Νέοι και παλιοί "Προφήτες της Αποκάλυψης"

Τις τελευταίες δεκαετίες γίνεται πολύς λόγος, ενίοτε σε υψηλούς τόνους και σχεδόν πάντοτε με πλούσιο συναισθηματικό φορτίο, για την ανθρωπογενή κλιματική κρίση. Άλλωστε, τα νέα απ’ όλο τον κόσμο για τις συντελούμενες, ανείπωτες φυσικές καταστροφές, που από τους περισσότερους επιστήμονες πιστεύεται πως οφείλονται στην κλιματική αλλαγή, είναι όντως καταιγιστικά και σχεδόν καθημερινά. Όμως σε αυτόν το διάλογο έχουμε και νέους “προφήτες της Αποκάλυψης”.

Γι’ αυτό, και το πλαίσιο του “δημόσιου διαλόγου” για την νέα κλιματική πραγματικότητα τυχαίνει να έχει σχεδόν πάντοτε σαν “φόντο” σκηνές “αποκάλυψης” που περιμένουν την ανθρωπότητα αν δεν συμμορφωθεί, εκών άκων, εδώ και τώρα, με τις “προφητείες” που έρχονται από το παρελθόν, αλλά και τις σύγχρονες αυστηρές “προτροπές” της νεαρής “Αγίας Γκρέτα” από τη Σουηδία – και όποιων ισχυρών συμφερόντων, όπως λέγεται, κρύβονται από πίσω της. Εξάλλου, και αυτό είναι εξίσου σημαντικό, η οικονομική διάσταση που συσχετίζεται με την κλιματική αλλαγή είναι γιγαντιαία, με ότι αυτό σημαίνει για τον επιχειρηματικό και πολιτικό κόσμο διεθνώς.

Έτσι, παρατηρείται το φαινόμενο για τους πολιτικούς, τους δημοσιογράφους και πολλούς οργανικούς επιστήμονες οτιδήποτε πάει στραβά εκ μέρους τους στη αντιμετώπιση μιας φυσικής καταστροφής (πυρκαγιές, πλημμύρες κλπ) να φταίει σχεδόν αποκλειστικά η κλιματική αλλαγή και όχι για παράδειγμα η ανικανότητα, η ανεπάρκεια ή η αδιαφορία των ιθυνόντων.

Στον αντίποδα, υπάρχουν και λιγοστές φωνές που παραδέχονται ότι η ανθρωπότητα βιώνει όντως μια κλιματική αλλαγή, μόνο που αυτή δεν είναι αποκλειστικά ανθρωπογενής και πως το κλίμα είναι ένα δυναμικό φαινόμενο με διαφορετικό “πρόσημο”. Γι’ αυτό και έχει μέσα στον γεωλογικό χρόνο αλλάξει πολλές φορές και μάλιστα με πολύ πιο δυναμικά χαρακτηριστικά από τα σημερινά (π.χ. παντελής έλλειψη παγετώνων) όταν ακόμη δεν υπήρχε ο Homo Sapiens και πολύ περισσότερο ο “Homo Economicus”.

Η Αποκάλυψη του Ιωάννη

Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που η ανθρωπότητα είχε τους σχετικούς “προφήτες”. Εκτός από την Αποκάλυψη του Ιωάννη που αναφέρεται στον επικείμενο ερχομό της “τελευταίας ώρας” για τον άνθρωπο, λόγω του Αντίχριστου, υπάρχουν και άλλες ιστορικές προφητείες για το επικείμενο τέλος του κόσμου, με άλλα, πιο “φυσικά” επιχειρήματα. Έτσι, ο Πλίνιος ο Νεότερος έλεγε τον 1ο μ. Χ αιώνα: «Δηλητηριάζουμε τα ποτάμια και τα βασικά μέρη της φύσης ∙ και μετατρέπουμε ακριβώς αυτό που είναι η βάση της ζωής μας σε καρφιά για το φέρετρό μας».

