“Σπίτια ξένα σαν φυλακές” – Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας

Η αισιοδοξία και η υπευθυνότητα είναι ίσως τα μοναδικά αλλά και πολύ ισχυρά μέσα που διαθέτουμε για να σταματήσουμε την εξάπλωση του κορονοϊού, ενός ιού που είναι επιθετικός και επικίνδυνος. Η επιστημονική κοινότητα δίνει τη μάχη στα εργαστήρια για να ανακαλύψει την πιο αποτελεσματική θεραπεία. Το νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό, που εξίσου κινδυνεύει από τις επιπτώσεις της πανδημίας, δίνει σκληρές μάχες στα νοσοκομεία, στις κλινικές, στις ΜΕΘ. Και εμείς οι πολίτες θα πρέπει να δώσουμε τη δική μας μάχη, με αίσθημα ατομικής και συλλογικής ευθύνης.

Είμαστε σε πόλεμο και πολεμάμε συντεταγμένα τον “εχθρό”, ο καθένας από το δικό του μετερίζι, αλλά και με το βλέμμα στραμμένο στον διπλανό του, τον συμμαχητή. Μένουμε σπίτι απαρέγκλιτα και τηρούμε τους κανόνες υγιεινής. «Έρημοι δρόμοι, γερμένοι ώμοι και σπίτια ξένα σαν φυλακές», δανείζομαι τον στίχο του Λευτέρη Παπαδόπουλου, διότι πιστεύω ότι δίνει μια γλαφυρή εικόνα για τα βράδια στην Αθήνα.

Και προσθέτω ότι είμαστε στην άνοιξη, την εποχή που οργιάζει η ζωή, που ευωδιάζει η φύση, που σε καλεί να βγεις έξω, να χαρείς, να αναπνεύσεις καθαρό αέρα, να αναζωογονηθείς. Όμως, τώρα, ένας μικροσκοπικός ιός μας εξαναγκάζει να μετατρέψουμε τη ζωή και τις χαρές που απλόχερα προσφέρει, σε καθημερινό αγώνα για επιβίωση.

Προφανώς και τίποτα δεν θα είναι το ίδιο μετά τον κορονοϊό. Κάτι χάθηκε, κάτι θα χαθεί από όλο αυτό που ζούσαμε μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες. Όμως, κάθε βράδυ, από το μπαλκόνι μας, όλοι, μα όλοι ανεξαιρέτως, μπορούμε να κοιτάξουμε τον ουρανό και να δούμε το κομμάτι της σελήνης που μας αναλογεί.

Θάνατοι από απελπισία

Υπάρχουν μελέτες επιστημονικών ιδρυμάτων που –με βάση ένα μαθηματικό μοντέλο– ασχολούνται με τις παράπλευρες συνέπειες της επιδημίας του κορονοϊού. Μια από αυτές, τις συνέπειες ψυχο-κοινωνικού χαρακτήρα, είναι και οι “θάνατοι από απελπισία”. Η απότομη άνοδος της ανεργίας που θα προκληθεί εξαιτίας του αναγκαστικού εγκλεισμού των πολιτών για εβδομάδες, ή ενδεχομένως και μήνες στα σπίτια τους, θα έχει ως πιθανό αποτέλεσμα να αυξηθούν σημαντικά οι “θάνατοι από απελπισία”.

Θα αυξηθούν επίσης και οι θάνατοι από κατάθλιψη, εξαιτίας του υποχρεωτικού εγκλεισμού και μάλιστα, ενδέχεται, να ξεπεράσουν τους θανάτους που προκαλούνται από τον ίδιο τον κορονοϊό. Φυσικά, πρόκειται για μαθηματικό μοντέλο, άρα το αποτέλεσμα έχει υψηλό βαθμό αβεβαιότητας. Πάντως και σε κάθε περίπτωση, πρέπει να αντέξουμε όλοι, κυρίως οι πιο αδύναμοι.

Να “οπλιστούμε” με δύναμη, με θάρρος, με κουράγιο και να μην σβήσει η δίψα για ζωή. Ο κάθε άνθρωπος κρύβει μέσα του τεράστιο απόθεμα δυνάμεων και ας θυμηθούμε το «πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει” (Σοφοκλής-Αντιγόνη), δηλαδή, «πολλά γεννούν το δέος, το μέγα δέος όμως, ο άνθρωπος γεννά».

Διαπιστώσεις

Στα τριάμισι δισ. έφτασαν οι άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη, που είναι υποχρεωμένοι να ζουν σε καθεστώς απομόνωσης, προκειμένου να αποφύγουν τη μόλυνσή τους, από τον κορονοϊό. Η πρώτη διαπίστωση είναι η ευκολία μετάδοσης του ιού. Η δεύτερη διαπίστωση είναι η τάση του κορονοϊού να επιτίθεται “άναρχα” στον ανθρώπινο οργανισμό, μπερδεύοντας τον ασθενή αλλά και τους γιατρούς από τη μη ξεκάθαρη συμπτωματολογία του.

Η τρίτη διαπίστωση είναι ότι ο νέος ιός παρά τους περίπου έξι μήνες από την πρώτη μετάδοσή του στον άνθρωπο, δείχνει ότι διατηρεί απόλυτα κρυφή την ταυτότητά του. Επομένως, δυσκολεύει την επιστημονική κοινότητα, να βρει το κατάλληλο φάρμακο ή εμβόλιο για την αντιμετώπισή του.

Μία τελευταία διαπίστωση είναι ότι δοκιμάζεται πολύ η αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων. Ο φίλος, ο γείτονας, ο συγγενής που ασθενεί από κορονοϊό, δεν είναι ένοχος, δεν είναι κοινωνικά απόβλητος, αλλά είναι ένας ασθενής που χρειάζεται αυξημένη φροντίδα. Σίγουρα σε αυτή τη μάχη θα χάσουμε πολλά, αλλά ας μην χάσουμε και την ανθρωπιά μας…