Πως γίνεται η επαναφορά της αξίας των Δημοσίων Πραγμάτων

Το Σύνταγμά μας ψηφίσθηκε και δημοσιεύθηκε την 9η Ιουνίου 1975, δηλαδή ισχύει επί 46 έτη. Όμως, στην πραγματικότητα ολόκληρη η περίοδος από την 1η Αυγούστου 1974, όταν υπεγράφη η Συντακτική Πράξη «περί αποκαταστάσεως της δημοκρατικής νομιμότητας και ρυθμίσεως θεμάτων του δημόσιου βίου μέχρι του οριστικού καθορισμού του πολιτεύματος και της καταρτίσεως νέου Συντάγματος της χώρας» μέχρι σήμερα υπάγεται στο ίδιο αυτό συνταγματικό πλαίσιο.

Πρόκειται, συνεπώς, για μια περίοδο 47 ετών, κατά την διάρκεια των οποίων έγιναν 18 εκλογικές αναμετρήσεις, δηλαδή ο μέσος όρος ζωής κάθε κυβερνήσεως 2,5 έτη. Αν, μάλιστα, συνυπολογίσουμε τους αμέτρητους ανασχηματισμούς, τότε τα περί πολιτικής σταθερότητος και αποτελεσματικής σταθερή διακυβερνήσεως ακούγονται περίπου ως ανέκδοτο. Το ίδιο το Σύνταγμα αναθεωρήθηκε τέσσερις φορές, με τις δύο εξ αυτών να έχουν σχεδόν μοναδικό θέμα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος αρχικώς αποψιλώθηκε από κάθε ισχύ ενώ, πλέον, με το νέο τρόπο εκλογής του δεν είναι παρά ο ανώτατος κρατικός υπάλληλος. Άραγε, ποιος θυμάται, σήμερα, το περιεχόμενο των άλλων δύο αναθεωρήσεων;

Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα είναι η εξής σύγκριση:

• Το Σύνταγμά μας έχει 120 άρθρα με προβλέψεις και ρυθμίσεις σχεδόν επί παντός του επιστητού: Από την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων μέχρι τον ορισμό του δάσους, περιέχει σωρεία ρυθμίσεων που, ουσιαστικώς κρατούν κοινωνία και οικονομία δέσμια του κρατισμού, καταργώντας το αυτονόητο δικαίωμα του κοινού νομοθέτη να αναπροσαρμόζει τις προβλέψεις του νόμου βάσει των κοινωνικών και οικονομικών εξελίξεων προς όφελος της ευημερίας των πολιτών!
• Το Σύνταγμα των ΗΠΑ –το παλαιότερο και αρτιότερο– έχει μόνο 18 βασικά άρθρα!
• Το Σύνταγμά μας υπέστη 4 αναθεωρήσεις εντός 40 ετών ενώ το αμερικανικό δέχθηκε 25 προσθήκες, σε διάστημα 232 ετών!

Άραγε υπολείπεται σε κάτι π.χ. η οικονομία των ΗΠΑ επειδή το Σύνταγμά τους δεν ασχολείται με αυτή; Γενικώς, πιστεύει κανείς ότι η υπερ-ρύθμιση, για την οποία διακρίνεται το Σύνταγμά μας, υπήρξε θετική για τη χώρα; Προσέφερε κάτι η απαγόρευση ιδρύσεως ιδιωτικών ΑΕΙ; Προστατεύσαμε το περιβάλλον, αποκτήσαμε καλή πολεοδομία ή χρηστή διοίκηση; Μήπως σώθηκε το ασφαλιστικό σύστημα ή μειώθηκε η ανεργία λόγω υπάρξεως διατάξεων που μεταφέρουν οικονομικές αποφάσεις στην αρμοδιότητα των Δικαστηρίων; Ή, μήπως, έγινε αρτιότερη η απονομή Δικαιοσύνης επειδή διαθέτουμε επτά ανώτατα δικαστήρια;!!!

Θεσμοί πολιτεύματος

Στην πραγματικότητα, το συνταγματικό μας πλαίσιο δεν είναι απλώς αντιαναπτυξιακό λόγω των υπερβολικών ρυθμίσεων, οι οποίες αγκυλώνουν την κοινωνία και την οικονομία στη λογική του 1975. Το σημαντικότερο πρόβλημά είναι ότι δεν διασφαλίζει τον πλήρη διαχωρισμό των εξουσιών άρα δεν διασφαλίζει την ισονομία, την ισοπολιτεία, την ίδια την Δημοκρατία.

Στο προηγούμενο άρθρο μου κατέγραψα τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένα νέο πολίτευμα. Κατωτέρω, παρουσιάζω, συνοπτικώς, τους θεσμούς, που πληρούν αυτά τα χαρακτηριστικά, που αποδεσμεύουν την κοινωνία και την οικονομία μας από τα δεσμά του κρατισμού και του κομματισμού, επαναφέροντας στο προσκήνιο την αξία των Δημοσίων Πραγμάτων, γνωστά και ως Re(s)public!

α. Την εκτελεστική εξουσία ασκεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία. Για την εκλογή του απαιτείται πλειοψηφία του 50%+1 ψήφο, επί των εγκύρων ψηφοδελτίων. Εάν η πλειοψηφία δεν επιτευχθεί στην πρώτη ψηφοφορία, τότε αυτή επαναλαμβάνεται μεταξύ των δύο πρώτων υποψηφίων. Τον ΠτΔ συνεπικουρεί, αναπληρώνει και αντικαθιστά ο Αντιπρόεδρος, ο οποίος εκλέγεται μαζί του.

