Λιγοστεύει η Ελλάδα μέσα μας;

Μήπως κατά βάθος έχουμε συμβιβασθεί με την ιδέα μιας «λιγότερης Ελλάδας»; Μήπως κατά βάθος, εκεί στα σκοτεινά δώματα που δύσκολα κατεβαίνουμε χωρίς κάποιος να μας κρατάει απ΄ το χέρι, έχουμε πάρει την απόφαση ότι μπορούμε να βολευτούμε και με λιγότερο φως, λιγότερη ιστορία, λιγότερο πολιτισμό- κι, εν τέλει, λιγότερο μέλλον;

Το ερώτημα αφορά τον λαό. Διότι για την ευάριθμη αστική τάξη (αν μπορούμε να την ονομάσουμε έτσι) αυτής της χώρας, η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι μάλλον «ευέλικτη» και «μερικής απασχόλησης», και πάντα αναλόγως των συμφερόντων της.

Άλλωστε η προοπτική μιας Ελλάδας-Σαντζακίου ή μιας Ελλάδας–Προτεκτοράτου, αν δεν υπήρξε αποτέλεσμα στόχευσης, υπήρξε αποτέλεσμα αστοχασιάς. Καθ΄ότι, η παρ’ ημίν εθνική αστική τάξη δεν φημίζεται για τις εθνικές της μέριμνες τόσον όσον για το παιγνίδι των λέξεων γύρω από τα εθνικά συμφέροντα: ιδίως όταν οι καιροί είναι δύσκολοι και χαλεποί (όπως ήταν κατά την εποχή της εθνικοφροσύνης κάποτε ή του εθνομηδενισμού τώρα).

Στη σύγχρονη εποχή, την εποχή του «εκσυγχρονισμού», για την εθνική μας αστική τάξη τα εθνικά συμφέροντα, μπορεί και να αποπνέουν μιαν αύρα «εθνικισμού», αν δεν είναι συμβατά με τις πρωτεύουσες επιλογές αυτής της τάξης , όσον κι αν αυτές οι επιλογές για να ευοδώνονται , συνεπάγονται εξάρτηση και υποτέλεια.

Αν όμως για την αστική τάξη (για την «ελίτ του συστήματος», όπως λέμε) κατά μέρος η κατά το όλον το ερώτημα της «λιγότερης Ελλάδας» είναι ευέλικτο (ή ίσως ακόμα-ακόμα είναι το ίδιο και η απάντηση του), για τον λαό είναι ένα ερώτημα κρίσιμο και υπαρξιακό.
Μήπως ο λαός κατά μέγα μέρος δεν αντέχει πια την ιστορία μας; Μήπως ο πολιτισμός μας δεν είναι προίκα αλλά βάρος; Μήπως όσοι θέτουμε τέτοια ερωτήματα και προβληματισμούς παίζουμε εν ου παικτοίς; και μήπως, ακόμα χειρότερα ψάχνουμε λύσεις εκεί που δεν υπάρχουν, ανεδαφικοί και κινδυνώδεις;

Πριν την κατίσχυση της ενιαίας σκέψης

Για παράδειγμα: το Σχέδιο Ανάν συγκλόνισε τον ελληνισμό της Κύπρου (και εν τέλει, της Ελλάδας) με τα γνωστά αποτελέσματα που η αφύπνιση, η έγερση και η αντίσταση κατέγραψαν. Αναλόγως, η Συμφωνία των Πρεσπών προκάλεσε σοκ στη μεγάλη πλειονότητα του λαού σε όλη τη χώρα κι όχι μόνον τη Μακεδονία. Όμως, μετ΄ου πολύ, οι Έλληνες στοιχήθηκαν στις εθνικές εκλογές πίσω από τα κόμματα που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο συγκλίνουν στην αποδοχή και την εφαρμογή της εν λόγω Συμφωνίας. Ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ τιμωρήθηκε για τη Συμφωνία των Πρεσπών, ούτε είναι πολλοί εκείνοι που περιμένουν από τη ΝΔ να την αλλάξει.

