Ψηφιακοί πολίτες στο έρημο παγκόσμιο χωριό

Φαίνεται πως ο παραδοσιακός χωροχρόνος έχει τελειώσει. Ο παραδοσιακός χωροχρόνος που έφερε τα αστικά δικαιώματα (18ος αιώνας), τις αξιώσεις των πολιτικών δικαιωμάτων (19ος αιώνας) και τα κοινωνικά δικαιώματα (20ος αιώνας) έχει ολοκληρώσει τη διαδρομή του. Και αυτό γιατί ζούμε στον ψηφιακό κόσμο του 21ου αιώνα, εκεί όπου η δημόσια σφαίρα και η αντιπαράθεση μεταξύ ελευθερίας και ισότητας, περνούν από τους τερματικούς κόμβους των δικτύων.

Οι σχέσεις μετακινούνται από την προσωπική επαφή στην εξ’ αποστάσεως ψηφιακή επέκταση. Είμαστε πια ψηφιακοί πολίτες σ’ ένα παγκόσμιο κυβερνητικό χωριό, εκεί όπου ο κυβερνητικός χωροχρόνος αυξάνεται με τους ρυθμούς της διόγκωσης του σύμπαντος. Αν το σύμπαν με τη σκοτεινή ενέργεια του, ξεπερνά τη βαρύτητα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει ποτέ επιστροφή πίσω αλλά θα συνεχίζει να μεγαλώνει, κάτι τέτοιο συμβαίνει και με τον ψηφιακό χωροχρόνο.

Να γιατί οι σχέσεις βρίσκονται σε μια διαρκή μετακίνηση. Οι σχέσεις πια πολιτικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, δεν είναι τίποτε περισσότερο από τεχνητά υποπροϊόντα που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους σε μια επιφάνεια εικόνας. Και αυτή η εικόνα γίνεται ίλιγγος της αχρονικότητας. Έτσι καθώς όλα γίνονται εικόνα η διάκριση ανάμεσα στο πραγματικό και στην απομίμηση βαθμιαία χάνεται και όλα συναιρούνται, διαπλέκονται στη ψευδαίσθηση του τώρα και την ίδια στιγμή ο ψηφιακός πολίτης γίνεται ένας αεικίνητος νομάδας που περπατάει στη ψηφιακή έρημο.

Τα όρια και οι σαφήνειες των ορισμών υποχωρούν σ’ ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο πλήθος ψηφιακών πλαισίων. Τι είναι γενέτειρα χώρα; Τι είναι πολιτισμικές ρίζες; Τι είναι μνήμη; Όλα γίνονται φαντάσματα στην εναλλαξιμότητα του ψηφιακού σύμπαντος.

Η γεωγραφία του χώρου και του χρόνου που ξέραμε μέχρι σήμερα άλλαξε. Εμφανίζεται ο εικονικός ρευστός χρόνος και το «άχωρο». Το οριζόντιο κυβερνοδίκτυο μεταβάλλει την πραγματικότητα σε τεχνολογική προσομοίωση και οι ηλεκτρονικές κοινότητες αποτελούν κοινότητες χωρίς σωματικότητα, χωρίς γεωγραφία, χωρίς ιστορία, χωρίς ευρηματικότητα.

Νέες έννοιες για τον νέο άνθρωπο

Κινούνται στην ευκαιριακή στρατηγική ενός τώρα, χωρίς κοινοτική μνήμη (communal memory), στον ορίζοντα της εικονολατρείας που αποτιμάται με πρόσβαση στην αναπαραγμένη πραγματικότητα. Ο ψηφιακός πολίτης σκοτώνει το πραγματικό και πυροβολεί το συμβολικό για να διατηρηθεί στη ζώνη του εικονικού λυκόφωτος. Ουσιαστικά διευθετείται από εντυπώσεις και εικόνες αυτό-αντανάκλασης. Άπολις, ανιθαγενής, νομάδας, τερματικό δικτύων, ζώντας στο εικονικό φρούριο του, κάτω από το ψυχοτροπικό της εικόνας, μετριέται όχι στα πραγματικά συστατικά της πράξης του, αλλά στο κυβερνοδικτυακό νεκροταφείο που έχει παραχωρήσει τη ζωή του ως πιστός οπαδός.

Τι σημαίνει σήμερα να υπερασπίζεσαι τη χώρα σου, τον πολιτισμό σου, τις αξίες σου; Απολύτως τίποτα. Όλα είναι χωρίς νόημα και αυτό γιατί το νόημα είναι μαρτυρία και σήμερα η μαρτυρία έχει εξοριστεί. Να γιατί ο Ντέιβιντ Μπράουν υποστήριζε ότι «το τέλος της δημοκρατίας, έρχεται με τη δικτατορία του κυβερνοχώρου».

Πως μπορεί να αγγίζει τους ψηφιοποιημένους νεοέλληνες πολιτικούς η έννοια της πατρίδας, όταν δεν την έμαθαν, δεν την ψηλάφησαν, δεν την υποψιάστηκαν. Την είδαν μόνο ως καλή ευκαιρία για να βολέψουν τον συμπλεγματικό χαρακτήρα τους, για να φρακάρουν και άλλα πλούτη, για να φουσκώσουν το ναρκισσισμό τους. Αν αντίκριζαν με υποψιασμένη ευαισθησία τον Οδυσσέα Ελύτη, αν είχαν ρίξει κάποιες ματιές στον Έντουαρντ Χόλ το έργο του “Η κρυφή διάσταση”, θα έβλεπαν και άλλες γεωμετρίες πέρα από τις ψηφιακές- εικονικές. Γιατί η πατρίδα δεν είναι έννοια συναρτημένη με δεσμούς αίματος, αλλά «χώρος ψυχής», με άμεση ακολουθία την αξιακή ιδιαιτερότητα του «κοινού χώρου ζωής».

Κάποια πράγματα γίνονται ευλογημένες και παράκλητες μεταφορές δεν διευθύνονται ούτε μορφοποιούνται από τα ψηφιακά μεγέθη της σφαίρας των αναξιακών εκλογικεύσεων. Δεν περιχωρούν τα απεριόριστα, δεν υποτάσσουν το αυξητικό θάλος της ψυχικής ευγένειας.