωδία “εισέπραξε” η μερίδα της χούντας που διαφωνούσε με την προοπτική ελεγχόμενης πολιτικοποίησης που προωθούσε ο Παπαδόπουλος, με αποτέλεσμα την ανατροπή του τελευταίου και την εγκαθίδρυση παραλλαγής του δικτατορικού καθεστώτος με αρχηγό τον Ιωαννίδη.

Η προδοσία της Κύπρου

Η κυριαρχία της χούντας Ιωαννίδη δεν συνάντησε κάποιο οργανωμένο κύμα αμφισβήτησης. Δεν είχε καμία συμπάθεια, λόγω της σκληρότητάς της, η κοινωνία τήρησε όμως μία ψυχρή αλλά αδρανή στάση. Τον Ιούνιο του 1974, στην Επίδαυρο, ανέβηκε ο Προμηθέας Δεσμώτης με τον Μάνο Κατράκη και την Άννα Συνοδινού (και οι δύο δηλωμένοι αντιχουντικοί). Λίγο πριν από την έναρξη της παράστασης, εμφανίστηκε συνοδευόμενος από έναν (!) χωροφύλακα ο τελευταίος πρωθυπουργός της Δικτατορίας, ο Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος. Το εξ ορισμού μορφωμένο και φιλοθεάμον αστικό κοινό σηκώθηκε εν σώματι και χειροκρότησε τον Ανδρουτσόπουλο (ο γράφων υπήρξε αυτόπτης μάρτυς).

Η μαζική απαξίωση και κατακραυγή εναντίον της Κύπρου επήλθε όταν το καθεστώς Ιωαννίδη εγκατέλειψε την Κύπρο, όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στο νησί τον Ιούλιο του 1974. Η στάση της χούντας Ιωαννίδη συνιστά ασφαλώς πράξη εθνικής προδοσίας. Αλλά και πάλι δεν ανέτρεψε η κοινωνία το προδοτικό πλέον καθεστώς. Όταν η ίδια η χούντα παρέδωσε την εξουσία στους πολιτικούς που είχε ανατρέψει το 1967, τότε και μόνον τότε ο ελληνικός λαός ξεχύθηκε λυτρωμένος στους δρόμους για πρώτη φορά μετά το 1967 για να υποδεχθεί ως μεσσία τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Συνιστά κακόγουστο αστείο και προσβάλλει την αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού το γεγονός ότι μετά την πτώση της δικτατορίας εμφανίστηκαν άτομα που έκαναν χρυσές δουλειές με την χούντα ως αντιστασιακοί, αριστεροί και έκαναν καριέρα στα αριστερά κόμματα της μεταπολίτευσης.

---

*Από τις εκδόσεις Καπόν κυκλοφορεί το βιβλίο του “Παναγιώτης Κανελλόπουλος: ο πολιτικός, ο διανοούμενος και η εποχή του”.