Πως θα γίνουν οι επαναστάσεις στον 21ο αιώνα

Επανέρχομαι στο κοινό και τις σύγχρονες επαναστάσεις, όπως, άλλωστε, δεσμεύτηκα στο προηγούμενο άρθρο μου να κάνω. Το κοινό αποτελεί το εγχειρίδιο για επαναστάσεις στον 21 ο αιώνα του Πιέρ Νταρντό και του Κριστιάν Λαβάλ. Σύμφωνα με τους συγγραφείς το κοινό είναι μια θέσπιση της πολιτικής δια της οποίας θα προωθήσουμε τη θέσπιση εξουσιών μέσα στην κοινωνία.

Οι ποικίλες μορφές αυτών των εξουσιών, που θα προκύψουν παντού στην κοινωνία με τον πιο “βαθύ και συστηματικό τρόπο”, προφανώς από τους αυτοκυβερνούμενους πολίτες, θα είναι αυτή της αυτοκυβέρνησης! Σε κάθε περίπτωση, οι συγγραφείς εξηγούν ότι το «κοινό αφορά πάνω από όλα τη διακυβέρνηση των ανθρώπων, των θεσμών και των κανόνων που αυτοί οι ίδιοι ορίζουν για να ρυθμίζουν τις σχέσεις τους».

Και συνεχίζουν: «Έχει επομένως τις ρίζες του στην πολιτική παράδοση της δημοκρατίας, και ειδικότερα στην αρχαία ελληνική εμπειρία»…Την οποία «αποκαλούμε δικαιοσύνη και φιλία»…Κατά συνέπεια, μια συνειδητή πολιτική του κοινού θα έχει ως στόχο να δημιουργήσει τους θεσμούς της αυτοκυβέρνησης που θα επιτρέψουν την πιο ελεύθερη δυνατή ανάπτυξη αυτού του κοινού πράττειν, μέσα στα όρια που θα θέσουν οι ίδιες οι κοινωνίες, σύμφωνα δηλαδή με τους κανόνες δικαιοσύνης που θα καθιερώσουν και στους οποίους θα συναινέσουν».

»Για να δώσουμε μια θεσμική μορφή στην αυτοκυβέρνηση καλούμαστε να επιστρέψουμε στους φιλοσοφικούς και πολιτικούς στοχασμούς που ανέδειξαν την αρχή της ομοσπονδίας…Η μόνη δυνατή ομοσπονδία ανάμεσα σε κοινότητες, σε λαούς ή παραγωγικές δραστηριότητες είναι αυτή που βασίζεται στη συνεργασία. Με άλλα λόγια, εάν κατανοηθεί ορθά, η αρχή της ομοσπονδίας συνεπάγεται την άρνηση των θεμελίων του καπιταλισμού».

Και για να μην παρεκκλίνουμε κατά την διαδικασία κατασκευής του πολιτικού κοινού οι συγγραφείς μας πληροφορούν πως αυτοκυβέρνηση δεν είναι αυτοδιαχείριση, η οποία «περιορίζεται στη διάσταση της οργάνωσης και αφορά μόνον στη διοίκηση των πραγμάτων». Όπως, επίσης, λένε το κοινό δεν είναι “αναρχικό” με την έννοια ότι θα καλούσε σε μια απλή άρνηση της εξουσίας.

Η έννοια του κοινού

Βασικά μας λένε στο τέλος των 495 σελίδων, με γραμματοσειρά που διαβάζεται με τη χρήση μεγεθυντικού φακού, τι δεν είναι το κοινό και όχι τι πρέπει να είναι και αυτό είναι λογικό με βάση τη θέση τους ότι το κοινό δεν είναι μόνον διαφορετικό για κάθε τόπο αλλά μεταβάλλεται και με το χρόνο. Με αυτή την γενική περιγραφή του πολιτικού κοινού που στην πράξη σημαίνει νέους θεσμούς περί την εξουσία προβλέπω να ξεφυτρώνουν εκατομμύρια δόγματα πολιτικού κοινού αλλά και πόλεμοι μεταξύ ορθοδόξων δημοκρατών και μη, κατά το: ορθοδόξων κομμουνιστών και μη.

