Πολιτικές ατάκες εκτός τόπου και χρόνου που έγραψαν ιστορία

To “Qu’ ils mangent de la brioche”  (ας φάνε παντεσπάνι) της Μαρίας Αντουανέτας πριν το ξέσπασμα τις Γαλλικής Επανάστασης -είτε το είπε, είτε όχι- συμβολίζει έκτοτε την απόσταση του κυβερνήτη από τον λαό. Το γεγονός ότι αποδίδεται σε μια γαλαζοαίματη δεν σημαίνει ότι η εγκληματική ελαφρότητα των βασιλέων δεν υιοθετήθηκε και από μελλοντικές φιλελεύθερες δημοκρατίες.

Εκλεγμένοι πολιτικοί, ξεκομμένοι από την κοινωνική πραγματικότητα και περιχαρακωμένοι στην πολιτική τους επιβίωση ξέρουν ότι μπορούν να λένε ότι θέλουν. Η παγκόσμια Ιστορία δεν είναι και τόσο ενθαρρυντική όσον αφορά την τελική μάχη αλήθειας και ψέματος. Oι ατυχείς πολιτικές δηλώσεις μπορεί να οφείλονται σε ελλειπή ενημέρωση, σε χαμηλή ηθική ή ακόμα και σε πνευματική ελαφρότητα.

Παρακάτω συγκέντρωσα κάποιες ιστορικές τοποθετήσεις πολιτικών ηγετών των τελευταίων 200 ετών. Από την λαμπρή αμερικανική δημοκρατία του προέδρου Τζάκσον, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή μέχρι τον Ρώσο υπουργό Τκατσώφ. Μπορεί ο Διαφωτισμός να πήρε το κεφάλι στην Αντουανέτα αλλά το πνεύμα της “μεταπήδησε” σε πολλούς ηγέτες φιλελεύθερων δημοκρατιών και φυσικά και της Ελληνικής.

Οι άνθρωποι που δεν ήταν εκεί

Το 1914, μετά τη δολοφονία του διαδόχου του θρόνου της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας από Σέρβους επαναστάτες, η Γερμανία δεν μεσολάβησε για να ηρεμήσει τα πνεύματα μεταξύ Σερβίας και Αυστροουγγαρίας. Ο Γερμανός καγκελάριος Μπέτμαν Χόλβεγκ (Bethmann-Hollweg) αντίθετα ενθάρρυνε όσο κανείς τους Αυστριακούς να κηρύξουν τον πόλεμο στο μικρό σερβικό βασίλειο. Κατόρθωσε έτσι να συμπαρασύρει όλη την Ευρώπη, μέσω των στρατιωτικών συμφωνιών, στην κλιμακούμενη σύγκρουση.

Αφού ο πόλεμος διήρκεσε τέσσερα χρόνια, κόστισε την ζωή σε 18,6 εκατομμύρια ανθρώπους, άφησε πολλαπλάσιους με τραύματα και αναπηρίες, εξαφάνισε αυτοκρατορίες, γέννησε τη Σοβιετική Ένωση και όλα τα συναφή, κάνανε την απλή ερώτηση στον Χόλβεγκ: «Πως άρχισε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος». Εκείνος σήκωσε τα χέρια του ψηλά και απάντησε “Μακάρι να ‘ξερα“.

Τον Μάρτιο του 1949, ο υπουργός Στρατιωτικών της τότε ελληνικής κυβέρησης Παναγιώτης Κανελλόπουλος, σε μια έκρηξη πνεύματος βεβαίωνε τους δημοσιογράφους ότι «Το φαινόμενον της Μακρονήσου είναι μοναδικόν εις τον κόσμον ολόκληρον. Πρόκειται περί θαυμαστού συνδυασμού της παιδείας με τον στρατόν. Οι εμπνευσθέντες οργανώσαντες και διαχειριζόμενοι με τόσον επιτυχίαν το έξοχον αυτό έργον είναι άξιοι βαθειάς εθνικής ευγνωμοσύνης».

