Συστημικά ΜΜΕ: Ο μεγάλος εχθρός της ενημέρωσης

* Γράφει ο τραγουδοποιός Γιώργος Μάρτος

 

Αν εξαιρέσουμε συγκεκριμένες περιπτώσεις ανθρώπων που αξιοποιούν τη δυνατότητα που παρέχει ο ηλεκτρονικός Τύπος ως προς τη διασταύρωση των πληροφοριών και την πολυσχιδή αναζήτηση της αλήθειας, είναι εμφανές πως το μεγαλύτερο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας ενημερώνεται και διαμορφώνει την πολιτική και κοινωνική του συνείδηση, σε καθημερινή βάση, από τα μεγάλα και κυρίαρχα συστημικά ΜΜΕ.

Είτε μιλάμε για ένα δελτίο ειδήσεων, είτε για μια πολιτική εκπομπή, είτε ακόμα για μια εφημερίδα, ένα περιοδικό ή ένα ραδιόφωνο, μια χούφτα μεγαλοεπιχειρηματίες-ιδιοκτήτες των ΜΜΕ κρατάνε στα χέρια τους τη διάπλαση της κοινής γνώμης και κυρίως τον πνευματικό και συναισθηματικό έλεγχο μιας ολόκληρης χώρας. Ποιοι είναι όμως αυτοί οι “μεγαλοκαρχαρίες” των ΜΜΕ και ποιος ο ρόλος τους; Ποια τα συμφέροντά τους και με ποιον τρόπο αυτά εξυπηρετούνται εν μέσω οικονομικής κρίσης;

Θα ξεκινήσω με μία φράση ενός φίλου που μου έλεγε πως «η σύγχρονη προπαγάνδα δεν στηρίζεται στο ψέμα, αλλά στην αποκάλυψη της μισής αλήθειας». Είναι αδιαμφισβήτητο πλέον ότι τα συστημικά ΜΜΕ φανερώνουν εκείνο το κομμάτι της αλήθειας, το οποίο είναι ακίνδυνο και δεν θίγει τα συμφέροντα των ιδιοκτητών και των συνεργατών τους. Όταν στην Αμερική η ιδιοκτησία μεγάλων τηλεοπτικών δικτύων ανήκει σε εταιρείες οπλικών συστημάτων, είναι λογικό η αντικειμενική ενημέρωση να… προσγειώνεται στην πραγματικότητα. Και τι συμβαίνει στην περίπτωση που τα συμφέροντα αυτά σχετίζονται –ταυτίζονται πολλές φορές– με αντίστοιχα πολιτικά-κομματικά συμφέροντα; Τότε η αλήθεια γίνεται έρμαιο των διαπλεκόμενων συμφερόντων της μεγαλοαστικής τάξης.

Οι κρίσεις δεν είναι αναπόφευκτες

Τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε μια αδιάκοπη προσπάθεια των συστημικών ΜΜΕ να παρουσιάσουν την κρίση σαν αναπόφευκτη, σχεδόν φυσική καταστροφή, χωρίς ποτέ να συσχετίζεται με τα βαθύτερα αίτιά της. Μεγάλο κομμάτι των αιτίων αποτελούν οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες τους και οι δραστηριότητές τους. Έτσι, αντί να ενημερώσουν για τις πραγματικές αιτίες της κρίσης, τις τραγικές συνέπειες δηλαδή του ανεξέλεγκτου νεοφιλελευθερισμού, συμβάλλουν καθημερινά στον αποπροσανατολισμό, στην παραπληροφόρηση και στην εκμηδένιση της κριτικής σκέψης.

