Ο κακέκτυπος νεο-διπολισμός – Από το δίπολο ΝΔ-ΠΑΣΟΚ στο ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ

O  “βυθός” της Μεταπολίτευσης και η στρατηγική διάσταση του μεταπολιτευτικού διπολισμού (δικομματισμού) θα έπρεπε να είναι απολύτως φωτισμένος, κυρίως υπό το πρίσμα της χρεοκοπίας. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει. Πέραν της ανυπαρξίας καθορισμού αιτιώδους σχέσης του διπολισμού με τη χρεοκοπία, υπάρχουν και οι βαρύνουσας πολιτικής σημασίας πρόσφατες μεροληπτικές αναγνώσεις της Μεταπολίτευσης και του ρόλου βασικών πρωταγωνιστών της από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Ο κακέκτυπος νεο-διπολισμός, άλλωστε, οικοδομείται με τη σύμπραξή του.

Υπενθυμίζω το άρθρο του Αλέξη Τσίπρα για τον Ανδρέα Παπανδρέου με τις επιλεκτικές ‘αγιοποιήσεις’ του, σκόπιμες ή μη, αλλά και αφελείς υπόρρητες αναζητήσεις και καλλιέργεια αντίστοιχων ‘δικαιώσεων’. Θα προσπαθήσω να φωτίσω, τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών, τη μείζονα παραπλανητική διάσταση τόσο του μεταπολιτευτικού διπολισμού, όσο και του προκύπτοντος εν τοις πράγμασι νέου διπολισμού.

Ο μεταπολιτευτικός διπολισμός εκτυλίχτηκε επί του αρχιτεκτονημένου απ’ τον Κωνσταντίνο Καραμανλή μεταπολιτευτικού στρατηγικού πλαισίου μιας νέας για τα ελληνικά δεδομένα αστικής νομιμότητας. Επρόκειτο για βαθιά τομή στο πολιτικό μας σύστημα, την οποία η Αριστερά, βραχυκυκλωμένη στην ιστορικότητα της κρίσης της και καθηλωμένη (παρελθοκεντρικά) στον ιδεολογικό της μικρόκοσμο, δεν μπόρεσε να αναγνώσει σωστά. Δεν μπόρεσε να καταλάβει τον πραγματικό χαρακτήρα της δικομματικής διαχείρισης αυτής της νέας αστικής νομιμότητας, οπότε και τον αντι-δικομματικό, έκτοτε, χαρακτήρα μιας επί της ουσίας αντιδεξιάς (αριστερής) πολιτικής.

Από την πλευρά του, ο Ανδρέας Παπανδρέου, κάνοντας παιχνίδι υψηλής πολιτικής τακτικής, προσχώρησε κατά βάθος στη στρατηγική αυτής της νέας αστικής νομιμότητας, επικαλύπτοντας την επιλογή του με περίσσεια αντιδεξιών ιαχών. Που ήταν και η παραπλανητική χρυσόσκονη για να καθηλώνεται η ευάλωτη και αυτοακυρούμενη (λόγω, κυρίως, του παρωχημένου και μετεμφυλιακής αναφοράς αντι-δεξιϊσμού της) Αριστερά στο περιθώριο της μεταπολιτευτικής πολιτικής ζωής. Όπερ και εγένετο.

Ο μεταπολιτευτικός δικομματισμός, που ήταν η εφαρμογή και στην Ελλάδα της δοκιμασμένης στη Δύση διαχειριστικής στρατηγικής του αστισμού, ήταν ένας πλασματικός διπολισμός. Η συχνά οξύτατη αντιδεξιά γλώσσα του Ανδρέα μόνο πλασματικά και παραπλανητικά αντιστοιχούσε στην ουσιαστική αντίθεση ανάμεσα στη Δεξιά και στην αντι-Δεξιά στο μεταπολιτευτικό πολιτικό-κοινωνικό πλαίσιο.

Η ‘πράσινη’ λογική

Η στρατηγική νομιμότητα του ΠΑΣΟΚ στον βασικό πυρήνα των ‘ρυθμίσεων Καραμανλή’ ήταν υποδειγματική. Έστω κι αν ο Ανδρέας Παπανδρέου παρασπόνδησε (μέγας άλλωστε στην τακτική) στην επανεκλογή του ως Προέδρου Δημοκρατίας το 1985, αιφνιδιάζοντας τους πάντες με την πρότασή του για Σαρτζετάκη. Η πρόταση αυτή αντιστοιχούσε σε πτυχές αυτής της αντίθεσης. αλλά σε δευτερεύουσες πτυχές, σχετικές και με τις βαριές κληρονομιές του ‘κράτους της Δεξιάς’.

Πράγματι αντιστοιχούσε στα λαϊκά αντιδεξιά αντανακλαστικά. Χωρίς, όμως, που είναι και το γνήσιο αντιδεξιό κριτήριο, να μεταφραστεί αυτή η αντιστοίχιση και σε βαθιές εξορθολογιστικές τομές του πολιτικού μας συστήματος και της κοινωνίας μας. Οπότε και χωρίς η δημοκρατία επί της κοινωνίας των ‘ρυθμίσεων Καραμανλή’, με τις ασφαλιστικές δικλείδες ελέγχου της, να μετεξελιχθεί σε μια καθόλα δημοκρατία της κοινωνίας.