Λίγους μήνες μετά, αυτά τα πρότυπα «εκπαιδευτήρια» Μακρονήσου θα «φιλοξενούσαν» 10.000 εξόριστους και θα τους άλλαζαν τα φώτα στα βασανιστήρια. Υποθέτουμε ότι αυτά δεν εμπεριέχονταν στο διδακτορικό που πήρε από τη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου του Μονάχου ο Κανελλόπουλος. Παρόλα αυτά κατάφερε να κερδίσει τον τίτλο του πολιτικού διανοούμενου. Τόσο ο Χόλβεγκ όσο και ο Κανελλόπουλος ήταν σαν να μην ήταν ποτέ εκεί, δηλαδή στην εποχή τους.

Κύριε πρόεδρε, άλλα λέγατε πριν

Η δεκαετία του 1820 ήταν η περίοδος περισυλλογής και μεγάλων πολιτικών ανακατατάξεων στις ΗΠΑ. Κάποιοι πλεύρισαν έναν ένδοξο στρατηγό, τον Andrew Jackson, για να τον πείσουν να διεκδικήσει την προεδρία. Εκείνος, όμως, αρνήθηκε αγέρωχα: “Νομίζουν ότι είμαι τόσο ηλίθιος, ώστε να πιστεύω ότι είμαι κατάλληλος για πρόεδρος των ΗΠΑ. Όχι κύριε! Ξέρω για τι είμαι κατάλληλος. Μπορώ να διοικήσω αμείλικτα ένα στρατιωτικό σώμα, αλλά δεν κάνω για πρόεδρος“. Από τον Μάρτιο του 1829 θα κοιμόταν για 9 χρόνια στον Λευκό Οίκο, ενώ σήμερα θα τον βρεις στο 20δόλαρο με τυπωμένη την μούρη του ως 7ο Πρόεδρο των ΗΠΑ.

Την δεκαετία του 1970, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής διαβεβαίωνε τους Ευρωπαίους ηγέτες ότι οι Έλληνες και είναι και αισθάνονται Ευρωπαίοι, ότι ανήκουν στη Δύση. Ο δυναμικός Καραμανλής, εκ των πλέον αμόρφωτων Ελλήνων πρωθυπουργών, μετά την ένταξη της Ελλάδος στην ΕΟΚ αναθεώρησε. Σε συνέντευξή του είπε ότι οι Έλληνες «δεν αισθάνονται ακόμα ούτε φιλία ούτε συγγένεια προς τους Ευρωπαίους είτε διότι πίστευαν ότι δεν βοηθήθηκαν όσο ήθελαν από τους Ευρωπαίους στο παρελθόν, είτε γιατί κατέχονται από σύμπλεγμα κατωτερότητας απέναντί τους».

Είναι δύο κλασικά παραδείγμα που οι πολιτικές ανάγκες της εκάστοτε εποχής, σε συνδυασμό με την πολιτική επιβίωση και την ματαιοδοξία, δημιουργούν έναν αλγόριθμό που καταλήγει πολύ απλά στην δημιουργία ψέματος.

Η έπαρση του ισχυρού

Ο Άλμπερτ (Αlbert Βeveridge) πήρε ένα διδακτορικό στην Ιστορία από το Indiana Asbury University και το χρησιμοποίησε ωφέλιμα για την ευημερία των ΗΠΑ, της πατρίδας του, όταν χρημάτισε γερουσιαστής την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα.

Ήταν από τους μεγαλύτερους ιμπεριαλιστές ρατσιστές ιθύνοντες του δυτικού ημισφαιρίου: «Δεν είναι αληθές ότι κάθε φυλή χωρίς εκπαίδευση και καθοδήγηση έχει το δικαίωμα να αυτοδιοικείται. Εάν έχουν έτσι τα πράγματα, οι Ινδιάνοι είχαν δικαίωμα να αυτοδιοικηθούν. Η Αμερική τους ανήκε, είτε μπορούσαν είτε δε μπορούσαν να αυτοδιοικηθούν. Εάν ήταν ικανοί γι αυτό τότε δεν ήταν μόνο λάθος, αλλά και εγκληματικό να εγκαθιδρύσουμε την ανεξάρτητη δημοκρατία μας πάνω στη γη τους, χωρίς τη συναίνεσή τους». Άλλη μία ενδιαφέρουσα ομολογία, άλλο ένα PhD που δεν πήγε χαμένο!

