Η πολιτική ως ανώτατο στάδιο του θεάτρου…

«Οι πολιτικοί εξουσιάζουν μόνο το θέαμα. Εκεί όπου όλα είναι ψεύτικα, τίποτα δεν είναι ψεύτικο». (Gigi Proietti, Ιταλός ηθοποιός).

 

Ο Τζων Κένεθ Γκάλμπρεϊθ σε μια συνέντευξη του το καλοκαίρι του 1986 είχε πει ότι ο Ρήγκαν υπήρξε ο πολιτικός που κυβέρνησε τις ΗΠΑ, ακολουθώντας πάντα ένα σενάριο που του δινόταν εκ των προτέρων και ποτέ την πραγματικότητα. Ήταν κάτι που ήξερε να κάνει από το Χόλυγουντ ως ηθοποιός που ήταν. Έτσι, λοιπόν, δούλευε πάντα με ένα σενάριο στο χέρι, κάτι που γρήγορα έγινε μόδα για τους επόμενους προέδρους των ΗΠΑ και όχι μόνο για εκείνους.

Η πολιτική γρήγορα γλίστρησε στην υποκριτική τέχνη και οι πολιτικές προσωπικότητες έμοιαζαν περισσότερο με τους σταρ παρά με τις πολιτικές προσωπικότητες του παρελθόντος, που διέθεταν στόχους και ιδανικά ως αποτέλεσμα της μορφωτικής και διανοητικής παραγωγής τους. Βέβαια, οι πολιτικοί και πριν από τον Ρήγκαν είχαν μια λατρεία για την υποκριτική, δηλαδή για τους κώδικες και τα ερμηνευτικά σχήματα της ηθοποιίας.

Έτσι, ο Ρίτσαρντ Μέρελμαν ήδη από το 1969 είχε υποστηρίξει ότι το θέατρο και η πολιτική αναμείχθηκαν επιδέξια τόσο ώστε έφθασαν να ταυτιστούν. Ο θεατρικός συγγραφέας Όλιβερ Μάγιερ καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και καλλιτεχνικός διευθυντής των Universal Studios τόνιζε το 2016 ότι η εκπαίδευση του επαγγελματία του θεάτρου αναγκαστικά θα πρέπει να παρωθείται και από διαπαιδαγώγηση πολιτικών δεξιοτήτων. Κι αυτό γιατί η πολιτική σήμερα αποτελεί την πιο τέλεια υποκριτική τέχνη, η οποία με τη σειρά της αποτελεί την πληρέστερη υπολογισμένη σύνδεση μεταξύ δράσης-αντίδραση-απεύθυνσης-επικοινωνίας και έχει ξεπεράσει κατά πολύ τα εκπαιδευτικά θεατρικά προγράμματα.

Ο Σβάρτσεμπεργκ το 1977 στο έργο του “Κράτος Θέαμα” (L’ État spectacle) σημείωνε ότι η πολιτική έχει σαφέστατα δεχθεί την επιρροή του θεάτρου όπως: Τονισμοί φράσεων, στόχοι ρόλων, απόδοση νοήματος, κίνηση, αυτοσχεδιασμοί, κλπ. Τόνισε ότι η πολιτική προϋποθέτει όλη τη “θεατρική γραμματική”, όχι ως μερικότητα, αλλά ως υποστασιακό αντίκρισμα. Και ανέφερε ως παράδειγμα τον Ντε Γκολ και την προσαρμογή της εικόνας του στα μοντέλα της ηθοποιίας.

Το “φαινόμενο Κασσελάκη”

Στην Ελλάδα, τον τελευταίο καιρό όλοι μιλούν για το “φαινόμενο Κασσελάκη”, για το νεοεμφανιζόμενο πολιτικό που ήρθε ξαφνικά με μια εικόνα που παραπέμπει σε ηθοποιό του Χόλυγουντ, σε μοντέλο μόδας, με άλλα λόγια σε κάποιο αντίγραφο της showbiz ή σε celebrities. Με επαγγελματική άνεση αναγνωρίσιμου προσώπου, φιλικός, (οι φίλοι κατανοούνται με το έρεισμα του οικουμενισμού) συστήνεται στους πολίτες με το όνομα του ως Στέφανος (γεια σας είμαι ο Στέφανος), ψύχραιμος απέναντι στις επιθέσεις (με ψυχραιμία αντιμετωπίζει τους επιθετικούς από την κ. Λουκά, έως τους συντρόφους του στο κόμμα) και υπολογιστικός παρακολουθεί τις κινήσεις της εσωκομματικής αντιπολίτευσης και σχεδιάζει μέτρα.

Ο κ. Κασσελάκης κατάφερε να γίνει ένα υπαινιγμός δύναμης, προερχόμενος από τη γοητεία του φαίνεσθαι και λειτουργώντας σαν παυσίπονο στον πανικόβλητο πολίτη, ο οποίος ζει στον επιταχυνόμενο ίλιγγο των συμφορών (πυρκαγιές, πλημμύρες, ακρίβεια, κλπ). Ως πολιτικό πρόσωπο, είναι πλήρως αποστασιοποιημένος από το ξεθωριασμένο όνειρο κάποιων συντρόφων του στο ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι τρέφουν μια αριστερή ελπίδα.

Χωρίς να κάνει ο κ. Κασσελάκης, κάποια αναφορά σε αριστερές ιδέες μάλλον βλέπει –εξάλλου το έχει πει– ένα μέλλον για το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ που θα πηγαίνει πέρα από τους συμπλεγματικούς μικρο-επαναστατισμούς, οι οποίοι στη συνέχεια στρογγυλεύονται τόσο, ώστε από περιορισμοί, που ήταν ως μορφή αντίστασης, να συγχωνεύονται με το απεριόριστο.

Με εμφανή λεκτική ανεπάρκεια, πότε ψελλίζει κλεμμένα στερεότυπα, άλλοτε τραυλίζει σπασμένες σκέψεις και άλλες φορές ακυρολογεί νοήματα, σκηνοθετεί την εγγύηση της εικόνας του με επιμέλεια. Θυμίζει αυτό που λέει η Γερμανίδα συγγραφέας και κριτικός Κρίστα Βόλφ «το μέλλον είναι η εικόνα όχι η λέξη». Χωρίς ιδεολογικό στίγμα, αδιάφορος για τις πολιτικές αντιθέσεις, κάτω από το πνεύμα ενός οικουμενισμού και σχετικισμού, κινείται ως πολιτικός στην υλική λειτουργία μιας κανονιστικά ουδέτερης πολιτικής, η οποία συνδέεται με όλα, με εργαλείο της βέβαια την ανοχή.

Για κάποιους ο κ. Κασσελάκης αποτελεί «ένα τίποτα με μπόλικο καθόλου», μια πολιτική φούσκα που γρήγορα θα σκάσει. Είναι ένας νέο-εμφανιζόμενος πολιτικός προσκολλημένος στο lifestyle της τηλεοπτικής αισχρότητας. Αν και είναι νωρίς να δούμε πως θα εξελιχθεί το φαινόμενο, αυτό που εμφανίζεται ως πρώτο δείγμα δεν είναι υποσχόμενο. Όμως, σίγουρα κάποιοι ονειρεύονται να εφαρμόσουν το μοντέλο της μεταπολιτικής και στην Ελλάδα. Δηλαδή την υπεροχή του μετανεωτερικού πολιτισμού έναντι της πολιτικής και ο κ. Κασσελάκης είναι ο εκφραστής του συγκεκριμένου μοντέλου.