Κυπριακό: Μια συνάντηση και ένα έγγραφο επιβεβαιώνουν τον κατήφορο

Ο πιο γνήσιος εγκάθετος της Τουρκίας στην Κύπρο ήταν ο Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος διέθετε και σημαντικές προσβάσεις στον τουρκικό στρατό και στο πολιτικό σύστημα στην Άγκυρα. Το πολιτικό του τέλος έφθασε όταν ο Ερντογάν αποφάνθηκε πως η παρουσία του δεν εξυπηρετούσε την υπό τις συνθήκες τότε διαμορφωθείσα τακτική της Τουρκίας στο Κυπριακό.

Σε εκείνη τη φάση, ο Ταγίπ, θα έπρεπε να πείσει τους δυτικούς πως “κάτι αλλάζει στη χώρα”. Ήταν ένα παιχνίδι του Ερντογάν μέχρι να εδραιωθεί και να εξασφαλίσει εκείνα που ήθελε είτε δια μιας διευθέτησης (σχέδιο Ανάν) είτε διά του ροκανίσματος του χρόνου. Ο Ντενκτάς είχε τότε φύγει από το πολιτικό σκηνικό, “έφυγε” από τη ζωή στις 13 Ιανουαρίου του 2012, αλλά το “όραμα” του παραμένει “ζωντανό”.

Πιο έντονο γίνεται τώρα με τον Τατάρ, αλλά το γενικό πλαίσιο δεν εγκαταλείφθηκε ποτέ, ακόμη κι όταν στην ηγεσία του κατοχικού καθεστώτος βρέθηκαν ηγέτες, που είχαν μια άλλη προσέγγιση. Γιατί αυτό ήθελε η Άγκυρα. Ο Ντενκτάς “έπαιζε” με τον χρόνο, τον οποίο εργαλοποιούσε για να επιβάλει τα τετελεσμένα για διχοτόμηση. Με το χρόνο, έλεγε, οι Ελληνοκύπριοι και οι ξένοι θα αποδεχθούν τις “πραγματικότητες”, που κατά το τουρκικό αφήγημα στηρίζονται στα αποτελέσματα της κατοχής.

«Δώστε μου χρόνο να περάσουν δύο γενιές, κι όλα αυτά που ζητούμε θα γίνουν αποδεκτά», είχε πει σε στελέχη του αμερικανικού Κογκρέσου, τα οποία τον συνάντησαν λίγα χρόνια μετά την εισβολή. Και αυτό φάνηκε πολύ νωρίτερα με την προσέγγιση των διάφορων τρίτων ενώ στην ελληνική πλευρά αναπτύχθηκε μια τάση στην κοινωνία, που θεωρούσε πως η μόνη διέξοδος ήταν η προσαρμογή στις τουρκικές αξιώσεις.

Στις 20 Νοεμβρίου 1975 στην Ουάσινγκτον, ο Χένρι Κίσινγκερ συνάντησε τον Ντενκτάς. Το αποτέλεσμα της συζήτησης για το Κυπριακό το κωδικοποίησε ο ισχυρός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ: «Καταλήγοντας, συμφωνούμε στο διζωνικό σύστημα και σε μία αδύναμη κεντρική κυβέρνηση και σε αποκλεισμό της ένωσης. Νομίζω δε ότι η διευθέτηση (στο εδαφικό) θα πρέπει να είναι περίπου στο 30%. Αυτά τα στοιχεία κατά κάποιο τρόπο πρέπει να συμπεριληφθούν σε μία συμφωνία-πακέτο. Εάν οι Τούρκοι δεν κάνουν καμία πρόταση, δεν θα μπορούμε να ελέγξουμε τις εξελίξεις». (Department of State, Secret/NODIS, Memorandum of Conversation, 20 Νοεμβρίου 1975).

Ένα έγγραφο για το Κυπριακό

Χρόνια μετά, σε ένα απόρρητο έγγραφο του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών ( 20 Ιανουαρίου 1984), που αξιολογούσε και τις αντιδράσεις από την ανακήρυξη του ψευδοκράτους, ξεκαθάριζε πως «η ελληνοκυπριακή πλευρά θα στερηθεί από όλα τα δικαιώματα και όλες τις αρμοδιότητες όσον αφορά την τουρκική ζώνη. Το πρόβλημα της επιστροφής μεγάλου αριθμού Ελληνοκυπρίων στην ζώνη αυτή δεν θα είναι πια δυνατή και οι Ελληνοκύπριοι θα είναι υποχρεωμένοι να συμμετάσχουν από κοινού με τους Τουρκοκυπρίους στη διαχείριση των εξωτερικών σχέσεων και στην Κυβέρνηση του Κράτους».

Στο έγγραφο αναφερόταν πως «κατά τις πρόσφατες διαβουλεύσεις με τους ιθύνοντες της κυβερνήσεως Ρήγκαν (τον υπουργό Άμυνας κ. Γουάινμπεργκερ, τη μόνιμη αντιπρόσωπο στον ΟΗΕ, κυρία Κιρκπάτρικ, τον Στρατηγό Ρότζερς, κ.λπ.) επιβεβαιώθηκε για μια ακόμη φορά ότι ο διαμελισμός της Νήσου σε δύο ζώνες στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας ή σε δύο ανεξάρτητα κράτη δεν συγκρούεται με τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κύπρο, οι οποίες δεν αντιτίθενται επίσης στον διαμελισμό της Κύπρου ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα».

»Σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις τους, η τουρκική στρατιωτική παρουσία είναι προτιμότερη από πλευράς γενικών συμφερόντων των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή αυτή και κυρίως σε περίπτωση στρατιωτικής σύρραξης με ανάμιξη της ΕΣΣΔ» (αριθμός εγγράφου ΑΡΙΘ.332/Ι).
Υπάρχουν σωρεία ντοκουμέντων που επιβεβαιώνουν πως βαθμηδόν προωθείτο ο τουρκικός σχεδιασμός στην Κύπρο. Σταδιακά όλα αυτά εδραιώνονται.

Σταδιακά οι επιδιώξεις αυτές βρίσκουν έδαφος και στην ελληνική πλευρά. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει ολοκληρωμένη στρατηγική αντιμετώπισης των τουρκικών επιδιώξεων, ούτε και πολιτική που θα μπορεί να σπάσει το αδιέξοδο, να ανατραπούν τα κατοχικά δεδομένα. Το πιο εύκολο είναι να “απαγγέλουν πολιτικές δυνάμεις και πολιτικοί το γνωστό ποιηματάκι για τη Διζωνική Δικοινoτική Ομοσπονδία, μετά και που ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ την εξαφάνισε και από το τραπέζι και από τις εκθέσεις του. Εύκολη, βέβαια, επιλογή είναι και η ακινησία στο Κυπριακό. Για να μην δικαιωθεί ο Ντενκτάς, τον οποίο τιμούν στα κατεχόμενα με αφορμή τα δέκα χρόνια από τον θάνατό του, χρειάζεται επειγόντως, πολιτική και όραμα. Αγνοούνται και τα δύο.