Το 1944, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του στη Μόσχα, ο Τσόρτσιλ ανέφερε στον οικοδεσπότη του Ιωσήφ Στάλιν ότι το ζήτημα της Πολωνίας, μιας καθολικής χώρας, θα μπορούσε να περιπλέξει τις σχέσεις των Συμμάχων με το Βατικανό. Τότε ο Στάλιν τσατισμένος και αθεόφοβος ρώτησε με ύφος τον συνομιλητή του: «Πόσες τεθωρακισμένες μεραρχίες έχει το Βατικανό»; Για έναν άνθρωπο που είχε στις διαταγές του πάνω από 25.733.407 εμπειροπόλεμο στρατό και άνω των 100.000 αρμάτων μάχης (ισοδυναμεί με τον αριθμό που παρήγαγε η σοβιετική βιομηχανία το διάστημα 1941-1945) είναι διδακτική η αφελής αυτή έπαρση.

Στα τέλη Απριλίου του 1941 ο Ιταλός δημοσιογράφος Alfio Russo, κατά την διάρκεια συνέντευξης με τον Κροάτη ηγέτη Άντε Πάβελιτς, άκουσε να του λέει ότι οι Σέρβοι επαναστάτες θα έπρεπε να εκτελεστούν. Έκπληκτος τότε, ο δημοσιογράφος τον ρώτησε «..και αν είναι όλοι οι Σέρβοι επαναστάτες;». Ο Πάβελιτς απάντησε: «..τότε θα πρέπει να τους σκοτώσουμε όλους». Από τους διαπρεπέστερους εθνοκτόνους, ο Πάβελιτς κατάφερε να εξαφανίσει έως και 290.000 Σέρβους κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου υπό τις ευλογίες του Χίτλερ και του Μουσολίνι.

H πραγματικότητα των Αμερικανών προέδρων

Το Σεπτέμβριο του 1976 οι τηλεορασάκηδες πολίτες των ΗΠΑ θα πληροφορούνταν από τηλεοπτικό διάγγελμα του προέδρου τους Τζέραλντ Φόρντ ότι «Δεν υπάρχει ίχνος σοβιετικής κυριαρχίας στην Ανατολική Ευρώπη και δεν θα υπάρξει ποτέ υπό την προεδρία Φόρντ». Βρισκόμαστε στα μέσα της δεκαετίας του 1970 και το “σιδηρούν παραπέτασμα” έπεσε αρχές δεκαετίας 1990.

Τι σκεφτόταν εκείνη την ώρα ο Φόρντ κανείς δεν ξέρει. Πάντως, η εξήγηση της βλακείας του ίσως κρύβεται στην άποψη ενός άλλου Προέδρου για τον Φόρντ: “είναι ωραίος τύπος, αλλά περνάει πολύ ώρα παίζοντας αμερικανικό ποδόσφαιρο χωρίς κράνος“.

Το Δεκέμβριο του 1982 ο πρόεδρος Ρόναντλ Ρέιγκαν, σίγουρα πιο έξυπνος από τον Φορντ, αφού επέστρεψε από ταξίδι του στην Λατινική Αμερική, έδειξε τον ενθουσιασμό του στους συμπατριώτες λέγοντάς τους: “Έμαθα πολλά, πήγα εκεί κάτω για να μάθω γι’ αυτούς τους ανθρώπους και να ακούσω τις απόψεις τους. Θα μένατε έκπληκτοι. Είναι όλα τους ανεξάρτητα κράτη”. Σε ένα πράγμα είχε σίγουρα άδικο: τίπoτα δεν θα μας άφηνε έκπληκτους από τον Ρέιγκαν.

https://www.youtube.com/watch?v=m55HKChS2zk

Ας φύγουμε από τις ΗΠΑ και να πάμε στη Ρωσία. Τον Οκτώβριο του 2017, ο πρόεδρος Πούτιν έσκασε στα γέλια όταν στη διάρκεια σύσκεψης του Υπουργικού Συμβουλίου άκουσε τον υπουργό Γεωργίας Τκατσώφ (Alexander Tkachov), να προτείνει την εξαγωγή χοιρινού κρέατος στην Ινδονησία. Όταν ο Πούτιν εξήγησε στον υπουργό ότι «η Ινδονησία είναι μια μουσουλμανική χώρα και γι ‘αυτό οι άνθρωποι δεν τρώνε χοιρινό κρέας» ο Τκατσώφ απάντησε “θα το καταναλώσουν“.

Οι παραπάνω κυβέρνησαν τις τύχες εκατομμυρίων…