Η δουλεία, ως ρατσισμός πλέον, στοιχειώνει ακόμα τους Αμερικανούς…

“Homo sum, humani nihil a me alienum puto” (Είμαι άνθρωπος. Δε θεωρώ σε μένα ξένο τίποτα το ανθρώπινο) Τερέντιος

Ο Νέος Κόσμος που μόλις το 1492 έγινε γνωστή η ύπαρξή του στους Ευρωπαίους, Ασιάτες και Αφρικανούς, σήμερα βρίσκεται σε μια οντολογική κρίση, η οποία έχεις τις ρίζες της στη δουλεία και η οποία κρίση ήδη επηρεάζει βαθιά όλους εμάς τους υπόλοιπους που ανήκουμε στον ιστορικά Παλαιό Κόσμο: Την Ασία, Ευρώπη και Αφρική όπου σχεδόν όλοι είχαν γνωρίσει ο ένας τον άλλο επί χιλιετηρίδες και ήξεραν ή υποπτεύονταν την ύπαρξή τους. Η μακρινή Κίνα όπως και η ενδότερη Αφρική ήταν περίπου άγνωστες, αλλά οι προσπάθειες να γίνουν γνωστές δεν είχε σταματήσει ποτέ.

Από το 1492, με τις τέσσερις γαλέρες του Κολόμβου, άρχισε ένα ad hoc πείραμα με κίνητρο τον πλουτισμό όπου οι Ισπανοί και Πορτογάλοι εξερευνητές, τυχοδιώκτες και εγκληματίες οι περισσότεροι, βρέθηκαν μπροστά σε έναν άγνωστο και τεχνολογικά πρωτόγονο κόσμο. Αυτόν τον κόσμο με εργαλείο την τεχνολογία τους κατάφεραν να κατακτήσουν και να αποικήσουν.  Σήμερα, πέντε αιώνες αργότερα, με αλλεπάλληλες, αδικαιολόγητες δολοφονίες μαύρων πολιτών, τα τεκταινόμενα στην αμερικανική ήπειρο υποδηλώνουν πως η εξέλιξη αυτής της κατάκτησης βρίσκεται σε μια επικίνδυνη εσωτερική περιδίνηση.

Οι διαδηλώσεις εναντίον των δολοφονιών είναι ειρηνικές αλλά και βίαιες. Κάποιοι οργανωτές καταστρέφουν τα αγάλματα ηγετών της Συνομοσπονδίας του Νότου, στρέφοντας τη μήνι τους κατά της δουλείας των μαύρων στις Νότιες Πολιτείες και άλλοι καταστρέφουν αγάλματα του ίδιου του Κολόμβου, εκτοξεύοντας κάθε είδους κατηγορίες κατά των λευκών εκείνων εποίκων που ξεκίνησαν την κατάκτηση και μεταμόρφωση εκείνου του κόσμου.

Ένα δεύτερο φαινόμενο είναι η επί χρόνια κίνηση της μετανάστευσης από τη Λατινική Αμερική εκατομμυρίων ανθρώπων στις ΗΠΑ. Και τα δύο αυτά κοινωνικά φαινόμενα αποτελούν μια τεκτονική αλλαγή στα θεμέλια της μέχρι τώρα κοινωνικής-πολιτικής φαντασιακής συγκρότησης του Δυτικού Κόσμου και στη οντολογική ασφάλεια του λευκού αποίκου.

Φύση και Νόμος

Η ανθρώπινη νόηση έχει δημιουργήσει ένα μοναδικό φαινόμενο σε σχέση με την τάξη στην άλογη φύση. Το είδος “άνθρωπος”, δεν ασχολείται μόνον με την βιολογική του επιβίωση όπως όλα τα άλλα, αλλά με την κοινωνική του διάρθρωση, τις σχέσεις μεταξύ ομάδων, μεταξύ πίστεων, τρόπων ζωής και αξιών. Ως είδος έχουμε προγραμματιστεί να είμαστε κοινωνικά όντα, να συνεργαζόμαστε με άλλους για να επιτυγχάνουμε πολυσύνθετα έργα. Αρχικά με την στενή μας οικογένεια, στη συνέχεια με την ομάδα και με τη φυλή. Αργότερα, μέσω συγκρούσεων και ανταλλαγών με άλλες φυλές και άλλες πόλεις και τέλος μεταξύ κρατών.