Επιλέγουν να στρέψουν τις κάμερες εκεί όπου εξυπηρετούνται οι επικοινωνιακές και εμπορικές τους βλέψεις, πουλώντας καθημερινά φόβο, πόνο και αίμα, χωρίς να προδίδουν ποτέ το δόγμα “ένας θάνατος αποτελεί τραγωδία, χίλιοι θάνατοι αποτελούν στατιστική”. Επιλέγουν να μας βομβαρδίζουν ακατάπαυστα με ψυχαγωγικές (έτσι τις χαρακτηρίζουν!) και ενημερωτικές “μολότοφ”, έτσι ώστε αργά ή γρήγορα να καταφέρουν να αποσπάσουν τον έλεγχο της συλλογικής – κοινωνικής συνείδησης. Όλη αυτή η πλύση εγκεφάλου μεταφράζεται σε μια ηττοπάθεια και μοιρολατρία από την πλευρά του κόσμου, που αδυνατεί να ξεθολώσει το ομιχλώδες τοπίο και να διακρίνει την αλήθεια, πολύ περισσότερο να διαμορφώσει ουσιώδη αιτήματα για τη διεκδίκηση δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Ένα κλασικό παράδειγμα που καταδεικνύει ξεκάθαρα τους “επιστημονικούς” τρόπους, με τους οποίους το κατεστημένο πετυχαίνει την κοινωνική χειραγώγηση, αποτελεί η διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής. Αυτή η μέθοδος –την είχε περιγράψει ο Μπρεχτ– καταλήγει στην κοινωνική απομόνωση ή ακόμα και στον κοινωνικό αλληλοσπαραγμό. Τόσες φορές έχουμε δει να στοχοποιούνται οι απεργοί από τις χρυσοπληρωμένες μαριονέτες των καναλαρχών. Να κατηγορούνται σαν υπεύθυνοι για τραγικές συνέπειες που προκαλούν στην οικονομία και έτσι να στρέφουν την κοινωνική οργή εναντίον των απεργών. Για τους λόγους που όμως προκάλεσαν την απεργία και τις ευθύνες των αφεντικών, κουβέντα!

Με γλυκόλογα σε παίρνει απ’ το χέρι 

Θα μπορούσα να αναφέρω δεκάδες παραδείγματα, αλλά η ουσία παραμένει η ίδια. Για μένα έχει βαρύνουσα σημασία το πώς επιδρά η κάθε εξουσία και οι μηχανισμοί που την υπηρετούν (στην προκειμένη περίπτωση τα ΜΜΕ) στη συναισθηματικότητα των μαζών. Το πώς δηλαδή καταφέρνουν να ελέγξουν και να ρημάξουν την ανθρώπινη ψυχή με τόσο υποχθόνιους και καλά μελετημένους τρόπους. Ρημάζουν δηλαδή το στοιχείο που αποτελεί το πιο ιερό δώρο της ανθρώπινης φύσης, το στοιχείο εκείνο που ερμηνεύει το μεγαλείο της ύπαρξής μας. Πρόκειται για μια, ανεκτίμητων διαστάσεων, θυσία στον βωμό του Κέρδους. Επ’ αυτού θα αφήσω τους στίχους του Μπάμπη Τσικληρόπουλου να μιλήσουν, γραμμένοι το 1986 για τον δίσκο “Η αγάπη είναι ζάλη” της Χαρίκλειας Ρουπάκα.

Ζούμε σ’ έναν κόσμο μαγικό
υποχθόνια δουλεύει με μοναδικό σκοπό
να σε μπάσει στο παιχνίδι, τη ζωή σου πώς θα φτιάξει
να σου τάξει, να σου τάξει, την ψυχή σου να ρημάξει
Κι όταν φτάσει να ελέγχει της ελπίδας σου τον πόνο
δεν του φτάνει ετούτο μόνο!
Με γλυκόλογα σε παίρνει απ’ το χέρι
σε βαφτίζει της Ελλάδας νοικοκύρη
κι εκεί που λες “Αλλάξανε τα πράγματα!”
και σηκώνεις το ποτήρι
αρπάζει, κλέβει το όνειρό σου
και του κάνει χαρακίρι…

Ποια είναι, όμως, τα συμφέροντα που οδηγούν τους “βαρόνους” των ΜΜΕ (σε παγκόσμιο επίπεδο) στον λυσσαλέο αγώνα αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης, εν μέσω μάλιστα μιας τόσο κρίσιμης ιστορικής καμπής; Θα απαντήσω χρησιμοποιώντας ένα προσωπικό παράδειγμα που αποδεικνύει περίτρανα ότι οι περισσότεροι από τους έννομους αυτούς “εγκληματίες” κερδοσκοπούν στις πλάτες των εργαζόμενων λαών εκμεταλλευόμενοι την κρίση χρέους. Γι’ αυτό κάνουν ό,τι μπορούν για να διαιωνιστεί η “στημένη” αυτή παρωδία, αποσκοπώντας στη διαιώνιση των κερδών τους.

