Η Κυπριακή Δημοκρατία που δεν αγαπήθηκε

Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι το κράτος μας, το όχημά μας, το οποίο συνέβαλε στην επιβίωσή μας από το 1960 (1η Οκτωβρίου) και εντεύθεν. Αρχικά, υπήρχε έντονη καχυποψία για τις συμφωνίες εγκαθίδρυσης και στη συνέχεια το κρατικό μόρφωμα που προέκυψε δεν είχε οπαδούς. Δεν το αγάπησε κανένας, δεν το πίστεψε κανείς. Στην ελληνική πλευρά συνέχισαν την πορεία προς την Ένωση, το ανεκπλήρωτο όραμα γενεών, που αποτελούσε μέρος ενός παγκόσμιου κινήματος για αυτοδιάθεση των λαών.

Την ίδια ώρα, όμως, δεν υπήρξε από ελληνικής πλευράς ένα ολοκληρωμένο σχέδιο είτε προς την κατεύθυνση της εδραίωσης του κράτους είτε για συνέχιση της πορείας προς την Ένωση. Γι’ αυτό και έγιναν τραγικά λάθη. Η λογική να στέκονται σε δύο βάρκες είχε τα προδιαγεγραμμένα αποτελέσματα. Την ίδια ώρα, η ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, με εντολές της Άγκυρας και την ενθάρρυνση των Βρετανών, διαμόρφωνε τις συνθήκες για υπονόμευση του κράτους και τον διαχωρισμό.

Οι Έλληνες της Κύπρου συνειδητοποίησαν μερικώς τη σημασία της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1964, κυρίως μετά που εξασφαλίσθηκε το σωτήριο ψήφισμα 186/64 για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, το οποίο διασφάλιζε τη συνέχεια τού ενός και μοναδικού αναγνωρισμένου κράτους της χώρας. Τη σημασία της Κυπριακής Δημοκρατίας την αισθάνθηκαν το 1974, όταν μόνοι απέναντι σε μια πανίσχυρη στρατιωτικά δύναμη, την Τουρκία, έδιναν μάχη επιβίωσης.

Ευτυχώς, λένε εκ των υστέρων, που έχουμε κράτος διεθνώς αναγνωρισμένο γιατί θα μας εξαφάνιζαν και δεν θα αντιδρούσε κανείς. Για λόγους ιστορίας θα πρέπει να γίνει αναφορά και στον υπονομευτικό ρόλο της ελληνικής χούντας, η οποία, ροκανίζοντας τη θέση του Μακάριου, υπονόμευε την Κυπριακή Δημοκρατία.

Με βάση τα αμερικανικά έγγραφα, η χούντα είχε ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Την ίδια ώρα, προκύπτει επίσης πως η επιβολή της δικτατορίας δεν έγινε επειδή υπήρχε «κομμουνιστικός κίνδυνος», αλλά για να κλείσουν το Κυπριακό. Κι αυτό θα γινόταν με την κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε αυτό το σημείο υπήρχε σύγκλιση απόψεων και συμφερόντων της χούντας με την Άγκυρα.

Η τουρκική υπονόμευση

Στην αντίπερα όχθη, η τουρκική πλευρά εξαρχής επιχειρούσε να υπονομεύσει το κυπριακό κράτος. Από τα πρώτα του βήματα, η Άγκυρα χρησιμοποιώντας τους Τουρκοκύπριους προσπαθούσε να οδηγήσει το κράτος σε αδιέξοδα, ώστε να διευκολυνθεί ο σχεδιασμός της για διαχωρισμό του νησιού.

Από αυτό το παιγνίδι δεν απουσίαζαν οι Βρετανοί, που όπως προκύπτει από στοιχεία και γεγονότα λειτούργησαν υποβοηθητικά προς την κατεύθυνση εφαρμογής των τουρκικών σχεδίων. Οι τουρκικές μεθοδεύσεις σε πολιτικό επίπεδο για υπονόμευση του νεοσύστατου κράτους, ο εξοπλισμός και η εκπαίδευση των Τουρκοκυπρίων στα όπλα εντάσσονταν σε έναν συνολικό σχεδιασμό.