Δυστυχώς, οι συγγραφείς σταματάνε σε αυτά τα γενικά, ιδίως στο πρωτεύον κοινό που ορίζει την νέα θέσπιση της πολιτικής, δηλαδή τις εξουσίες μέσα στην κοινωνία από όπου όλα τα επόμενα κοινά που αφορούν στις ποικίλες δραστηριότητες του ανθρώπου εξαρτώνται. Μπορώ να καταλάβω ότι δεν μπορούν να προχωρήσουν σε συγκεκριμένα σχέδια και μορφές έναρξης της λειτουργίας του πολιτικού κοινού για όλες τις χώρες, αλλά για τη Γαλλία, όπου οι συγγραφείς ζουν και εργάζονται ,θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε κάτι πιο χειροπιαστό, αφού η συγκεκριμένη γαλλική κατάσταση τους είναι ή θα έπρεπε, τουλάχιστον, να τους είναι γνώριμη.

Με τον τρόπο αυτό θα είχαμε ένα παράδειγμα πολιτικού κοινού τόσο σε ό,τι αφορά τον ορισμό του όσο και στη λειτουργία αυτού του νέου θεσμού. Ενώ τώρα πολλά ερωτήματα μένουν αναπάντητα. Κατ’ αρχάς ένα πρώτο και καίριο ερώτημα είναι: μια τέτοια επανάσταση θα είναι ειρηνική; Και εάν είναι ειρηνική με ποιο τρόπο θα καταργηθεί όλο αυτό το καπιταλιστικό οικοδόμημα;

Ποια, τέλος πάντων, θα είναι η αρχή, η μέση και το τέλος για να πάρει μπρος η νέα εποχή; Έχουν στο μυαλό τους κάτι σαν την εκκλησία του δήμου της αθηναϊκής δημοκρατίας; Αλλά αυτήν την επινόησαν οι αριστοκράτες, δηλαδή υπήρχε, και το περιεχόμενό της άλλαξε αργότερα από τον Κλεισθένη με τη χρήση των όπλων. Και εάν κάτι τέτοιο έχουν στο νου τους σε τι θα διαφέρει ο νέος θεσμός από αυτήν;

Ειρηνικές επαναστάσεις

Γιατί θα πρέπει να διαφέρει, ώστε να αναμένουμε και επιτυχίες. Και πως, δηλαδή με ποιόν τρόπο, θα αντικαταστήσει το υπάρχων καθεστώς που δεν έχει τώρα τα χαρακτηριστικά μιας εκκλησίας, αλλά τα χαρακτηριστικά μιας ζούγκλας με πολίτες βαρβάρους που νοιάζονται μόνον για τον εαυτό τους;

Θα παραξενευτείτε και όμως οι συγγραφείς λένε μάλιστα αυτή η επανάσταση θα είναι ειρηνική, απορρίπτοντας, συγχρόνως, την παλαιά επαναστατική συνταγή του 19ου και 20ου αιώνα η οποία αντί να απελευθερώσει τους πολίτες, ως διακήρυττε, τους παρέδωσε χειροπόδαρα σε νέα αφεντικά. Οι Νταρντό και Λαβάλ «φαντάζονται έναν αυτό-θεσμό της κοινωνίας με τις πρακτικές του πολιτικού κοινού να ξεπηδάει λίγο-πολύ αυθόρμητα και αυτόνομα από το υπάρχων καθεστώς, το οποίο κάποια στιγμή μετασχηματίζεται σε αυτό που στοχεύει το πολιτικό κοινό»!

Οι συγγραφείς θα πρέπει να επηρεάστηκαν από μια αποστροφή του Χέγκελ όπου περιγράφει πως το πνεύμα στην πορεία της διαμόρφωσής του ωριμάζει και ξαφνικά με την ανατολή του ήλιου φέρνει το καινούργιο και ασφαλώς, σίγουρα, από μια αποστροφή του Καστοριάδη με την οποία προσπαθεί να ξεδιαλύνει τη σύγχυση που επικρατεί γύρω από το νόημα της επανάστασης η οποία επανάσταση, κατά τον Καστοριάδη «σημαίνει την είσοδο του ουσιώδους της κοινότητας σε μια φάση πολιτικής, δηλαδή θεσμίζουσας δραστηριότητας. Επανάσταση δεν σημαίνει ούτε εμφύλιο πόλεμο ούτε αιματοχυσία».