Πριν μερικά χρόνια είχε εκδηλωθεί σε πολλές χώρες το κίνημα των αγανακτισμένων, ένα κίνημα αντίστασης στις συνταγές λιτότητας, που έδειξε έμπρακτα ότι οι λαοί είναι διατεθειμένοι να αντισταθούν στα νεοφιλελεύθερα σχέδια της παγκόσμιας οικονομικής ελίτ. Στην κορύφωση των συγκεντρώσεων των Αγανακτισμένων στο Σύνταγμα, όταν εκατοντάδες χιλιάδες είχαν κατακλύσει το Σύνταγμα, η ιταλική εφημερίδα Repubblica (όπως και άλλα ευρωπαϊκά μέσα) δεν είχε αναφέρει καν το γεγονός.

Ποτέ δεν σημαδεύουνε στα πόδια

Το μόνο σχετικό που είχε δημοσιεύσει ήταν μια φωτογραφία δύο Ελλήνων διαδηλωτών που είχαν αναρτήσει μία σημαία της ΕΕ με μία σβάστικα στη μέση, θέλοντας να συμβολίσουν έτσι την ιδεολογική παρεκτροπή της ΕΕ και την άνιση μεταχείρισή της απέναντι σε χώρες-μέλη. Με αυτήν την επιλεκτική εκείνη δημοσίευση, όμως, όχι μόνο στέρησε από τους Ιταλούς αναγνώστες της την πραγματική ενημέρωση, αλλά και καλλιέργησε αρνητικό κλίμα εναντίον των Ελλήνων διαδηλωτών.

Γιατί, όμως, αυτή η στάση; Γιατί αποκρύπτουν την αλήθεια, καλλιεργώντας συγχρόνως εχθρικά και διασπαστικά αισθήματα; Η Repubblica ανήκει από το 1989 στον επιχειρηματικό όμιλο Gruppo Editoriale L’ Espresso, πρόεδρος του οποίου είναι ο επιχειρηματίας Carlo De Benedetti. Ο όμιλος, πέρα τα Μίντια, δραστηριοποιείται στον τραπεζικό χώρο και σε άλλους κλάδους και τότε είχε στο χαρτοφυλάκιό του και ελληνικά ομόλογα, τα οποία προφανώς περίμενε να τα εισπράξει στο ακέραιο.

Είναι ξεκάθαρο ότι ο ανεξέλεγκτος δανεισμός, που προκάλεσε και εξακολουθεί να συντηρεί την κρίση χρέους, αποτελεί βούτυρο στο ψωμί τους καθώς έτσι κερδοσκοπούν και εν μέσω κρίσης. Κάπως έτσι μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί το κατεστημένο, με αιχμή του δόρατος τα συστημικά ΜΜΕ, λοιδορούσε τότε κάθε αμφισβήτηση του Μνημονίου, επιδιώκοντας ακόμα μία φορά τον αποπροσανατολισμό και τον εκφοβισμό της κοινής γνώμης με όπλα τα ψέματα, τις λασπολογίες και την καταστροφολογία.

Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν πως τα συστημικά ιδιωτικά ΜΜΕ δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια “βιομηχανία υποταγής συνειδήσεων” που με πρόσχημα την αντικειμενική ενημέρωση, συμβάλλουν στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους εργαζόμενους. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν πολιτισμικό και πνευματικό πόλεμο που εκτυλίσσεται καθημερινά μπροστά στα μάτια μας. Όπως έγραψε κάποτε και η Κατερίνα Γώγου: «…ξέρω πως λένε ψέματα οι εφημερίδες όταν γράφουν ότι σου ρίξανε στα πόδια. Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια. Στο μυαλό είναι ο Στόχος, το νου σου ε;»… Το νου μας λοιπόν!