β. Επέρχεται πλήρης διαχωρισμός νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας με το ασυμβίβαστο υπουργικού και βουλευτικού αξιώματος. Οι υπουργοί προτείνονται από τον Πρόεδρο και διορίζονται από την Γερουσία, κατόπιν ακροάσεως.

γ. Καθορίζεται περιορισμένος αριθμός θητειών σε εκτελεστικά δημόσια αξιώματα για όλους. Κανείς δεν μπορεί να υπηρετήσει σε δημόσιες θέσεις για περισσότερα από 18 έτη. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί να εκλεγεί για περισσότερες από 2 θητείες.

δ. Η Δικαιοσύνη ενοποιείται με την συγχώνευση των πολιτικών και διοικητικών Δικαστηρίων ώστε να καταργηθεί η ετεροδικία του κράτους. Ο Άρειος Πάγος είναι το μοναδικό ανώτατο δικαστήριο. Το Συμβούλιο της Επικρατείας διατηρείται ως συνταγματικό δικαστήριο. Τα μέλη τους ορίζονται από την Γερουσία με ισόβια θητεία. Σε επόμενο άρθρο θα δούμε πως μπορεί να επιτευχθεί πλήρης ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, πως θα εξαρθρωθούν τα παραδικαστικά κυκλώματα και πως θα καταπολεμηθούν αρνησιδικία και δικομανία.

Ο νόμος περί ευθύνης υπουργών

Περιορίζομαι να αναφέρω πως οι εισαγγελικές αρχές πρέπει να είναι εκλεγόμενες και να πάψουν να έχουν λόγο στον προσδιορισμό της δίκης και στις αποφάσεις προφυλακίσεως. Οι δημόσιοι κατήγοροι πρέπει να έχουν την ίδια δικονομική θέση με τους συνηγόρους υπερασπίσεως, άλλως δεν υπάρχει δίκαιη δίκη.

ε. Κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Η βουλευτική ασυλία ισχύει μόνο για υποθέσεις σχετιζόμενες με το βουλευτικό αξίωμα. Βουλευτής που καταδικάζεται για κακούργημα εκπίπτει αυτοδικαίως του αξιώματός του, ασχέτως πότε τελέσθηκε η πράξη.

στ. Βουλή 200 μελών. Τα 150 μέλη εκλέγονται σε νομαρχιακό ή περιφερειακό επίπεδο με απλή αναλογική. Τα υπόλοιπα 50 μέλη εκλέγονται με ενιαίο εθνικό ψηφοδέλτιο. Σε επόμενο άρθρο θα παρουσιάσω τον τρόπο λειτουργίας και τα οφέλη του ενιαίου ψηφοδελτίου σε όλες τις εκλογικές διαδικασίες, εθνικές ή τοπικές. Περιορίζομαι να επισημάνω ότι το σύστημα αυτό, εμποδίζει την ανάπτυξη διαπλοκής και ενισχύει την λαϊκή κυριαρχία και την άμεση αντιπροσώπευση.

Γερουσία

ζ. Ίδρυση Γερουσίας, 100 μελών, με ισχυρές ελεγκτικές αρμοδιότητες και εκλογή της από ενιαίο εθνικό ψηφοδέλτιο. Αρμοδιότητες της, πλέον της εγκρίσεως των υπουργών, είναι ο διορισμός και η εποπτεία όλων των ανεξαρτήτων αρχών, των πρέσβεων, των ανωτάτων δικαστών, του Διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος και λοιπών ανωτάτων κρατικών λειτουργών ενώ, από κοινού με τη Βουλή, αποφασίζει επί νόμων που ανέπεμψε ο ΠτΔ. Επίσης, διαθέτει η ίδια δικαίωμα να απορρίψει νόμους κατόπιν αποφάσεως με αυξημένη πλειοψηφία. Η Γερουσία, όπως θα δούμε σε επόμενο άρθρο, είναι η “λυδία λίθος” του νέου πολιτεύματος!

η. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποτελείται μόνον από εννέα υπουργούς, ως εξής: Εξωτερικών, Εσωτερικών, Εθνικής Αμύνης, Οικονομικών, Ανάπτυξης, Δικαιοσύνης, Πολιτισμού & Παιδείας, Υποδομών, Κοινωνικής Πρόνοιας. Τα υπουργεία αλλάζουν μόνο κατόπιν νόμου ειδικής πλειοψηφίας και εγκρίσεως της Γερουσίας. Την αναλυτική σύνθεση κάθε υπουργείου και την λειτουργία της κυβερνήσεως θα δούμε σε επόμενο άρθρο.

θ. Θέσπιση λαϊκής πρωτοβουλίας για δημοψήφισμα και εισαγωγή νομοσχεδίων.

ι. Αυστηρός έλεγχος του “πόθεν έσχες” των πολιτικών προσώπων από ειδική υπηρεσία π.χ. Σ.Δ.Ο.Ε. Επέκταση του ελέγχου σε ανώτερους κρατικούς λειτουργούς. Στα άρθρα που θα ακολουθήσουν θα παρουσιάσω αναλυτικώς την λειτουργία των θεσμών του νέου πολιτεύματος. Ελπίζω οι προτάσεις αυτές να γίνουν αφορμή γόνιμου πολιτικού διαλόγου και να ενεργοποιήσουν την κοινωνία των πολιτών.