Η εκτέλεση Σουλεϊμανί και η “σύγκρουση των πολιτισμών”

Η νέα χρόνια μπήκε αν μη τι άλλο δυναμικά. Η καθιερωμένη ευχή για ένα χαρούμενο νέο έτος και επί γης ειρήνη απεδείχθη άτοπη από τις πρώτες κιόλας μέρες του 2020. Πως να μην είναι άτοπη όταν λαμβάνει χώρα η εκτέλεση ενός ανώτατου κρατικού αξιωματούχου. Μια εκτέλεση η οποία μάλιστα συνοδεύτηκε από συνταρακτικές δηλώσεις. «Έχουμε στοχοποιήσει 52 ιρανικές εγκαταστάσεις και ορισμένοι από τους στόχους αυτούς είναι πολύ υψηλού επιπέδου και σημαντικοί για το Ιράν και τον ιρανικό πολιτισμό», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Ντόναλντ Τραμπ.

Το άμεσο ερώτημα που προκύπτει δεν είναι άλλο, από το εξής: Γιατί τώρα και γιατί με αυτόν τον τρόπο; Σύμφωνα με την πιο δημοφιλή θεωρία ο Τραμπ επέλεξε το δρόμο της κατακόρυφης κλιμάκωσης με σκοπό να αποπροσανατολίσει την εγχώρια και διεθνή κοινή γνώμη από το σκάνδαλο της παραπομπής του, συσπειρώνοντας το αμερικανικό έθνος, αλλά και το δυτικό κόσμο, απέναντι σε έναν κοινό εχθρό.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, συνεχίζει να ρίχνει λάδι στη φωτιά, προκαλώντας τους Ιρανούς να απαντήσουν με τoν ίδιο τρόπο, εννοώντας προφανώς να δολοφονήσουν, αν μπορούν, κάποιο ανώτατο Αμερικανό αξιωματούχο. Ωστόσο, φαντάζει αρκετά οξύμωρο το γεγονός πως πριν λίγους μήνες, ήταν ο ίδιος που επιδείκνυε πρωτοφανή ανοχή σε σειρά εχθρικών ενεργειών της Τεχεράνης, με πλέον χαρακτηριστικές την επίθεση στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας και την κατάρριψη του αμερικανικού drone.

Απ’ την άλλη, η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν βρίσκεται σε κατάσταση σοκ, χωρίς να μπορεί να το κρύψει. Οι λυγμοί του εκπροσώπου τύπου των Φρουρών της Επανάστασης το επιβεβαιώνουν γλαφυρά. Ο αρχαίος λαός των Περσών βρίσκεται αντιμέτωπος με το δίλημμά της 10ετίας. Οι ΗΠΑ πλέον δαγκώνουν, κι απ’ ότι φαίνεται επιζητούν νομιμοποίηση για ένα ακόμα πιο ισχυρό και αποφασιστικό πλήγμα.

Ολοκληρωτικός πόλεμος

Επίσης, η επιρροή του Ιράν στη Μέση Ανατολή, αν και ισχυρή, τον τελευταίο καιρό αντιμετώπιζε σοβαρούς τριγμούς. Ως εκ τούτου, μια “κόλαση” στο Ιράκ ή και στο Λίβανο σαν αποτέλεσμα της σύγκρουσης του Ιράν με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, δεν θα ήταν εποικοδομητική για τα ιρανικά συμφέροντα. Αναμφίβολα, όμως, η δολοφονία, του “Χατζ Κασσίμ” (“προσκυνητή Κασίμ” όπως ήταν γνωστός στο Ιράν) δεν μπορεί να μείνει αναπάντητη.

Στο παραπάνω στοχεύουν και οι εχθροί του Ιράν. Μια σπασμωδική και φορτισμένη κίνηση αντιποίνων, που θα τους έδινε την αφορμή που ψάχνουν ώστε να δώσουν το σύνθημα για το πρώτο επεισόδιο της «σύγκρουσης των πολιτισμών». Ας μην γελιόμαστε η ρητορική και οι πρακτικές τους συνηγορούν, προς το παρόν, στο παραπάνω συμπέρασμα. Η επιχειρηματολογία του Τραμπ, εχει πλέον ξεφύγει από την αναγκαιότητα καθεστωτικής αλλαγής στην Τεχεράνη. Ο Αμερικανός πρόεδρος δείχνει να επιθυμεί μια καθολική αντιπαράθεση σε κάθε επίπεδο, αυτό που ο Έρικ Λούντεντορφ περιέγραψε το 1935 σαν “ολοκληρωτικό πόλεμο”.

Πως αλλιώς μπορεί να ερμηνευτεί το γεγονός, ότι εκτοξεύονται ευθείες απειλές για προσβολή πολιτισμικών μνημείων; Έστω κι αν οι εν λόγω δηλώσεις αποσκοπούν κυρίως σε εκφοβισμό. Επιπλέον, δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει με βεβαιότητα, εάν οι πράξεις και τα λόγια του Αμερικανού προέδρου αποτελούν προϊόν ιδίας κρίσης ή του επιβάλλονται από μηχανισμούς του αμερικανικού βαθέως κράτους. Με κάθε επιφύλαξη, όπως δείχνουν να εξελίσσονται τα γεγονότα, ίσως να βρισκόμαστε ενώπιον μιας καθοριστικής στροφής στην παγκόσμια ιστορία.

Σύγκρουση πολιτισμών

Ας μην ξεχνάμε πως ακόμα και η αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003, έγινε υπό το πρόσταγμα της καθεστωτικής αλλαγής που θα απάλλασσε τον ιρακινό λαό από έναν καταπιεστικό δικτάτορα, φέρνοντας τη δημοκρατία. Επίσης, ο Σαντάμ Χουσείν συνελήφθη, δικάστηκε και μετά εκτελέστηκε σε πλήρη αντίθεση με τον Σουλεϊμανί, ο οποίος πρακτικά εκτελέστηκε σαν κοινός τρομοκράτης. Τραγική ειρωνεία, καθότι επρόκειτο για τον πρωτεργάτη της συντριβής του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ, της πλέον ειδεχθούς τρομοκρατικής οργάνωσης της εποχής μας.

Η ιστορία και η γεωγραφία πάντοτε έπαιζαν ένα περίεργο παιχνίδι στους Πέρσες. Καθοριστικά γεγονότα που χαρακτήρισαν τη μετάβαση σε μια νέα διεθνή τάξη πράγματων ενέπλεκαν με τον ένα η τον άλλο τρόπο τις εκάστοτε ιρανικές αυτοκρατορίες. Από τις κατακτήσεις του Μεγαλεξάνδρου και την εξάπλωση του Ισλάμ, μέχρι τις πρώτες εθνικοποιήσεις πετρελαϊκών πόρων τη δεκαετία του ‘50 και την ισλαμική επανάσταση του 1979, ό,τι συνέβαινε στην Περσία έδινε το σύνθημα για τεκτονικές περιφερειακές και παγκόσμιες αλλαγές.

Η αντίδραση, λοιπόν, των Ιρανών στην αναπάντεχη ενέργεια “κρατικής τρομοκρατίας” των ΗΠΑ, θα καθορίσει σε σημαντικό βαθμό, εάν ο κόσμος μας θα διολισθήσει σε μια ολοκληρωτική “σύγκρουση πολιτισμών”, που δύναται να σημάνει τις απαρχές του τέλους της παγκόσμιας φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων.