Όταν η Ελλάδα είχε επιτελικό κράτος

Η τραγωδία στα Τέμπη έφερε στο προσκήνιο τις χρόνιες παθογένειες και ανεπάρκειες του ελληνικού κράτους και τα ακατάλληλα πρόσωπα που βρέθηκαν σε θέσεις ευθύνης. Αναμφισβήτητα, το βασικό καθήκον ενός ηγέτη είναι η επιλογή των κατάλληλων προσώπων για την συγκρότηση του κράτους. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1912-1920 ανασυγκρότησε το ελληνικό κράτος, στελεχώνοντας την κυβέρνηση και το κράτος με ό,τι καλύτερο υπήρχε στην ελληνική κοινωνία της εποχής του (Σοφούλη, Μιχαλακόπουλο, Παπαναστασίου κ.ά.), μετακαλώντας από την διασπορά επιφανείς προσωπικότητες (Μπενάκη), επιστρατεύοντας επιφανείς διανοουμένους (Τριανταφυλλίδη, Δελμούζο), διόρισε δε ως επιτελάρχη τον Δαγκλή και ως υπασπιστή του τον Μεταξά.

Ο Πλαστήρας το 1950-2 χρησιμοποίησε ως βασικό οικονομικό εγκέφαλο τον ιδιοφυή Καρτάλη, ο δε στρατάρχης Παπάγος το 1952-55 δρομολόγησε την οικονομική ανασυγκρότηση με βασικά στελέχη διάνοιες, όπως τον Μαρκεζίνη και τον Παπαληγούρα. Ο Καραμανλής στην πρώτη του διακυβέρνηση (1955-63) βασίστηκε σε χαρισματικές προσωπικότητες όπως ο Κανελλόπουλος, ο Τσάτσος, ο Παπαληγούρας, ο Καλλίας, ο Μπούτος, ενώ στην δεύτερη (1974-80) επέτυχε την ένταξη της Ελλάδος στην ΕΟΚ με μία λαμπρή ομάδα στελεχών όπως οι Παπαληγούρας, Μπούτος, Κοντογεώργης, Βάρφης, Ζαχαρόπουλος.

Και σήμερα ασφαλώς υπάρχουν σημαντικά, χαρισματικά, ιδιοφυή πρόσωπα στην ελληνική κοινωνία και ιδίως στην ελληνική διασπορά. Μόνον που προκαλούν αλλεργία στους κομματικούς μηχανισμούς και στους πολιτικούς αρχηγούς. Όταν στο πολιτικό σύστημα κυριαρχούν επίγονοι, ετερόφωτοι ευνοούμενοι, προϊόντα κομματικού σωλήνα και ανεπάγγελτοι, η παρουσία έμπειρων, ευφυών και ικανών στελεχών προκαλεί ευλόγως συναγερμό. Διότι η σύγκριση με ανθρώπους που έχουν αναμετρηθεί με την πραγματικότητα συντρίβει αυτούς που αναδείχθηκαν, όχι με την αξία τους, αλλά από αδρά αμειβόμενους επικοινωνιολόγους, ελεγχόμενα μέσα επικοινωνίας, πληρωμένα τρολ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κυρίως τα πελατειακά δίκτυα.

Φυσικά, πολιτικοί-προϊόντα δεν είναι σε θέση να επιλύσουν προβλήματα ούτε να διαχειριστούν καταστάσεις κρίσης, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο η Ελλάδα να καίγεται, να πνίγεται, να πεθάνει κλπ. Ακόμη περισσότερο, η Ελλάδα να μην βγαίνει από την μακροχρόνια οικονομική κρίση, να μην προσελκύει επενδύσεις, να μην συγκρατεί την μαζική φυγή των νέων στο εξωτερικό, να αντιμετωπίζει πρωτοφανή δημογραφική κατάρρευση, χαοτικές μεταναστευτικές εισροές. Να μην μπορεί να συγκροτήσει ένα λειτουργικό κράτος, να μην μπορεί να παράγει πολιτισμό, να μην μπορεί να πάψει να είναι failed state.

Στο περιθώριο η Ελλάδα των αρίστων

Γύρω από το αποτυχημένο πολιτικό σύστημα, που οδήγησε την χώρα στην χρεωκοπία, υπάρχει ένας ομόκεντρος στενός κύκλος ψηφοφόρων με στενούς πελατειακούς δεσμούς με τους κομματικούς μηχανισμούς και με δουλική (αλλά και ιδιοτελή) αφοσίωση στις δυναστείες που κλωνοποιούνται διαγενεακά. Τα δε δήθεν “αντισυστημικά” κόμματα στελεχώνονται από πρόσωπα που κάνουν τα γνωστά και αποτυχημένα κομματικά στελέχη να φαντάζουν κολοσσοί: Eίναι και αυτό ένα μέρος της όλης σκηνοθεσίας.

Αλλά ένα μεγάλο, συνεχώς διευρυνόμενο τμήμα της κοινωνίας έχει αποστασιοποιηθεί. Ένα από τα αποτελέσματα είναι η τεράστια αποχή (που εκτιμάται πως θα εκτιναχθεί στις προσεχείς εκλογές) η οποία δημιουργεί πλέον σοβαρό πρόβλημα απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. Σε αυτόν τον αποστασιοποιημένο χώρο βρίσκεται διάσπαρτο, αηδιασμένο και παραιτημένο, το άνθος της ελληνικής κοινωνίας, αντί να βρίσκεται στον πυρήνα των εξελίξεων. Οι επιτυχημένοι επιχειρηματίες, τα έμπειρα διευθυντικά στελέχη, οι διακεκριμένοι επιστήμονες, οι προσωπικότητες του πολιτισμού, οι κορυφαίοι εκπρόσωποι της διασποράς.

Οι άνθρωποι που θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις και να αναγεννήσουν το χειμαζόμενο και συνεχώς υποβαθμιζόμενο κράτος μας είναι μακριά από τα κέντρα λήψης των αποφάσεων. Και το πολιτικό σύστημα φροντίζει να τους κρατά μακριά, όσο πιο μακριά γίνεται. Αν υπάρχει όμως μία λύση στον θανατηφόρο ρου της ιστορίας μας, είναι η αφύπνιση, ενεργοποίηση, συσπείρωση και ανάληψη της τύχης της κοινωνίας μας από τους αρίστους. Υπάρχουν, αναμένουν κάποια πρωτοβουλία. Λείπει ο καταλύτης.