Οι μυστικές υπηρεσίες και η “Βρετανική Εισβολή” με Beatles και Rolling Stones

Θεσμικοί φορείς διευκολύνουν και πυροδοτούν πολιτιστικά κινήματα, που έχουν οργανική προέλευση και με συγκεκριμένη μεθοδολογία, ειδικοί κυβερνητικοί οργανισμοί επιχειρούν να διαμορφώσουν τον τρόπο που σκέπτονται οι άνθρωποι, ειδικά οι νέοι. Αφετηρία για τη νέα περίοδο αποτελεί μετά το 1960 η αποκαλούμενη “Βρετανική Εισβολή” (Beatles, Rolling Stones). Πάνω σ’ αυτό το κίνημα, στήνονται περίπλοκες επιχειρήσεις, όπου εταιρικά και τραπεζικά συμφέροντα, σε συντονισμό με τις μυστικές υπηρεσίες, συγκλίνουν για να διαμορφώσουν την κοινωνική συνείδηση.

Την εποχή που σχεδιάζονται οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις, υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες για πολιτικά κινήματα στην Ευρώπη, που κρίνονται επικίνδυνα για το κατεστημένο στη Δύση. Το βρετανικό πρόγραμμα συστηματικής και πρωτοφανούς πολιτιστικής μεταμόρφωσης διασώζει την Βρετανία από το κύμα πολιτικής αναταραχής, που εκρήγνυται το 1968 στην Γαλλία. Όπως στοιχειοθετεί και τεκμηριώνει ο ερευνητής Mike Williams, οι Beatles και οι Rolling Stones μπορεί να ξεκίνησαν ως μουσικά συγκροτήματα, αλλά χρησιμοποιήθηκαν για μία πολιτικά ακίνδυνη πολιτιστική μεταμόρφωση. Το φαινομενικά αθώο πολιτιστικό φαινόμενο φέρει την σφραγίδα μίας επιχείρησης του Ινστιτούτου Tavistock. Ο Williams παρατηρεί ότι ακόμα και ο χαρακτηρισμός “Βρετανική Εισβολή” αποτελεί στρατιωτική μεταφορά για ένα κατά άλλα πασιφανές πολιτιστικό φαινόμενο.

Η επιφανειακά επικοινωνιακή προώθηση σε ευχάριστο και χαριτωμένο ύφος ενός αυθεντικού μουσικού νεανικού κινήματος περιγράφει στην πραγματικότητα μία προσεκτικά ενορχηστρωμένη διείσδυση στις πολιτιστικές αντιλήψεις της βρετανικής και της αμερικανικής νεολαίας. Μετά από πολύχρονη τεκμηριωμένη έρευνα, ο Williams σχηματίζει με σαφήνεια την εικόνα των Beatles και των Rolling Stones, με δισκογραφικές παραγωγές, όπως η Sgt. Pepper των πρώτων και η Their Satanic Majesties Request των δεύτερων, να κατευθύνουν τη νεολαία σε ατραπούς που αμφισβητούν παραδοσιακούς κοινωνικούς θεσμούς, αποτρέποντας κάθε πιθανότητα ισχυρής πολιτικής αντίδρασης.

“Καλοί” και “κακοί”!

Αν και με τα σύγχρονα δεδομένα, η στροφή δεν κρίνεται σημαντική, αποτελεί τον γεννήτορα μίας πολιτιστικής μεταμόρφωσης, που επιταχύνεται κατά την διάρκεια των επόμενων δεκαετιών. Η έρευνα προχωρεί σε βάθος, παρουσιάζοντας ισχυρά στοιχεία για το πως οι Beatles αποτελούν το πρώτο σύγχρονο μουσικό συγκρότημα, του οποίου η εικόνα σχηματίζεται προσεκτικά, με την μουσική να υποστηρίζεται από άλλους ταλαντούχους μουσικούς. Οι αποκαλύψεις προδίδουν πως οι γνώσεις της πλειοψηφίας για την “Βρετανική Εισβολή” δεν εστιάζονται στο γεγονός ότι πρόκειται για μία εξονυχιστικά σχεδιασμένη επιχείρηση, με πληθώρα ταλαντούχων μουσικών και στιχουργών και τους Beatles να συνιστούν την αιχμή του δόρατος ενός τεράστιας κλίμακας προγράμματος κοινωνικής μηχανικής.

Η σχετική συνωμοσιολογία εμπλέκει το νεομαρξιστή φιλόσοφο, μουσικολόγο και θεωρητικό της κοινωνιολογίας της σχολής της Φρανκφούρτης, Theodor Adorno, στην δημιουργία των στίχων που αξιοποιεί το συγκρότημα. Στην πραγματικότητα, ο Adorno απεχθάνεται την jazz και την ελαφρά μουσική της εποχής, κρίνοντας τα συγκεκριμένα μουσικά είδη μηχανικά και στερούμενα έμπνευσης, οπότε η μόνη μάλλον σχέση του αφορά το γεγονός ότι στρέφει το προοδευτικό τμήμα της νεολαίας προς το νέο μουσικό κίνημα.