Απόρρητο έγγραφο της ΚΥΠ

Ενδεικτική και η απόρρητη αναφορά της ελληνικής ΚΥΠ (Το απόρρητο Ημερολόγιο της ΚΥΠ για την Κύπρο, Μάνος Ηλιάδης εκδόσεις Σιδέρη). Στο απόρρητο δελτίο πληροφοριών, ημερομηνίας 25/8/1959 – 1/9/1959, καταγράφονται οι τουρκικές δραστηριότητες εκείνης της περιόδου. Σύμφωνα με την αναφορά αυτή, η ομοσπονδία Τουρκικών Σωματείων, αγόρασε το κτήμα αγελαδοτροφίας NEWMAN, στην επαρχία Κυρήνειας, έναντι 15.000 λιρών.

Το σχόλιο της ελληνικής ΚΥΠ για την ενέργεια αυτή ήταν ενδεικτική των τουρκικών προθέσεων: «Η δυνατότης και η σπουδή των Τουρκοκυπρίων να καταβάλουν σημαντικά χρηματικά ποσά διά την εξαγορά ελληνικών και βρετανικών περιουσιών εν Κύπρω, κατά πολύ υπερβαίνοντα την πραγματική αξίαν αυτών, μαρτυρεί αφενός το μεγάλον ενδιαφέρον τους διά την δημιουργία καθαρώς τουρκικών περιοχών εις το γειτνιάζον με την Τουρκία τμήμα του νησιού και αφετέρου την οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας προς αυτούς».

Περαιτέρω, στο ίδιο έγγραφο σημειώνεται πως η Ομοσπονδία Τουρκικών Σωματείων Κύπρου, διά εγγράφου της προς τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, εζήτησε όπως επιτραπεί ο διαχωρισμός του Ερυθρού Σταυρού Κύπρου εις τουρκικό και ελληνικό. Η υπηρεσία εξηγεί ως εξής την τουρκική κίνηση: «Οι Τούρκοι, εν προκειμένω, προέβαλλον λόγους θρησκευτικούς, πλην όμως δεν ευσταθούν ούτοι δεδομένου ότι επί σειρά ετών, μέχρι σήμερον, εις ουδεμίαν διαμαρτυρία προέβησαν επί του θέματος τούτου. Η ενέργεια των αυτή περιλαμβάνεται εντός των πλαισίων της όλης των προσπάθειας διά τον πλήρη διαχωρισμό της κοινότητος των εκ της ελληνικής τοιαύτης».

Παράλληλα, ο Ραούφ Ντενκτάς ίδρυσε ειδικό ταμείο για τη συλλογή χρημάτων προς εξοπλισμό των Τούρκων της νήσου. Σύμφωνα με την αναφορά, καθημερινώς δημιουργούνται και νέα επεισόδια και από τις ενέργειες αυτές αποδεικνύεται ότι οι Τουρκοκύπριοι κατέχουν οπλισμό, αλλά και συνεχίζουν εντατικώς τον εφοδιασμό των με οπλισμό.

Μεταφορά οπλισμού

Δίνεται παράδειγμα η εκφόρτωση τεσσάρων κιβωτίων με πυρομαχικά στην παραλία του χωριού Ξερός, από πλοιάριο προερχόμενο από την Τουρκία με πλοίαρχο τον Τουρκοκύπριο Φαράζ. Στο σχόλιο της ελληνικής ΚΥΠ αναφέρεται ότι σημειώθηκαν πολλές αφίξεις πλοιαρίων και εκφορτώσεις πυρομαχικών σε διάφορες ακτές και ενίοτε υπό το φως του ήλιου.