Σ’ ένα παλιό Ρέκβιεμ της Καθολικής Εκκλησίας διαβάζουμε: “Dies irae, dies illa, / solvet saeclum in favilla / Teste David cum Sibylla. / Quantus tremor est futurus. / Quando Judex est venturus,” («Ημέρα της εκδίκησης, ημέρα των αμαρτιών, / Όπως προφητεύουν ο Δαβίδ και η Σίβυλλα / Θα αυτοαναφλεγεί ο κόσμος»). Στο Ορατόριο «Τα τελευταία πράγματα» του Louis Spohr, από το 1826, ακούγονται τα εξής “προφητικά”: «Έρχεται το τέλος∙ από όλους τους ανέμους της γης θα έρχεται το τέλος∙ όπως σου αξίζει, και θέλω να στο δώσω, αυτό που σου ανήκει.» Ο νομπελίστας της πυρηνικής φυσικής Άλμπερτ Αϊνστάιν, το 1950, είχε μάλιστα και τη λύση, καθώς θεωρούσε πως «μόνο η δημιουργία μιας παγκόσμιας κυβέρνησης μπορεί να εμποδίσει την επικείμενη αυτοκαταστροφή της ανθρωπότητας».

Το 1975, ο “γκουρού” της πληροφορικής Γιόζεφ Βαϊτσενμπάουμ έλεγε στους φοιτητές του: «Είμαι απόλυτα σίγουρος, δεν αμφιβάλλω καθόλου ότι όλοι σας το 2000 θα είσαστε νεκροί». Υπάρχουν και οι πιο πρόσφατοι “προφήτες” που ανησυχούν για το μέλλον της ανθρωπότητας, ακόμα και αν δεν εμπλέκονται και τόσο με τα γήινα. Έτσι, ο Πάπας Φραγκίσκος έλεγε το 2015: «Γι’ αυτό η Εκκλησία αποσκοπεί με τις πράξεις της όχι μόνο να θυμίζει το καθήκον της προστασίας της φύσης, αλλά πρέπει πάνω απ’ όλα να προστατέψει τον άνθρωπο από την αυτοκαταστροφή».

Ο Στίγκλιτς και ο Χόκινγκ

Την ίδια περίοδο ο γνωστός μας “αντιμνημονιακός” νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς παρομοίαζε την κλιματική αλλαγή με το inferno ενός “3ου Παγκοσμίου Πολέμου”, απαιτώντας μάλιστα από τους πολιτικούς «να δώσουν και τις ανάλογες απαντήσεις». Ο δε θεωρητικός φυσικός της “Θεωρίας των Πάντων” και κοσμολόγος Στήβεν Χόκινγκ, μόλις το 2017, λίγο πριν αποβιώσει, είχε βγάλει το συμπέρασμα ότι «η ανθρωπότητα είναι χαμένη, αν δεν εγκαταλείψουμε τη γη»!

Εν προκειμένω, αυτό που συνιστάται, κατ’ αρχάς, είναι ψυχραιμία, ιδιαίτερα τώρα που καίγεται η χώρα μας, προφανώς για άλλους λόγους από την κλιματική κρίση! Όπως και κάποιες γνώσεις Παλαιοκλιματολογίας, Γεωγραφίας, Γεωλογίας, Παλαιοντολογίας, Κλιματολογίας, Μετεωρολογίας, Φυσικής και Χημείας που μπορούν να ρίξουν φως σε πολλά σοβαρά και “ασόβαρα” ερωτήματα που κατακλύζουν αυτές τις μέρες, κυρίως τα κοινωνικά δίκτυα.

Όπως και να έχει πάντως, είναι γεγονός ότι η υπεραπλούστευση ενός σύνθετου και πολύπλοκου επιστημονικού θέματος, που ακόμα διερευνάται, όπως η κλιματική αλλαγή, η παραπληροφόρηση, η συνωμοσιολογία και η αναγωγή του σε συναισθηματικό γεγονός μάλλον βλάπτει τον απαιτούμενο ψύχραιμο, επιστημονικό διάλογο για το ευαίσθητο αυτό θέμα με τις όντως “προφητικές” του διαστάσεις.

Και να μην ξεχνάμε ότι η όποια, μικρή, μεσαία ή μεγάλη κλιματική αλλαγή των ερχόμενων δεκαετιών, δεν θα έχει μόνο “ηττημένους”, ιδιαίτερα τους ήδη φτωχούς, αλλά και κάποιους “νικητές”, που τις ημέρες αυτές συμπεριφέρονται στις τηλεοράσεις σαν ιεροκήρυκες μιας, όπως λέγεται, νέας “θρησκείας”, της κλιματικής.

Πηγή : Helmut Krebs, “Der Klimawandel. Εine kritische Materialsichtung“, Αύγουστος 2019.