Η σκόπιμη και εξαιρετικά σχεδιασμένη εικόνα των “καλών νέων έναντι των κακών” (Beatles-Rolling Stones), προβάλλει μία διαλεκτική, που προσφέρει ελεγχόμενες επιλογές και επιτρέπει και στα δύο σκέλη να προωθούν ακριβώς τις ίδιες επιθυμητές πολιτιστικές μετατοπίσεις. Ο Andrew Loog Oldham σχεδιάζει αριστοτεχνικά την εικόνα των “κακών νεαρών” για τους Rolling Stones, αξιοποιώντας τεχνικές δημοσίων σχέσεων, που θυμίζουν τις μεθόδους του αποκαλούμενου πατέρα των δημοσίων σχέσεων, Edward Bernays, και πρωτοπόρου στην μαζική ψυχολογική χειραγώγηση.

Ο Oldham δημιουργεί μέσω της ψυχολογικής διαίσθησης επιθυμίες και κατασκευάζει μία πολιτιστική επανάσταση, που προωθείται, όπως οποιοδήποτε άλλο καταναλωτικό αγαθό. Όπως αναγνωρίζει στην αυτοβιογραφία του, δεν προσφέρει απλώς μουσική, αλλά επανάσταση, αναρχία και σεξ, σε μία ελκυστική συσκευασία, κατασκευάζοντας σκόπιμα έναν μύθο που ανταποκρίνεται στην ζήτηση των νεαρών. Η περίπλοκη διαδικασία κατανόησης, που τον χαρακτηρίζει, στην τυποποίηση πολιτιστικών σημάτων και στην ψυχολογία των μαζών, ανακλάται και στις ευρύτερες μεθόδους επιρροής, που αναδιαμορφώνουν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και την κοινή γνώμη της εποχής.

Από τον Β’ Παγκόσμιο στους Beatles

Η επαναστατική εικόνα του Mick Jagger επικαλύπτει τις σπουδές του στο London School of Economics-LSE, που προδίδουν ένα άτομο με γνώσεις και βαθύτερη αντίληψη των δομών ισχύος. Η συνεχής ανάπτυξη και προβολή της συγκεκριμένης εικόνας επεκτείνεται και στον κλειστό του κύκλο, ειδικά μάλιστα στην στενή του φίλη, Marianne Faithfull, μία επιτυχημένη τραγουδίστρια και εξαιρετικά κοινωνική νεαρή γυναίκα. Ο πατέρας της ανακρίνει το 1945, μετά την σύλληψή του, τον περιβόητο ναζί Heinrich Himmler, με την ιδιότητα ανώτερου στελέχους της βρετανικής μυστικής υπηρεσίας ΜΙ6.

Ο δε πάππος της από την πλευρά της μητέρας της προέρχεται από τον κλάδο των Αψβούργων. Ο Πρίγκηψ Rupert Loewenstein, ένας Βαυαρός αριστοκράτης αναλαμβάνει τις οικονομικές υποθέσεις των Rolling Stones, με την καταγωγή του και τις οικονομικές του διασυνδέσεις να διασταυρώνονται με την δυναστεία των Rothschild, οπότε ολόκληρο το πλέγμα των σχέσεων αποκαλύπτει άτομα που βάλλουν κατά του κατεστημένου, αλλά υποστηρίζονται από το κατεστημένο…

Ακόμα και η εταιρική επωνυμία της δισκογραφικής εταιρείας, EMI (Electric and Musical Industries), στην οποία ηχογραφούν οι Beatles και οι Rolling Stones, ιδρύεται αρχικά με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρονικών συσκευών για τις ένοπλες δυνάμεις. Κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης της EMI, συνεισφέρει σημαντικά στο βρετανικό πρόγραμμα των ραντάρ και σε άλλες καινοτόμες στρατιωτικές τεχνολογίες.

Η σύντηξη στρατιωτικών-βιομηχανικών συμφερόντων με την πολιτιστική παραγωγή δεν αποτελεί σύμπτωση, από την στιγμή που η τεχνολογική εμπειρία της εταιρείας στα ηλεκτρονικά και στις τηλεπικοινωνίες αποδεικνύεται πολύτιμη και στις εμπόλεμες καταστάσεις, αλλά και στην μαζική διανομή προϊόντων πολιτιστικού περιεχομένου.

Οι προσεκτικοί βρετανικοί πειραματισμοί στο πεδίο του πολιτιστικού ελέγχου, σύντομα ανακαλύπτουν το τέλειο εργαστήριο στις ΗΠΑ, όπου μία σειρά ασυνήθιστων συγκλίσεων, αναδιαμορφώνει τις πολιτιστικές τάσεις των νεαρών Αμερικανών και τις οικογενειακές παραδόσεις. Αν και οι Βρετανοί πρωτοπορούν στις μεθόδους πολιτιστικής ενορχήστρωσης μέσω τις μουσικής, υποστηριζόμενοι απαρατήρητα από τις μυστικές τους υπηρεσίες στην “Βρετανική Εισβολή”, οι ΗΠΑ πρόκειται να τελειοποιήσουν ιδιαίτερα εκλεπτυσμένα και σε τεράστια κλίμακα τις συγκεκριμένες τεχνικές σε άνευ προηγουμένου επίπεδα.