Οι Βρετανοί δεν εμπόδιζαν την παράνομη εκφόρτωση οπλισμού στο νησί, ενώ Τουρκοκύπριοι που συλλαμβάνονται να οπλοφορούν αφήνονται ελεύθεροι. «Πάντα τα ανωτέρω προϋποθέτουν πιθανή συμμετοχή ή απλώς ανοχή των βρετανικών Αρχών της νήσου έναντι του εξοπλισμού των Τουρκοκυπρίων», αναφέρει η έκθεση, η οποία καταλήγει σημειώνοντας ότι «Τουρκοκύπριοι αστυνομικοί συμμετέχουν των τουρκικών, εν Κύπρω, οργανώσεων κατέχοντες επικαίρους θέσεις και πολλάκις χρησιμοποιούμενοι ως εκπαιδευταί των ομοθρήσκων των εις χρήσιν των όπλων…»

Είναι ξεκάθαρο πως πριν ακόμη συγκροτηθεί το κυπριακό κράτος η Τουρκία ξεκίνησε την εφαρμογή ενός σχεδίου για κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτός ο σχεδιασμός απέτυχε, ωστόσο συνεχίζεται η προσπάθεια εφαρμογής του. Δεν είναι τυχαίο που η Τουρκία θεωρεί την Κυπριακή Δημοκρατία «εκλιπούσα». Το ζητούμενο σήμερα είναι η προστασία και η υπεράσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς μέσω αυτής διασφαλίζεται και το μέλλον της χώρας.

Παράνομη η Συμφωνία Εγγυήσεως

Η συνθήκη εγγυήσεως που επέβαλε η Βρετανία στον Μακάριο είναι παράνομη, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες του Φόρεϊν Όφις, γιατί παραβιάζει το άρθρο 2.4 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ενώ η ισχύς της συμπαρασύρεται και καταπίπτει από το άρθρο 103. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο (ΑΠΕ, 3 Μαρτίου 2017), που επικαλείται την έρευνα του πρώην Βρετανού διπλωμάτη, καθηγητή Μάλινσον, οι απόψεις αυτές καταγράφονται στο έγγραφο NA FCO 27/166/MF/10/41 των Βρετανικών Κρατικών Αρχείων:

«Οι διάφορες συμφωνίες του 1960… απετέλεσαν μια συνολική ρύθμιση, στην πραγματικότητα μια συμφωνία πακέτο. Η εγκατάλειψη της θέσης μας για τη Συνθήκη Εγγύησης θα υπονόμευε επομένως τη θέση μας για το υπόλοιπο της ρύθμισης του 1960. Ιδιαίτερα, μπορεί να ανακαλύψουμε μια μέρα ότι έχει υπονομεύσει τη θέση μας επί της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης. Ακόμα και αν οι τίτλοι μας επί των Κυριάρχων Περιοχών Βάσεων δεν εξαρτώνται από τη Συνθήκη Εγγυήσεων ή τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης, οι ρητές διατάξεις αυτών των συνθηκών σχετικά με τις Κυρίαρχες Περιοχές Βάσεων, που αφορούν στην εξασφάλιση της ανενόχλητης κατοχής μας και χρήσης των Περιοχών, μπορεί να αποβούν ωφέλιμες. Επιπλέον κάθε τι που θέτει τη ρύθμιση του 1960 ως σύνολο σε αμφισβήτηση θα μας εξέθετε σε πίεση αναφορικά με το ηθικό μας (όχι το νομικό) δικαίωμα να διατηρούμε τις Βάσεις. Είτε έχουμε είτε δεν έχουμε άμεσο συμφέρον να διατηρήσουμε τη Συνθήκη Εγγύησης, δεν θα μπορούσαμε ανοιχτά να την εγκαταλείψουμε, χωρίς να αναστατώσουμε σοβαρά την Τουρκία».

Στο ίδιο άρθρο γίνεται αναφορά σε τοποθέτηση του πρώην Βρετανού διπλωμάτη, καθηγητής Μάλινσον, σύμφωνα με τον οποίο, «οι συνθήκες του 1960 δεν σχεδιάστηκαν για να επιτρέψουν στην κεντρική κυπριακή Κυβέρνηση να δράσει ανεξάρτητα, αλλά για να κρατήσουν, όσο ήταν δυνατό περισσότερο, την ΕΣΣΔ έξω από την Ανατολική Μεσόγειο».