Η κατασκευή εχθρών – O πατριωτισμός στο απόσπασμα

Ακόμα θυμάμαι τον Καπετάν Κόρακα να δακρύζει, όταν του ανήγγειλα ότι ο πατέρας μου, έφεδρος αξιωματικός συμπολεμιστής στην Αλβανία και στην συνέχεια αντίπαλοι στον εμφύλιο, πέθανε. Μου είχαν μιλήσει γι’ αυτόν οι γονείς μου, οι οποίοι είχαν χάσει τα ίχνη του. Μέχρι που έμαθαν ότι είναι δικηγόρος. Έτσι, όταν πρωτοσυναντηθήκαμε και του έδωσα το στίγμα μου, μ’ αγκάλιασε και με φίλησε.

Ο Καπετάν Κόρακας, όπως και τόσοι άλλοι αγνοί αγωνιστές πατριώτες, ήταν στο ΕΑΜ. Πρώτα πίστευαν, στη πατρίδα και την απολύτρωσή της από τον γερμανικό ζυγό. Δεν έθεταν τον πατριωτισμό τους υπό διαπραγμάτευση, υπό όρους και επιφυλάξεις. Με τις ελληνικές σημαίες πανηγύριζε ο λαός την απελευθέρωση. Ο καθένας την έβλεπε ως απαρχή μιας νέας εποχής, με τα δικά του κριτήρια, τον δικό του ιδεολογικό προσανατολισμό, τις γνωστές εμμονές και ψευδαισθήσεις.

Η Ιστορία ακόμη γράφεται και η κάθε πλευρά δίνει την δική της ερμηνεία στα γεγονότα του εμφυλίου. Τον χρησιμοποιούν, οι κομματικοί σχηματισμοί, δημαγωγικά για την επιδίωξη ευτελών σκοπών, συντηρώντας το χάσμα ακόμα και σήμερα. Δεν μελετήσαμε ποτέ σε βάθος τον εμφύλιο, προκειμένου να επιδιώξουμε την συναδέλφωση, όπως έγινε στην Ισπανία και Πορτογαλία με πολύ πιο σκληρή δικτατορία. Ούτε και τον Επιτάφιο του Περικλή (ο οποίος είχε αφαιρεθεί επί Γαβρόγλου από την διδακτέα ύλη κατά προκλητικό τρόπο) και τις διδαχές από τις συνέπειες των εμφυλίων πολέμων.

Οι “Εαμοβούλγαροι” και οι “Γερμανοτσολιάδες” γίνονται ακόμη αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης, όταν τα σοβαρά πολιτικά επιχειρήματα έχουν εκλείψει παντελώς σε συζητήσεις και προβληματισμούς. Έτσι ανασύρουν μνήμες και τις βρυκολακιάζουν. Το μίσος είναι το καταλληλότερο μέσον και το πιο ανώδυνο για τους ιδιοτελείς σκοπούς τους, που είναι η συντήρηση ενός χάσματος, δήθεν ιδεολογικού, και στην ουσία αρπαγής της εξουσίας.

Πατριωτισμός και αρνησιπάτριδες

Εν έτι 2020, όπου οι ιδεολογίες έχουν συρρικνωθεί, έχουν ανατραπεί ολικώς και κυριαρχεί η ιδεολογία της κερδοσκοπίας, μόνο η ιδεολογία του κοινωνικού ανθρωπισμού μπορεί να καλύψει το απέραντο κενό. Κι αυτή η ιδεολογία μπορεί να καλλιεργηθεί στην κοινωνία από υπεύθυνους Ταγούς, οι οποίοι έχουν τάξει εαυτούς στην δούλεψη του έθνους, δηλαδή να καταστήσουν τους πολίτες ενεργούς, με αρετές, όπως η φιλοπατρία, η αλληλεγγύη, η γενναιότητα, η ανιδιοτέλεια.

Κι όμως, πολλά χρόνια τώρα, η προπαγάνδα, αλλά και συσσωρευμένα απωθημένα, ωθούν στην βία, δημιουργούν αρνησιπάτριδες, ως ουσιώδες μέρος της ιδεολογικής τους ταυτότητας. Μ’ αυτόν τον τρόπο υψώνουν τείχη και αποκλείουν περαιτέρω συγκλίσεις, απαραίτητες για την ευνομία και την κοινωνική συνοχή. Η κάθε παράταξη οικειοποιείται κάποιες πανανθρώπινες κατακτήσεις, διαστρεβλώνει τα νοήματα και εμφανίζεται υπέρμαχός τους. Έτσι το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα, μονοπωλούνται αποκλειστικά από την “αριστερά”, ο δε πατριωτισμός μονοπωλείται από την “δεξιά παράταξη”.

Κακοποίηση της έννοιας “πατριώτης”

Η μια παράταξη λοιπόν παραχωρεί προνομιακά στην άλλη συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα, προς περαιτέρω χρήση αλλά και κατάχρηση. Το πλέον βλαπτικό και επικίνδυνο είναι η κακοποίηση της έννοιας “πατριώτης” και η ενοχοποίηση του πατριωτισμού. Το ν’ αγαπάς τον τόπο σου, σημαίνει ότι αγαπάς την οικογένειά σου, τον εαυτό σου, τον τόπο που ανδρώθηκες. Κάθε σπιθαμή γης, σού ανήκει, αλλά αυτό πρέπει να το αισθάνεσαι, να το αγαπάς. Διαφορετικά είσαι ένας αριθμός αποκομμένος, απόκληρος.

Δεν σε συνδέει τίποτα με τα σύμβολα και τις παραδοσιακές Αξίες. Δεν υπάρχει ουδέν συνδετικό στοιχείο. Φτερό στον άνεμο. Έρμαιο του κάθε τυχοδιωκτικού στοιχείου. Ακόμη και οι θεωρούμενοι μεγάλοι επαναστάτες, από την εποχή ακόμη της Γαλλικής Επανάστασης, υπέρτατη τιμή τους είχαν τη θυσία προς την πατρίδα. Γι’ αυτήν αγωνίστηκαν και γι’ αυτήν θυσιάστηκαν.

Το πώς διαστρεβλώθηκαν έννοιες, ιδέες μεγαλόπνοες, αρχές απαραβίαστες και ταυτίστηκαν με συγκεκριμένο χώρο, μόνο αρρωστημένα μυαλά μπορούσαν να κατασκευάσουν. Άλλωστε αυτή η χώρα είναι, ίσως, η μοναδική στην οποία χλευάζουν, σκίζουν και ποδοπατούν, με τις ευλογίες ηγετίσκων, κάθε τι που θυμίζει Ελλάδα και συμβολίζει την Δημοκρατία, την ελευθερία, τον πολιτισμό, τις τέχνες τα γράμματα και τον ανθρωπισμό. Η Ελλάδα και ο πατριωτισμός δεν χαρίζονται, ανήκουν εξ ίσου σ’ όλους και η προστασία τους από τους κάπηλους ηγετίσκους του γένους είναι το πρώτιστο καθήκον. Σε μια περίοδο παγκόσμιας ρευστότητας, η ενότητα του λαού πρέπει νάναι η κατεύθυνση κάθε σώφρονος και υγιούς πολίτη.