Η μάχη του Λασιθίου – Η σύγκρουση δύο αδελφών

Με Προεδρικό Διάταγμα, η Μάχη του Λασιθίου εορτάζεται την τελευταία Κυριακή του Μαΐου κάθε χρόνο, σε ανάμνηση της γιγαντομαχίας που έλαβε χώρα στο Οροπέδιο Λασιθίου τον Μάιο του 1867. Τα έντονα γεγονότα που συνέβησαν στην διάρκεια της μάχης αυτής, είναι όχι μόνο ο έμπρακτος ηρωικός αγώνας των Κρητών, της Ανατολικής Κρήτης στην συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά και ο κόλαφος της πάγιας οθωμανικής πολιτικής εξισλαμισμού των χριστιανών και τουρκοποίησης των πληθυσμών.

Η απάνθρωπη αυτή πολιτική εξισλαμισμού, σε συνδυασμό με τις δολοφονικές πρακτικές εθνοκαθάρσεων και γενοκτονιών, στοιχειώνει μέχρι και σήμερα την νεώτερη Τουρκία και ιδιαίτερα το συνονθύλευμα των λαών που την αποτελούν. Η πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν στις μέρες μας, κεφαλαιοποιεί και χρησιμοποιεί στην επεκτατική εξωτερική της πολιτική, προωθώντας το μοντέλο του Τούρκου πολίτη ως απόγονου της ευρύτερης πολυεθνικής οθωμανικής αυτοκρατορίας. Με το όχημα αυτό επιχειρεί να πείσει για κυριαρχικά της δικαιώματα εκτός των ορίων της σημερινής Τουρκίας.

Η μάχη του Λασιθίου, σκιάστηκε από τη διεθνή λάμψη της ανατίναξης της Μονής του Αρκαδίου, του ολοκαυτώματος που προηγήθηκε κατά έξι μήνες, δηλαδή τον Νοέμβριο του 1966. Τα γεγονότα που συνέβησαν στο Αρκάδι, επηρέασαν την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη και δημιούργησαν κλίμα φιλελληνισμού. Το κύμα αυτό του φιλελληνισμού, κυρίως στην Γαλλία, δημιούργησε πίεση στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τις υποχρέωσε να δραστηριοποιηθούν στην εξεύρεση λύσης στο Κρητικό ζήτημα. Εύλογα λοιπόν το Αρκάδι έγινε σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία της σκλαβωμένης Κρήτης.

Η Κρητική Συμπολιτεία, πριν την ένωση της Κρήτης με την υπόλοιπη ελεύθερη Ελλάδα, σε ένδειξη αναγνώρισης της σημαντικής μάχης του Λασιθίου, μετονόμασε τη διοικητική περιφέρεια από Σητείας σε Λασιθίου. Αρχικά οι Ενετοί έκαναν την διοικητική διαίρεση της Κρήτης σε τέσσερις περιοχές, δίνοντας σε κάθε μία το όνομα της πρωτεύουσάς του. Ήταν οι διοικητικές περιοχές Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου (Χάνδακα) και Σητείας. Σήμερα ο μόνος νομός της Κρήτης που δεν φέρει το όνομα της πρωτεύουσας είναι ο νομός Λασιθίου, για τον λόγο που προαναφέρθηκε.

Αδελφός εναντίον αδελφού

Σχετικά με την οθωμανική πρακτική, η μάχη του Λασιθίου είναι ίσως μοναδική περίπτωση στον κόσμο, διότι μέσα από αυτή συγκρούστηκαν δύο αδέλφια. Το ένα ήταν ο Αντώνιος Φ. Παπαδάκης, μέγας ευεργέτης του Οθώνειου Πανεπιστημίου Αθηνών, που αργότερα μετονομάστηκε σε Καποδιστριακό. Ο άλλος ήταν ο επικεφαλής του αιγυπτιακού στρατού ο Ισμαήλ Φερίκ Πασάς. Ο τίτλος Φερίκ είναι στρατιωτικός βαθμός αντίστοιχος του Μέραρχου. Ο Ισμαήλ ήταν ο Εμμανουήλ Φ. Παπαδάκης που είχε εξισλαμιστεί όταν πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο.

Τα δύο αδέλφια είχαν πουληθεί από τους Τούρκους ως σκλάβοι, αφού πρώτα είχαν θανατωθεί οι γονείς τους κατά την καταστροφή του Οροπεδίου Λασιθίου το 1823. Ο Αντώνιος κατάφερε να δραπετεύσει και από την Κωνσταντινούπολη να βρεθεί στην Οδησσό της Ρωσίας.

Στην μάχη του Οροπεδίου Λασιθίου το 1867, ο μεν Αντώνιος έστελνε χρήματα και όπλα στους επαναστατημένους Κρητικούς στο Οροπέδιο, ο δε Εμμανουήλ που είχε εξισλαμιστεί και μετονομαστεί σε Ισμαήλ, ηγείτο του αιγυπτιακού στρατεύματος στην Κρήτη. Ένα άλλο επίσης αξιοσημείωτο γεγονός ήταν ότι και ο επικεφαλής του τουρκικού στρατού στην Κρήτη ήταν ο Ομέρ πασάς, εξισλαμισμένος Βοσνιο-Κροάτης που το χριστιανικό του όνομα ήταν Μιχαήλ. Ο εξισλαμισμός και η δημιουργία γενιτσάρων ήταν πάγια τακτική της Οθωμανικής απάνθρωπης κουλτούρας που η Τουρκία εκμεταλλεύεται μέχρι και σήμερα.