Η ήττα των Εργατικών – Ο Κόρμπιν δεν έκανε ό,τι είχε κάνει ο Άττλη

Το εθνικό και ως αυτόνομο ζήτημα και ως διάθλαση του κοινωνικού ζητήματος οξύνθηκε και έχει γίνει από το 2016, με τη μορφή του Brexit, η βασική διαιρετική τομή στη σημερινή Βρετανία. Ούτως εχόντων των πραγμάτων, η γραμμή των Εργατικών του Κόρμπιν έπρεπε να είναι η αντίστοιχη των Εργατικών του Άττλη την περίοδο 1938-1945.

Τότε, ο Άττλη είχε επιλέξει Εθνική Ενότητα με κοινωνικό περιεχόμενο. Δηλαδή, κριτική στον Τσάμπερλαιν για συμβιβαστική γραμμή έναντι των ναζί, απέναντι στη γραμμή του πασιφισμού που ήταν μειοψηφική στο εσωτερικό των Εργατικών. Επίσης, υποστήριξη του Τσώρτσιλ και συμμετοχή στην κυβέρνηση, νίκη το 1945 και εφαρμογή των κοινωνικών-οικονομικών προγραμμάτων δύο φιλελευθέρων, του Κέυνς και κυρίως του Μπέβεριτζ.

Πολλές δεκαετίες μετά, για να μείνει ενωμένο με τη μπλερική δεξιά τάση, το Εργατικό Κόμμα καιροσκοπεί ως προς το κεντρικό ζήτημα της συγκυρίας, με αποτέλεσμα οι πολίτες να αντιλαμβάνονται την πολιτική ως ακύρωση του Brexit, το οποίο μεγάλα τμήματα της παραδοσιακής εργατικής βάσης υποστηρίζουν. Αυτό είναι το νόημα της πρότασης για δεύτερο δημοψήφισμα.

Έτσι, όμως, ο Κόρμπιν χάρισε το εθνικό (μαζί με μεγάλο μέρος της εκλογικής βάσης) στη συντηρητική Δεξιά. Το «πιο ριζοσπαστικό πρόγραμμα του Εργατικού Κόμματος» (από τη δεκαετία του 1980) προσλαμβάνεται από εκείνους στους οποίους απευθύνεται ως απάτη ή ουτοπία ανεφάρμοστη εντός ΕΕ. Δεν το προσλαμβάνουν ως ριζοσπαστικό αριστερό πρόγραμμα που έχει πραγματική βάση.

Οι “από κάτω” χρησιμοποιούν σαν εργαλείο τους λαϊκιστές

Η κυρίαρχη θεώρηση των “από κάτω” είναι ότι εντός εθνικού πλαισίου (εντός Βρετανίας) έχουν καλύτερο συσχετισμό δυνάμεων να διαπραγματευθούν τις συνθήκες παραγωγής και τους όρους διανομής του παραγόμενου προϊόντος, παρά στο υπερεθνικό επίπεδο της ΕΕ. Αυτό τους δίδαξε η εμπειρία τους τα τελευταία 30 χρόνια.

Έχει βάση η θέση του Γκιλλουί, στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του “No society – Το τέλος της μεσαίας τάξης της Δύσης” (Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2019) όταν αναφέρει ότι δεν είναι οι λαϊκιστές που παρασύρουν τις μάζες, αλλά οι ίδιοι οι “από κάτω” (η περιφερειακή-περιθωριοποιημένη κοινωνία) που ορθολογικά επιλέγουν τους “λαϊκιστές” και τους χρησιμοποιούν σαν πολιτικό εργαλείο.

Μένει να αποδειχθεί αν η προσδοκία των “από κάτω” θα επαληθευτεί ή όχι. Πάντως και με το Brexit οι κυριαρχούμενες κοινωνικές τάξεις (η “περιφερειακή Αγγλία” κατά την ορολογία του Γκιλλουί) θα δώσουν την πολιτική-συνδικαλιστική μάχη υπό δυσμενείς πολιτικά όρους. Κι αυτό, επειδή το Εργατικό Κόμμα με τη θέση του στο βασικό ζήτημα της συγκυρίας, ουσιαστικά παραιτήθηκε από το να καθοδηγήσει το Brexit και να του δώσει κοινωνικό περιεχόμενο.

Με άλλα λόγια, το Εργατικό Κόμμα δεν συνέδεσε το ριζοσπαστικό του πρόγραμμα για το κοινωνικό κράτος και τα εργασιακά με το Brexit. Παραιτήθηκε από τον αγώνα να γίνει ηγεσία του έθνους. Έκανε το αντίθετο απ’ αυτό που έκανε το Εργατικό Κόμμα την περίοδο 1938-1945. Κι αυτό έχει συνέπειες και άμεσες (εκλογική ήττα) και μακροπρόθεσμες. Είναι ένα παράδειγμα για το ζήτημα της σχέσης εθνικού-κοινωνικού στον πολιτικό αγώνα και για την Ελλάδα.