Μία τέτοια δημοκρατία θα σήμαινε ανατροπή της λογικής του ελέγχου, που θέλει να υπάρχει η κοινωνία για το πολιτικό σύστημα και το κράτος και όχι το πολιτικό σύστημα και το κράτος για την κοινωνία. Κάτι τέτοιο, όμως, όχι μόνο δεν έγινε, αλλά, αυτή η λογική, ‘πρασινιζόμενη’ και επιτεινόμενη, εξέθρεψε και φούντωσε όλες τις νοσηρότητες της Μεταπολίτευσης με συμμετοχή και της ‘εκμαυλιζόμενης’ κοινωνίας. Τις εξέθρεψε σε αμφίδρομη σχέση με τη σταδιακή μετάπτωση της πολιτικής σε άγρια διαχειριστική νομή της εξουσίας. Για να οδηγηθούμε, μοιραία, στην τόσο οδυνηρή για τον τόπο μας χρεοκοπία.

Όλοι οι κατοπινοί κυβερνητικοί κρίκοι της αιτιότητας της χρεοκοπίας, ‘πράσινοι’ και ‘γαλάζιοι’, επιδόθηκαν ασύστολα ή αιδημόνως στο μέγα πια άθλημα της νομής της εξουσίας. Κρίσιμη καμπή η δεύτερη τετραετία ΠΑΣΟΚ, όπου και κυοφορήθηκε η πολιτική της σημιτικής περιόδου. Ούτε λόγος πως είναι τουλάχιστον μελαγχολική η επιστροφή στα περί ‘αντιδεξιού χώρου’ κατά το παραπλανητικό πρότυπο της Μεταπολίτευσης. Αυτή η επιστροφή σημαίνει και επιστροφή, με πολύ χειρότερους όρους, στις νοσηρότητές της και στην παγίωση των συνεπειών της χρεοκοπίας.

Κακέκτυπος νεο-διπολισμός

Ο κατασκευαζόμενος τώρα νεο-διπολισμός (ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ) εκτυλίσσεται εντός του στρατηγικού πλαισίου της μετανεοτερικής υποτέλειας, όπως αυτό το πλαίσιο προέκυψε απ’ τη χρεοκοπία και παγιώθηκε με τα Μνημόνια. Η δευτερεύουσα, υπ’ αυτά, αντίθεση της δεξιάς με την αντιδεξιά πολιτική, τον καθιστά κακέκτυπο διπολισμό (καρικατούρα), που πολύ δύσκολα θα μπορέσει να επικαλύψει την κυρίαρχη αντίθεση επικυρίαρχων-επικυριαρχούμενων και το συνακόλουθο μέγα δίλημμα: εθνική αξιοπρέπεια ή ευρω-δυτική υποτέλεια.

Η “ανδρεϊζουσα” επικοινωνιακή χρυσόσκονη, τα υπόλοιπα απ’ τα παλιά αντιδεξιά αντανακλαστικά της κοινωνίας μας και ο ακρότατα νεοφιλελεύθερος μητσοτακικός γόνος διευκολύνουν την επικάλυψη του παρακμιακού κλίματος, την καλλιέργεια της μεταμνημονιακής ειμαρμένης. Γι’ αυτό, με τη θηλιά της επικυριαρχίας στον λαιμό μας, είναι πολύ μελαγχολικές, αν μη συχνά και κωμικοτραγικές, οι σκιώδεις στο βάθος τους αντιπαραθέσεις Τσίπρα-Μητσοτάκη σε ‘σοσιαλδημοκρατική’ και ‘νεοφιλελεύθερη’ βάση.

Στις σημερινές δύσκολες συνθήκες είναι ανακουφιστικό για τις κοινωνικές πληγές ακόμα και το λίγο λαδάκι, όπως τα κοινωνικά μερίσματα του σοσιαλδημοκρατικού ‘καλοσαμαρειτισμού. Αλλά, για να μη χάνουμε το μέτρο, χωρίς να είναι, ούτε καθ’ υποψίαν, και το φάρμακο που κλείνει τις κοινωνικές πληγές. Ιδίως μάλιστα αν πρόκειται για τις μνημονιακές πληγές της κοινωνίας μας.

Η γενικευμένη φτωχοποίηση του λαού μας, η υποθήκευση του δημόσιου πλούτου και του εθνικού μας μέλλοντος στην νεοαποικιακή ευρωδυτική υπερεξουσία του τοκογλυφικού κεφαλαίου, προπαντός όμως η απώλεια της εθνικής μας αυτεξουσιότητας, στενεύουν πολύ τα περιθώρια παραπλανητικών πολιτικών παιγνίων με ψευδώνυμες αντιθέσεις. Στη λογική των ψευδώνυμων αντιθέσεων εντάσσεται και ο επίσης ψευδώνυμος νεοδιπολισμός, ο κατασκευαζόμενος, δηλαδή, κακέκτυπος διπολισμός. Για να υπηρετηθεί καλύτερα ο σκοπός του εκτυλίσσεται η απόπειρα να ξαναζεσταθεί η αντιδεξιά πολιτική και όλα τα γνωστά περί ‘αντιδεξιού χώρου’ της μεταπολιτευτικής περιόδου.

Το γνήσιο αντιδεξιό βάθος παραμένει πάντοτε μεγάλο δημοκρατικό ζητούμενο. Η χρεοκοπία είναι το αμείλικτο μέτρο όλων των μεταπολιτευτικών πολιτικών που την έφεραν. Κυρίως των ηχηρών πολιτικών, με το κάλπικο, κατά το ταμείο της ιστορίας, ‘πράσινο’ νόμισμα, που είχε την όψη της Αλλαγής του Ανδρέα απ’ τη μία του όψη και τον ‘εκσυγχρονισμό’ των πολλών ανθέων του Σημίτη απ’ την άλλη.