Προφανώς, η επανάσταση μπορεί να είναι και ειρηνική, μόνον που εγώ δεν βλέπω καμιά συγκεκριμένη διαδικασία, πέρα από ευχολόγια, που να εγγυάται αυτή την ειρηνική επανάσταση. Απέναντι σε όλα αυτά η δική μου πρόταση μπορεί να δώσει διέξοδο από αυτό τον ανελέητο καπιταλισμό, το χρηματο-οικονομικό σύστημα, και να σταματήσει τη λεηλασία του πλανήτη, καθώς και να εξαλείψει τις κοινωνικές ανισότητες. Η πρότασή μου είναι απλή και αναίμακτη.

Πολιτικά κόμματα

Η βασική της αρχή είναι: ξεκινάς με αυτό που υπάρχει. Το δικό μου πολιτικό και πρωτεύων μέσο είναι τα πολιτικά κόμματα. Σε αυτά επιχειρείς να προωθήσεις ειρηνικά τον εκδημοκρατισμό που θα βάλει τέρμα σε πρώτη φάση στη διαπλοκή κομματικών στελεχών για το αξίωμα και τον περιορισμό της εξάρτησης των πολιτικών κομμάτων από τα καπιταλιστικά πλοκάμια. Εάν αυτός ο στόχος επιτευχθεί τότε αρχίζει με δημοκρατικό τρόπο τρόπο το ξήλωμα του παλαιού και την αντικατάστασή του με αυτό του νέου που θα κατασκευαστεί με τη συμμετοχή των πολιτών.

Το αρχικό μας πρόβλημα έγκειται στο ότι τα κόμματα θεωρούν πως είναι και λειτουργούν δημοκρατικά και ανθίστανται, τουλάχιστον μέχρι τώρα, σε κάθε προσπάθεια περαιτέρω εκδημοκρατισμού γιατί ο περαιτέρω εκδημοκρατισμός θα τερματίσει τον χαρακτήρα των αρχηγικών κομμάτων, καθώς και την ιδιότητα του επαγγελματία πολιτικού και συγχρόνως θα εξαλείψει τη διαπλοκή και αυτά δεν αρέσουν σε κάποιους πολιτικούς.

Πως αυτά μπορούν να επιτευχθούν αναπτύσσεται με λεπτομέρεια στο βιβλίο μου Δούρειος Ίππος της Δημοκρατίας, εκδόσεις Άμμων. Μια και υπάρχει απροθυμία εκ μέρους των πολιτικών να προχωρήσουν στον εκδημοκρατισμό των κομμάτων, υπάρχει ακόμα η δυνατότητα στις σημερινές καπιταλιστικές δημοκρατίες να δημιουργηθούν νέα πολιτικά κόμματα με τα  χαρακτηριστικά που περιγράφω στο βιβλίο μου.

Με βάση το ποσοστό της αποχής ψηφοφόρων από τις εκλογές υποθέτω πως υπάρχουν ανάμεσα σε αυτούς πολλοί που απέχουν γιατί πιστεύουν πως με τα σημερινά κόμματα, ακόμα κι αν ψηφίσουν, τίποτα δεν αλλάζει. Αυτοί οι πολίτες είναι οι πρώτοι που θα πλησιάσουν τέτοια νέα πολιτικά κόμματα και έτσι μπορεί να αρχίσει μια σταδιακή μετακίνηση ψηφοφόρων από τα σημερινά στα νέα και να δημιουργηθεί και στα υφιστάμενα πολιτικά κόμματα μια #metoo κίνηση για να επιβιώσουν πολιτικά και να φτάσουμε σε ένα εντελώς διαφορετικό πολιτικό και πραγματικά δημοκρατικό καθεστώς απελευθερωμένο από κάθε εξάρτηση που θα εγγυηθεί στη συνέχεια την μεγάλη πραγματική αλλαγή.