Κυπριακό: Η μεγάλη παγίδα

Η ελληνική εξωτερική πολιτική και πρωτίστως το Κυπριακό Ζήτημα εισήλθαν σε μια κρίσιμη φάση που απαιτεί ρηξικέλευθες αποφάσεις. Μετά από μια μακρά διαδρομή γεμάτη χονδροειδή και ανεπίτρεπτα λάθη, η Κυπριακή Δημοκρατία παραμένει το μόνο αναγνωρισμένο κράτος, ενώ η ένταξη στην ΕΕ αναβάθμισε την κρατική της υπόσταση. Για μια σειρά λόγους, εν τούτοις, σήμερα βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: Η Κυπριακή Δημοκρατία ή θα διασωθεί με υιοθέτηση νομικά και πολιτικά καθόλα εφικτές ορθολογιστικές στρατηγικές επιλογές, ή, επειδή εκεί οδηγούν όλες οι προτάσεις που βρίσκονται στο διαπραγματευτικό τραπέζι, θα καταργηθεί και θα δημιουργηθεί ένα κρατίδιο-βασανιστήριο υπό τουρκική επικυριαρχία.

Πέραν της αναγκαίας και μη εξαιρετέας προσπάθειας απόκτησης αποτρεπτικής ισχύος (οικείες δυνάμεις και συμμαχικές συγκλίσεις), ακόμη κρισιμότερο ζήτημα είναι η εγκατάλειψη των εξ αντικειμένου αυτοκτονικών διαπραγματευτικών θέσεων που οδηγούν την Κύπρο σε στρατηγική ομηρία. Επίσης, η αξίωση από το Συμβούλιο Ασφαλείας, με βάση τα ίδια τα ψηφίσματά του, να εκπληρώσει τον ρόλο του, δηλαδή την αποκατάσταση της διεθνούς τάξης.

Για ακόμη ένα λόγο, εάν υιοθετούσαμε μια αξιόπιστη και αποτελεσματική εθνική στρατηγική, μπορούμε να αξιοποιήσουμε την ευνοϊκή ιστορική συγκυρία. Όχι μόνο δεν θα κινδύνευαν με αφανισμό οι εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες, αλλά επιπλέον θα αναβαθμίζονταν στρατηγικά Κύπρος και Ελλάδα, διανοίγοντας έτσι, ευκαιρίας δοθείσης, τη δυνατότητα του τερματισμού της παράνομης κατοχής και εισβολής.

Όπως ισχύει για όλες τις κοινωνίες, το κράτος είναι ο θεσμός συλλογικής ελευθερίας που της προσφέρει δυνατότητα αυτεξούσιων πολιτικοοικονομικών αποφάσεων. Η Κυπριακή Δημοκρατία παραμένει το μόνο αναγνωρισμένο κράτος. Εάν με τις κυοφορούμενες δήθεν λύσεις νομιμοποιηθούν τα παράνομα τετελεσμένα της εισβολής, η νέα συνθήκη θα εγκαθιδρύει μια νέα διεθνή τάξη, στην οποία, διαμέσου των εποίκων, η Τουρκία θα είναι παντοιοτρόπως παρούσα και ουσιαστικά κυρίαρχη.

Ταυτόχρονα θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να επιτύχει η Τουρκία να κυριαρχήσει επί ολοκλήρου της Κύπρου τελεσίδικα και διαπαντός. Αυταπάτες δεν μπορούν να υπάρχουν: Εάν κάτι ιδιαίτερο χαρακτηρίζει το τουρκικό κράτος μετά το 1922 μέχρι σήμερα, είναι ότι ανεξαρτήτως ηγεσίας είναι αρπακτικό και ειδικευμένο στην λεηλασία και στην δημιουργία παράνομων τετελεσμένων. Όποιος εμπιστευτεί αυτό το κράτος, ή ακόμη χειρότερα το παντρευτεί πολιτικά, αυτοκτονεί.

Η θέση που υποστηρίζουμε είναι ότι ο κόμπος των λαθών έφθασε στο χτένι. Αυτό ομολογείται ευρέως στην Κύπρο ακόμη και από τον πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη. Η Ελλάδα ως προς τούτο ολοφάνερα κοιμάται τον ύπνο τον αξύπνητο, στον οποίο την έριξε το πολιτικά και στρατηγικά ανάλγητο δόγμα, το οποίο ουσιαστικά υιοθετούν όλοι μετά το 1974: «η Κύπρος είναι μακριά, η Κύπρος αποφασίζει να αυτοκτονήσει και η Ελλάδα ενώ πεθαίνει θα την χαϊδεύει».

Μια νέα προσέγγιση

Υποστηρίζεται λοιπόν, ότι για μια σειρά λόγους είναι η καταλληλότερη στιγμή μιας νέας προσέγγισης, αφετηρία της οποίας δεν μπορεί παρά να είναι μια ριζική και ριζοσπαστική επανατοποθέτηση των διαπραγματευτικών μας θέσεων στην βάση της διεθνούς και ευρωπαϊκής νομιμότητας. Αυτό μπορούμε να το πούμε και διαφορετικά. Ποτέ κανείς δεν αυτοκτονεί από φόβο μήπως αύριο ή μεθαύριο ή του χρόνου ή σε μερικά χρόνια πιθανώς να αρρωστήσει και πεθάνει. Μπορεί να πέρασαν τέσσερις δεκαετίες μετά την παράνομη εισβολή, αλλά τα παράνομα τετελεσμένα ποτέ δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν εάν εμείς δεν συναινέσουμε.