Η ομοιότητα αποτελεί ένα βασικό κριτήριο συνεργασίας και συμβίωσης. «Τα όμοια προσελκύονται από τα όμοια» είναι μια αρχή του Εμπεδοκλή. Ο άνθρωπος παρέμενε μέχρι το 15ο αιώνα οργανωμένος με βάση την ομοιότητα των εξωτερικών χαρακτηριστικών του, αλλά και της καταγωγής και των αξιών του. Αυτό δεν σημαίνει πως αυτοκρατορίες δεν ήταν συγκροτημένες και από ανόμοιες ομάδες, είτε φυλετικά, είτε πολιτιστικά ή πως ομάδες και φυλές δεν μετακινούντο, κυρίως με αντικείμενο την επιβίωση, την αρπαγή, και την κατάκτηση σε διάφορα σημεία του πλανήτη.

Οι φυσικές διαφορές μεταξύ ανθρώπων μπορούν να ξεπεραστούν μέσω της νόησης, της γλωσσικής επικοινωνίας και τελικά με τη θέσπιση νόμων για τη συμβίωση στην πόλη, ή το κράτος. Στη φύση, όμως, οι διαφορές έχουν οριστεί από αυτήν και όχι από εμάς. Ο φαινότυπός μας είναι αποτέλεσμα της γεωγραφικής μας προέλευσης μέσα από εξέλιξη εκατομμυρίων ετών.

Εμείς, όμως, μέσα σε λίγους αιώνες ανατρέψαμε αυτή την ομαδοποίηση και με το πείραμα του Νέου Κόσμου μεταφέραμε τους Αφρικανούς με τη βία στη Νέα Ήπειρο. Ολόκληρη αυτή η γη, μετά την εξόντωση των γηγενών κατοίκων της, κυρίως από μεταδοτικές ασθένειες, κατοικήθηκε από αποίκους, λευκούς Ευρωπαίους, Αφρικανούς εν δουλεία και αργότερα με μετανάστες Ασιάτες.

Η πρωταρχική βία στο Νέο Κόσμο

Αυτή η βίαιη μετακίνηση πληθυσμών σε μια ήπειρο, η οποία ήταν ένα παρθένο έδαφος για εκμετάλλευση και πλουτισμό, σχημάτισε τεράστιους θύλακες βίας, ανομίας, εγκλήματος και διαφθοράς. Στην πραγματικότητα, η γένεση αυτού του Νέου Κόσμου είχε ως εμβρυουλκό τη βία. Αυτή η πρωταρχική βία αναπαράγει μέχρι σήμερα μια δυσλειτουργική και επιθετική κοινωνία, δίχως εσωτερικό modus vivendi πλην της κρατικής οργάνωσης.

Πέραν όμως της βίας, η εκμετάλλευση της ηπείρου δημιούργησε και δημιουργήθηκε από ένα φυλετικό ρατσισμό, ο οποίος ήταν προϊόν της αντίληψης πως όσοι ήσαν σαμανιστές και όχι λευκοί χριστιανοί ήταν κάτι υποδεέστερο του “πολιτισμένου” λευκού ανθρώπου. Οι μαύροι δούλοι ήσαν κατάλληλα εργαλεία για οικονομική ανάπτυξη, αλλά η δουλεία σε κοινωνίες χριστιανών και μάλιστα Προτεσταντών δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί παρά μόνον ως αντίληψη ότι ο μαύρος ήταν κατώτερος από τον λευκό.

Ο διαχωρισμός των φυλών που υπήρχε ως φυσική κατάσταση έπρεπε να δικαιολογηθεί ιδεολογικά και από εκεί αρχίζει ένα δράμα στην παγκόσμια ιστορία, το οποίο συνεχίζει να δείχνει τις τεράστιες πληγές που άνοιξε εκείνη η κατάκτηση, όπως και στη συνέχεια η αποικιοκρατική εξάπλωση των Ευρωπαίων σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Τώρα φαίνεται εντός των αμερικανικών τειχών η ηθική, πολιτιστική και κοινωνική πληγή που άνοιξε η τεράστια διαφορά μεταξύ της συγκυριακής ισχύος του λευκού ανθρώπου και των υπολοίπων.

Δουλεία και ρατσισμός

Η δουλεία απετέλεσε ένα διαδεδομένο θεσμό από την αρχή των πολιτισμών έως το μέσον του 19ου αιώνα. Η δουλεία, όμως, στον αρχαίο κόσμο δεν ήταν ρατσιστική. Δούλος ήταν και ο λευκός και ο μαύρος και ο μελαψός και ο κίτρινος. Κοινή η μοίρα όλων των φυλών. Η δουλεία συνδεόταν με την κατάσταση, όχι με τη φυλή. Ακόμα και ο στρατός των δούλων του Σπάρτακου είχε δούλους.

