Μια ανεκτίμητη προσφορά, μια μεγάλη απώλεια

Ο Βασίλης Φίλιας έφυγε από την παρούσα ζωή 90 ετών, έχοντας μέχρι τέλους πλήρη πνευματική διαύγεια. Το ειδικό βάρος του υπήρξε μέγιστο, η προσφορά του ανεκτίμητη και η απώλειά του κενό δυσαναπλήρωτο. Επρόκειτο για μια σύνθετη, πολυσχιδή και συγκλονιστική προσωπικότητα. Δεν ήταν απλώς ένας Καθηγητής, θεμελιωτής της σύγχρονης Κοινωνιολογίας στην Ελλάδα, που γνώριζε άριστα την επιστήμη του, αλλά είχε μελετήσει εμβριθώς πολλά πέραν αυτής. Είχε βαθύτατες γνώσεις ακόμα και επί θεμάτων τα οποία κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί.

Πολυπράγμων με πολυποίκιλες δραστηριότητες στην κοινωνία, με βαθειά δημοκρατική συνείδηση και αδιαπραγμάτευτη αγάπη για την πατρίδα. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της ζωής του ανησυχούσε πολύ, διακρίνοντας ότι οι κίνδυνοι για το έθνος μας αυξάνονται επικίνδυνα. Έτσι αφιέρωνε μεγάλο μέρος του χρόνου του για την αντιμετώπιση τόσο της παραδοσιακής πλέον υποχωρητικότητας του κράτους στα εθνικά δίκαια, όσο και του εθνομηδενισμού.

Υπήρξε μετρημένος και αυστηρός, πρώτα με τον εαυτό του και κατόπιν με τους άλλους. Εν τούτοις πίσω από αυτή την αυστηρότητα υπήρχε ένας ρομαντισμός και μια τρυφερότητα, που μπορούσε κανείς να διακρίνει από το ενδιαφέρον για τους φίλους του, από την ευγένεια με την οποία εκφραζόταν για το ωραίο φύλο, από την τρυφερότητά του για τα ζώα και την αγάπη για τα φυτά. Στον κήπο του είχε πολλές εκατοντάδες είδη φυτών, τα οποία περιποιείτο ο ίδιος με στοργικότητα.

Η Κοινωνική και Πολιτική του Δράση

Ασχολήθηκε πολύ με την πολιτική, αλλά η ακεραιότητά και το ασυμβίβαστο του χαρακτήρα του δεν ήταν δυνατόν να ευδοκιμήσουν στο διεφθαρμένο σύστημα της πολιτικής ζωής μας. Ως εκ τούτου δεν έλαβε κυβερνητικές θέσεις, απ’ όπου θα μπορούσε να προσφέρει πάρα πολλά. Άφησε όμως σημαντικότατο συγγραφικό έργο, έσπειρε σπόρους μέσα από αυτό, όπως επίσης και στις καρδιές των μαθητών του με την ελπίδα ότι κάποτε θα καρποφορήσουν.

Μαθητής ων αντιστάθηκε θαρραλέα στη γερμανική κατοχή συμμετέχοντας σε πλέον των 20 πολύνεκρων διαδηλώσεων. Οργανώθηκε στην «Ιερά Ταξιαρχία» (νεολαιίστικο παράρτημα της ΠΕΑΝ του Κώστα Περρίκου) και σε φάση νυκτερινής δράσης τραυματίστηκε σοβαρά στην παλάμη από σφαίρα γερμανού στρατιώτη.

Αντιστάθηκε στην επταετή δικτατορία, όντας επί κεφαλής της «Δημοκρατικής Άμυνας». Συνελήφθη τον Ιούνιο του 1968, καταδικάστηκε σε 18,5 χρόνια φυλακή και απολύθηκε τον Αύγουστο του 1973, με την γενική αμνηστία. Ακόμα και μέσα από την φυλακή έστελνε αντιδικτατορικά άρθρα, τα οποία δημοσιεύονταν σε εφημερίδες του εξωτερικού.

Μεταδικτατορικά, παρά τις αντιρρήσεις του, η «Δημοκρατική Άμυνα» συμμετέσχε στην συνίδρυση του ΠΑΣΟΚ μαζί με το ΠΑΚ. Αγωνίστηκε για να μην γίνει το ΠΑΣΟΚ ένα αρχηγικό κόμμα και διαφωνώντας, ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής, διαγράφθηκε τον Ιούνιο του 1975. Το 1987 ήταν από τους πρωτεργάτες της ιδρύσεως της «Σοσιαλιστικής Ένωσης», η οποία υπήρξε εκ των συνιδρυτών του ενιαίου Συνασπισμού το 1989. Όμως, το 1990 αποχώρησε από το κόμμα λόγω διαφωνιών.

Παρά την ταλαιπωρία που υπέστη από το στρατιωτικό καθεστώς, αγαπούσε τις Ένοπλες Δυνάμεις και θεωρούσε τιμή του που ήταν έφεδρος αξιωματικός των καταδρομών και που είχε θείο στρατηγό. Είχε ιδιαίτερη αγάπη για την Πολεμική Αεροπορία διατελέσας Καθηγητής επί μακρά σειρά ετών της Σχολής Πολέμου Αεροπορίας, καθώς και Διευθυντής Σύνταξης στην «Αεροπορική Επιθεώρηση» του ΓΕΑ από το 2005. Το 2007 το περιοδικό αυτό βραβεύθηκε από την Ακαδημίας Αθηνών.

Στο πλούσιο συγγραφικό έργο του, βιβλία-άρθρα, άφησε τελευταίως και άλλα δύο έτοιμα, προς έκδοση, βιβλία.