Κρατήσαμε τα έθιμα και χάσαμε τα ήθη

Στις πόλεις, όλοι κατανοούμε ότι ο αποξενωμένος άνθρωπος, αποκομμένος από τον κοινοτικό ιστό, όπου η πίστη λειτουργούσε ως συνεκτικός κρίκος, αδυνατεί να αντισταθεί σε έναν κόσμο που προάγει τον ατομικισμό και την ηθική χαλαρότητα (ανηθικότητα). Όμως, το φαινόμενο παρατηρείται και στην περιφέρεια, όπου η σταδιακή απαξίωση των τοπικών κοινωνιών εντείνει την ερήμωση, όχι μόνο τη δημογραφική, αλλά και την πνευματική. Δυστυχώς, η φράση της φωτογραφίας “Αγαπάτε Αλλήλους”, που κάποτε φώτιζε τις καρδιές των ανθρώπων, αποκτά πλέον τον χαρακτήρα μιας πικρής ειρωνείας, αντικατοπτρίζοντας την απώλεια της ηθικής μας πυξίδας.

Η φράση “Αγαπάτε Αλλήλους”, λίθος της χριστιανικής ηθικής, πλέον ακούγεται ως μια ρομαντική παραφωνία, σε έναν κόσμο που μάλλον έχει ξεχάσει τα αυτονόητα. Ότι ο άνθρωπος, ανεξαρτήτως της θρησκείας του, της καταγωγής του ή των όποιων κοινωνικών του χαρακτηριστικών, εκτός του σαρκίου του, φέρει την ψυχή και το πνεύμα του. Τα αυτονόητα που γνώριζαν οι παππούδες μας, χωρίς να έχουν πάει σχολείο, εμείς σήμερα, ως άχρηστοι κληρονόμοι, υπό τη μέθη του ατομικισμού, τα έχουμε γράψει στα παλιά μας τα παπούτσια. Σαν να μας έχουν παρασύρει από τον δρόμο μας, σειρήνες του σκότους, βαδίζουμε στον δρόμο της αυθάδειας, ως κατάδικοι πριν την εκτέλεσή τους. Και αυτό, διότι, από τη μοίρα μας δεν εξαιρούνται οι πράξεις μας και δυστυχώς, ούτε οι συνέπειές τους.

Οι παραδοσιακές δομές της Ελλάδας, όπως η οικογένεια, η κοινότητα και η εκκλησία, που κάποτε λειτουργούσαν ως ενιαίο πλαίσιο συνοχής, έχουν απαξιωθεί, λόγω της εισβολής ενός καταναλωτικού ατομικισμού, που προωθείται από την πολιτική τάξη και τα ΜΜΕ. Η Ελλάδα της παγκοσμιοποίησης, στην προσπάθειά της να εκσυγχρονιστεί, κατέληξε να χάσει την ψυχή και το πνεύμα της. Ο εκφυλισμός του πολιτικού μας συστήματος, η κλεπτοκρατία του δημόσιου φορέα, οι κομματικές μαφίες, η αύξηση της βίας, όπου νέοι χτυπούν γέροντες, όλα αυτά δεν είναι παρά ο καθρέφτης του σύγχρονου Έλληνα, που επέλεξε τον δρόμο της ιδιοτέλειας, αφήνοντας πίσω του μια κοινωνία κατακερματισμένη.

Η διατήρηση των εθίμων, χωρίς την ουσία της πίστης και της ηθικής, μοιάζει με κέλυφος δίχως περιεχόμενο. Οι λαμπρές παρελάσεις, οι εορτασμοί και οι τελετές, που κάποτε ένωναν τις κοινότητες, σήμερα αποτελούν φανφάρα, που εξυπηρετεί ή την κοινωνική επίδειξη ή την πολιτική σκοπιμότητα. Η επαναφορά της ηθικής μας πυξίδας δεν μπορεί να βασιστεί σε κενές τελετουργίες, αλλά απαιτεί μια συνειδητή επιστροφή στην ουσία των πανανθρώπινων αξιών, που κάποτε έδιναν νόημα στην καθημερινότητα. Μόνο έτσι η φράση “Αγαπάτε Αλλήλους” θα πάψει να είναι ειρωνεία και θα γίνει ξανά οδηγός μιας κοινωνίας με ψυχή και πνεύμα. Ως τότε, η φράση “Αγαπάτε Αλλήλους” ας παραμένει μια υπενθύμιση της χαμένης μας πυξίδας εξαιτίας του μοιραίου μας σφάλματος, να κρατήσουμε τα έθιμα, αλλά να χάσουμε τα ήθη.