Ο χριστιανισμός αλλάζει την αντίληψη για την ανθρώπινη υπόσταση, θέτει το ερώτημα της δουλείας, αλλά δεν την καταργεί. Το Ισλάμ δέχεται κάθε φυλή ως μέρος της κοινότητας με ίσα δικαιώματα, αλλά στην πραγματικότητα διατηρεί τη δουλεία για όσους δεν είναι μουσουλμάνοι έως τον 19ο αιώνα, αλλά και για τους μαύρους έως τον 20ο (σύμφωνα με τον ΟΗΕ). Το Ισλαμικό Κράτος επανέφερε επισήμως τη δουλεία για τους Γεζίντις και μη μουσουλμάνους.

Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, σύμφωνα με νεότερες μελέτες, από τον 15ο αιώνα είχαν εισαχθεί ένα εκατομμύριο μαύροι δούλοι πέραν των λευκών δούλων από Ευρώπη και Ασία. Οι διακομιστές των μαύρων ήσαν ως επί το πλείστον Άραβες. Οι κυνηγοί τους ήταν οι ίδιοι γηγενείς Αφρικανοί κάτω από τις διαταγές των φυλάρχων τους. Το έγκλημα της δουλείας κατά της μαύρης φυλής διεπράχθη από πολλούς. Οι τελικοί αποδέκτες και χρήστες της μαύρης εργασίας ήταν επίσης πολλοί παγκοσμίως, αλλά σε μαζική κλίμακα ήταν οι λευκοί της αμερικανικής ηπείρου.

Λευκοί δούλοι των Άγγλων!

Η δουλεία στην Ευρώπη καταργήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα. Στην Πορτογαλία το 1754, στην Αγγλία το 1835, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1857 μετά από την πίεση των ευρωπαϊκών δυνάμεων, στις ΗΠΑ το 1865. Οι πρώτοι μαύροι δούλοι φτάνουν στο Νέο Κόσμο από τη σημερινή Αγκόλα το 1619 με αγγλικά δουλεμπορικά. Στη Νότιο Αμερική το δουλεμπόριο, όμως, ήταν πολλαπλάσιο σε αριθμούς σκλάβων από την Αφρική από ό,τι στη Βόρειο Αμερική. Υπολογίζεται πως από το σύνολο των Αφρικανών (12-15 εκατομμύρια) που μεταφέρθηκαν στο Νέο Κόσμο μόνο το 10% κατέληξε στις φυτείες της Βόρειας Αμερικής, το 90% πήγε στην Καραϊβική και στη Νότια Αμερική.

Κάτι που είναι ιστορικά σημαντικό αλλά λησμονημένο και δεν αναφέρεται για ευνόητους λόγους είναι πως στις αγγλικές αποικίες είχαν μεταφερθεί αρχικά περίπου 300.000 λευκοί δούλοι, οι οποίοι είχαν σταλεί από την Αγγλία, την Ιρλανδία και τη Σκωτία. Ήταν παιδιά των δρόμων, φυλακισμένοι και πόρνες. Πολλοί απ’ αυτούς στάλθηκαν ως δούλοι για ορισμένο χρονικό διάστημα με μία δεσμευτική σύμβαση 10-15 ετών, αλλά ελάχιστοι επέζησαν από τους Ινδιάνους, τις ασθένειες και τη σκληρή εργασία.

Η δουλεία έχει μια πολύπλοκη και απάνθρωπη ιστορία, την οποίαν πολλοί θέλουν να ξεχνούν και να κατηγορούν άλλους για την ύπαρξή της. Το μεγαλύτερο δουλεμπόριο και αρπαγή ανθρώπων για δουλεία παγκοσμίως ανήκει στο Ισλάμ. Το Ισλάμ χρησιμοποίησε λευκούς, Ευρωπαίους, μαύρους και Ασιάτες, Ινδούς κυρίως, ως δούλους από τον 7ο αιώνα έως και τον 20ο.

Ο Κινέζος ναύαρχος Ζενγκ Χε σκλάβος και αρχιευνούχος στην αυλή του Αυτοκράτορα της Δυναστείας των Μινγκ, Γιόνγλε, έκανε επτά εξερευνητικά ταξίδια με έναν τεράστιο στόλο (317 πλοία) από την Κίνα προς τη Δύση (1404-31), φτάνοντας μέχρι τη Σομαλία. Αν ο Αυτοκράτορας είχε διατάξει το στόλο να πλεύσει ανατολικά, ο Νέος Κόσμος θα ήταν αν όχι ολοκληρωτικά αλλά σε μεγάλο μέρος κινεζικός. Οι Ευρωπαίοι έψαχναν τους θησαυρούς της Ανατολής από τα Δυτικά μια και οι Άραβες κατείχαν τις οδούς των μπαχαρικών. Οι Κινέζοι ήξεραν που ακριβώς βρίσκονταν, δυτικά της Κίνας και εκεί πήγαν. Γι’ αυτούς η δική τους Ανατολή ήταν άγνωστη.