Η δημιουργία ενός μη βιώσιμου κρατιδίου όχι μόνο θα χειροτερεύσει την παρούσα κατάσταση αλλά αναπόδραστα και ίσως πολύ σύντομα να οδηγήσει σε πλήρη τουρκική επικυριαρχία. Σε κάθε περίπτωση, μετά από πολλές δεκαετίες λαθών είναι επιτακτικό να αποσυρθούν άμεσα όλες οι αδιέξοδες προτάσεις που καταργούν την Κυπριακή Δημοκρατία και που την εντάσσουν στα πεδία της τουρκικής επικυριαρχίας. Είναι επιτακτικό, επίσης, παράλληλα με την ενίσχυση της άμυνας και των συμμαχιών, να προταχθεί αδιαπραγμάτευτα η διεθνής και ευρωπαϊκή νομιμότητα και να αξιωθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας να εκπληρώσει τον ρόλο του στη βάση των αποφάσεων του 1974 και του 1983.

Ακριβώς, ένας από τους λόγους που προκαλεί αναστολές για μια νέα ορθολογιστική διαπραγματευτική στάση είναι οι λανθασμένες θέσεις και απόψεις για το λεγόμενο «διαπραγματευτικό κεκτημένο» που υπερισχύει, δήθεν, της διεθνούς νομιμότητας και του νομικού κεκτημένου της ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κυρίαρχου κράτους.

Έτσι, μερικοί λανθασμένα υποστηρίζουν ότι όταν με το πιστόλι της εισβολής στον κρόταφο η Κυπριακή Δημοκρατία δέχθηκε να συζητά στη βάση κάποιων αδιέξοδων και επί δεκαετίες ατελέσφορων όρων που κάποιοι κατέγραψαν, δημιουργούν, δήθεν, νομικά δεσμευτικό «διαπραγματευτικό κεκτημένο». Πρόκειται για φρικτό και αυτοκτονικό λάθος:

• Η μόνη πηγή νομιμότητας είναι η Κυπριακή Δημοκρατία.
• Για την διατάραξη της διεθνούς τάξης και ασφάλειας ευθύνονται άλλοι.
• Οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας για την διεθνή τάξη αυτό μόνο αποδέχονται. Μάλιστα στο ψήφισμα 353 γίνεται σαφές ότι τυχόν διαπραγματεύσεις «δεν θα επηρεαστούν από τα πλεονεκτήματα που αποκτήθηκαν από τις πολεμικές επιχειρήσεις».

Δεν έχει καμία υποχρέωση

Αποτελεί απόδειξη λανθασμένης κατανόησης των διεθνών θεσμών, του διεθνούς δικαίου και του ρόλου του ΟΗΕ εάν δεν κατανοηθεί ότι ο αμυνόμενος, απειλούμενος και θύμα παράνομης επίθεσης δεν έχει καμιά νομική ή πολιτική υποχρέωση να δεχθεί τα παράνομα τετελεσμένα, λόγω παράνομης άσκησης βίας όπως έγινε το 1974. Οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του 1974 και του 1983, αλλά προγενέστερα και του 1964, αυτό ακριβώς λένε. Ο ρόλος του ΟΗΕ έγκειται στη λήψη μέτρων τερματισμού της παράνομης κατοχής (Κεφάλαιο VII του Χάρτη).

Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπως το 1974, όταν είναι απολύτως ξεκάθαρο ποιος είναι ο δράστης της διατάραξης της διεθνούς τάξης και της διεθνούς ασφάλειας, ο ρόλος του Συμβουλίου Ασφαλείας περιορίζεται αποκλειστικά στην αποκατάσταση της διεθνούς τάξης. Εάν για λόγους που αφορούν τις ηγεμονικές διαφορές δεν προχωρεί στην επιτέλεση αυτού του ρόλου, όπως προβλέπει ο Καταστατικός Χάρτης, δεν έχει την παραμικρή αρμοδιότητα να υποδείξει στο απειλούμενο θύμα παράνομης επίθεσης ποιο θα πρέπει να είναι το εσωτερικό του καθεστώς (Άρθρο 2 του Χάρτη).

Νομικά και πολιτικά μια τέτοια θέση είναι ακλόνητη και αδιαμφισβήτητη. Το γεγονός ότι οι διαπραγματευτές μας άφησαν το Συμβούλιο Ασφαλείας εν μέσω αδιάλειπτων ηγεμονικών παζαριών να εκτρέπεται του ρόλου του και βασικά να τον ακυρώνει, δεν δεσμεύει νομικά την Κυπριακή Δημοκρατία. Κι αυτό, επειδή στη βάση γεγονότων που το ίδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας κατέγραψε σε πολλά ψηφίσματα, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί νομικά και πολιτικά ότι την διεθνή ειρήνη και ασφάλεια δεν την διατάραξε η Κυπριακή Δημοκρατία αλλά η Τουρκία μετά το υποκινούμενο από την CIA πραξικόπημα της αμερικανοκίνητης χούντας, όπως οι ίδιοι οι Αμερικανοί πλέον ομολογούν.