Μάλιστα στο τρέχον Κοινοβούλιο οι μνημονιακές δυνάμεις είναι ισχυρότερες παρά ποτέ, κάτι που δεν είναι άσχετο ούτε με τη Συμφωνία,ούτε με τις Δυνάμεις που την επέβαλαν. Με έναν λόγο: αν η χώρα-Σαντζάκι ή η χώρα–ζωτικός χώρος- Προτεκτοράτο είναι αποτέλεσμα παρακμής, αυτή η παρακμή δεν έχει να κάνει μόνον με τις επιλογές της αστικής τάξης, αλλά και με τη στάση του λαού. Και εις ό,τι αφορά την Αριστερά με τον εαυτόν της. Κι εν τέλει με το «πολλαπλό της είδωλο».

Πριν από την εποχή του μεταμοντερνισμού και την κατίσχυση της ενιαίας σκέψης, ένας αριστερός (πλην Τροτσκιστών) ήταν πατριώτης και διεθνιστής. Η μάλλον, επειδή ήταν το ένα ήταν και το άλλο. Από τον Μπακούνιν και τον Λένιν ως την εποχή του Ευρωκομμουνισμού ήταν κοινός τόπος ότι η ταξική πάλη διεξάγεται μέσα σε ένα εθνικό πλαίσιο και ότι η ταξική αλληλεγγύη πραγματώνεται σε ένα διεθνικό πλαίσιο. Επίσης το ίδιο κοινός τόπος ήταν το δικαίωμα ενός μικρού κράτους να αντιστέκεται σε ένα ισχυρότερο, μάλιστα ιμπεριαλιστικό. Στα καθ΄ημάς το ΕΑΜ υπήρξε η καλύτερη στιγμή αυτών των αντιλήψεων της Αριστεράς και της κομμουνιστικής ιδεολογίας.

Το μπέρδεμα των εννοιών

Σήμερα ο διεθνισμός θυμίζει περισσότερο δικαιωματισμό και συχνά ο πατριωτισμός στιγματίζεται ως εθνικισμός. Και ο λαός είναι κουρασμένος με όλα αυτά. Και αυτή η προπαγάνδα- μπούφα έχει κρατήσει πολύ. Αρχίζει να γίνεται φανερό ότι η καταστροφή δεν μπορεί να προληφθεί πριν να συμβεί. Αυτό άλλωστε είναι και η ουσία της παρακμής;
Η «λίγη Ελλάδα» έχει αρχίσει να κατοικεί μέσα μας. Κι αν αυτό καθ-ιερωθεί, όλοι στη συνέχεια θα κατοικήσουμε σε μια λίγη Ελλάδα όλο και μικρότερη.

Αν η Μεγάλη Ιδέα είχε και καταστροφικά αποτελέσματα, μια Μικρή Ιδέα θα έχει καταστροφικότερα. Μια λειψή Ελλάδα, 200 χρόνια μετά την Εθνεγερσία, σημαίνει τον συμβιβασμό με την ιδέα ότι « μπορεί κάποιος να ευτυχεί, όταν δυστυχεί η πόλις», τον συμβιβασμό δηλαδή με μια κωλοτούμπα της κεκτημένης σοφίας.

Τα 200 χρόνια από ιστορικής οπτικής είναι χρόνος και μικρός και μέγας. Τόσον περίπου βασίλευσαν μόνον οι Κομνηνοί – σήμερα, που οι εξελίξεις είναι πυκνές, σε ανάλογο χρονικό διάστημα η Ελλάδα έφυγε απ΄τον αραμπά κι έφθασε στα κομπιούτερ- βάδισε και συμβάδισε με την εποχή της. Η βραδυπορία είναι πάντα θανάσιμη- ιδιαιτέρως στην εποχή μας. Με ηγεσίες αφιλοσόφητες (πλην όμως εκλεγμένες) η ευθύνη περνάει πλέον περισσότερο στις πλάτες του λαού, παρά στο πολιτικό σύστημα των μειωμένων προσδοκιών. Ένα πολιτικό σύστημα που όμως απολαμβάνει επιδοκιμασίας, αντί να προκαλεί εξέγερση…