Οι άρχουσες ελίτ, το βαθύ κράτος και τα συστημικά Μίντια

Πριν την εμφάνιση του Ντόναλντ Τραμπ στο προσκήνιο της αμερικανικής πολιτικής σκηνής, οι παγκοσμιοποιητικές άρχουσες ελίτ, που ελέγχουν τα Μίντια, σε συνδυασμό με το διαπλεκόμενο αμερικανικό βαθύ κράτος και με τη σύμπραξη αστέρων του Χόλιγουντ, χειραγωγούσε αποτελεσματικά την κοινή γνώμη για να αναπαράγουν την εξουσία τους. Η κυριαρχία των ψηφιακών μέσων, όμως, διαβρώνει αυτόν τον έλεγχο του βαθέος κράτους στα συστημικά Μίντια και κατ’ επέκταση στην κοινή γνώμη. Η επιρροή τους μειώνεται καθώς οι πολίτες στρέφονται όλο και περισσότερο για την ενημέρωσή τους σε εξω-συστημικά μέσα ενημέρωσης.

Η άνοδος των ανεξάρτητων μέσων, οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και η δημοσιογραφία των πολιτών έχουν εκδημοκρατίσει τη διάδοση πληροφοριών, καθιστώντας όλο και πιο δύσκολο για τις άρχουσες ελίτ και το βαθύ κράτος να καθιστούν το εκάστοτε αφήγημά τους αναμφισβήτητα “αλήθεια”. Τα κάποτε πανίσχυρα παραδοσιακά Μίντια καταβάλουν τεράστιες προσπάθειες για να διεκδικήσουν την προσοχή και την εμπιστοσύνη του κοινού. Όμως, το κοινό αναζητά πλέον πολλαπλές πηγές, αντιμετωπίζοντας με επιφύλαξη πληροφορίες και ισχυρισμούς που προέρχονται από τα συστημικά Μίντια.

Αυτός είναι ο λόγος που προσπάθειες των αρχουσών ελίτ και του βαθέος κράτους να ελέγξει την κοινή γνώμη μέσω εκστρατειών προπαγάνδας και παραπληροφόρησης έχουν αντιμετωπιστεί με αυξανόμενο σκεπτικισμό και αμφισβήτηση. Το κοινό ολοένα και περισσότερο αντιλαμβάνεται ότι χειραγωγείται και απαιτεί διαφάνεια και λογοδοσία από αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία αλλά και από τους φορείς ενημέρωσης. Ας μην ξεχνάμε ότι η άνοδος των “λαϊκιστικών” κινημάτων σε όλο τον κόσμο τροφοδοτείται από την αυξανόμενη δυσπιστία των λαών για το παγκόσμιο κατεστημένο, γεγονός που αποτελεί απόδειξη της φθίνουσας επιρροής των παγκοσμιοποιητικών αρχουσών ελίτ.

Ο έλεγχος τους στην κοινή γνώμη διαβρώνεται περαιτέρω από την οικονομική κρίση, η οποία έχει πλήξει τις σταθερές του βίου πολλών εκατομμυρίων Δυτικών, μη εξαιρουμένων βέβαια και των Αμερικανών. Όσο περισσότεροι πολίτες συνειδητοποιούν τις δυνάμεις που κινούν τα νήματα από το παρασκήνιο, τόσο στρέφονται προς άλλες κατευθύνσεις ενημέρωσης. Και δεν είναι καθόλου μικρής κλίμακας ο κόσμος αυτός, ειδικά αν λάβουμε υπόψιν ότι το Διαδίκτυο παράσχει μια τεράστια πλατφόρμα δεδομένων για πληροφοριοδότες, ερευνητές δημοσιογράφους αλλά και ενδιαφερόμενους πολίτες οι οποίο αποκαλύπτουν καθημερινά ειδήσεις και σκάνδαλα με πολιτικά πρόσωπα σε άμεση ή έμμεση διαπλοκή συμφερόντων.

Το βαθύ κράτος έχει αχίλλειο πτέρνα

Ένας ακόμη βασικός λόγος για την αποτυχία του βαθέος κράτους, να ελέγξει τα Μίντια τα τελευταία χρόνια, είναι η εμμονική εξάρτησή του από ξεπερασμένες αφηγήσεις. Για παράδειγμα, παρά την εντατική προσπάθεια, η δαιμονοποίηση του Τραμπ με το στίγμα του “κακού φασίστα” δεν λειτούργησε. Μάλλον μετατράπηκε σε μπούμεραγκ, συσπειρώνοντας όσους στη “βαθιά Αμερική” βλέπουν ότι έχουν μείνει εκτός του τρένου της παγκοσμιοποίησης.

Η αδυναμία των αρχουσών ελίτ και του αμερικανικού βαθέος κράτους να ενημερώσουν το ιδεολογικό τους εγχειρίδιο είναι από μόνο της γεγονός ενδεικτικό βαθιάς ιδεολογικής κρίσης. Οι “ψευδείς ειδήσεις”, που έχουν γίνει ως πρόβλημα πολύ της μόδας (κίνδυνος των fake news), δεν είναι νέο φαινόμενο. Η προπαγάνδα υπήρχε πάντα και μαζί με αυτή οι ψευδείς ειδήσεις. Η διαφορά σήμερα είναι ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί πράγματι να δημιουργήσει αληθοφανή ψεύδη, αλλά στο παρελθόν οι ψευδείς ειδήσεις είχαν το πλεονέκτημα ότι δεν μπορούσε κάποιος εύκολα να αποδείξει ότι είναι ψευδείς.

Χαρακτηριστικό του πανικού που έχει καταβάλει τις νεοφιλελεύθερες άρχουσες ελίτ της παγκοσμιοποίησης είναι το πρόσφατο σκάνδαλο με την Κομισιόν. Ο Έλον Μάσκ την κατηγόρησε για ωμό εκβιασμό, ότι του ζήτησε να επιτρέψει στο ευρωπαϊκό ιερατείο να λογοκρίνει τους χρήστες στο Χ, αλλιώς θα του επιβάλλουν κυρώσεις! Σήμερα, η δύναμη του Διαδικτύου φαίνεται να ξεπερνά κατά πολύ την επιρροή των συστημικών Μίντια όπως αυτή διαμορφώθηκε με τον ερχομό της τηλεόρασης από τα μέσα του 20ου αιώνα.

Σήμερα, λοιπόν, ανοίγονται νέοι δρόμοι επικοινωνίας και ενημέρωσης. Αυτό δεν σημαίνει επουδενί ότι όλα σ’ αυτό το νέο σύμπαν είναι καλά και άγια. Όπως πάντα συμβαίνει σε τέτοιες κοσμογονίες τα προβλήματα είναι και πολλά και μεγάλα. Το ίδιο και οι κίνδυνοι. Στο νέο ψηφιακό περιβάλλον μαζί με τα λουλούδια θα φυτρώσουν και τοξικά αγριόχορτα. Ωστόσο, είναι πλέον δεδομένο ότι το μονοπώλιο των συστημικών Μίντια καταλύεται.